Είναι δύσκολο, γράφοντας για την προσωπικότητα ενός συναγωνιστή των χρόνων του αγώνα κατά της χούντας, ενός συντρόφου στη δύσκολη διαδρομή της Αριστεράς, να παρεκκλίνεις από το μέτρο της σεμνότητας που ο ίδιος είχε επιλέξει και να πεις κάποια πράγματα γι’ αυτόν που τον ξεχωρίζουν και που, δυστυχώς, σήμερα χρειαζόμαστε, τραγικά, πολύ. Ο Γεράσιμος Νοταράς πορεύτηκε ως πολίτης στους αγώνες για δημοκρατία, για δικαιώματα, στην επιστήμη, στην πολιτική για τις αριστερές ιδέες, για τη διάσωση των ιστορικών τεκμηρίων, για την κοινωνική στήριξη νέων ανθρώπων με τέτοια πληρότητα και συγχρόνως με τέτοιο μέτρο που εντυπωσιάζει. Κάθε φορά επέλεγε την απαιτητική, τη δύσκολη στάση και απέφευγε τις λαμπερές θέσεις, ενώ μπορούσε, πορευόμενος πάντοτε με βάση τις αρχές του, και τη βοήθεια της βαθιάς του γνώσης ως πολιτικού επιστήμονα. Εκείνος επέλεγε το πεδίο κάθε φορά να ρίξει το βάρος του χωρίς δεύτερους υπολογισμούς.
Για να ανιχνεύσουμε τα τεκμήρια που δικαιολογούν την εικόνα που επιχειρήσαμε να του αποδώσουμε, αρκεί να δούμε μερικούς σταθμούς της διαδρομής του. Το 1965 ήδη είναι ένας νέος επιστήμονας, σύγχρονος. Σπουδάζει στο εξωτερικό και μαζί με τον Π. Μερλόπουλο και τον Καθηγητή του Ζαν Μεϋνώ γράφουν το περίφημο βιβλίο τους «Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα». Είναι νομίζω η πρώτη επιστημονική προσέγγιση για τα ελληνικά κόμματα, όπου νέοι, τότε, εμείς, διαβάζοντάς το, κατανοήσαμε ότι η βαθύτερη μελέτη του πολιτικού μας συστήματος είναι απαραίτητο εφόδιο.
Ποια/ος δεν φαντάζεται τον ανοικτό δρόμο μιας ακαδημαϊκής πορείας για τον νέο επιστήμονα; Αλλά ο Γεράσιμος, καθώς ήλθε η δικτατορία, επέλεξε άλλο δρόμο, του καθήκοντος. Η συμμετοχή στην αντίσταση μέσα από τη Δημοκρατική Άμυνα ήταν επίσης μια ζυγισμένη επιλογή, καθώς αυτή η οργάνωση, και με τη δική του συμβολή, θα παίξει ενωτικό ρόλο στον κατακερματισμένο κόσμο της αντίστασης.
Η συμμετοχή του, όπως και των υπόλοιπων της Δ.Α. στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, ήταν μια ακόμη επιλογή με βάση τις απόψεις του ως σοσιαλιστή. Αλλά ήταν οι ίδιες απόψεις και αρχές που γρήγορα τον έφεραν σε σύγκρουση με την πραγματικότητα του ΠΑΣΟΚ. Η συμμετοχή του μετά στη Συμμαχία υπήρξε μια ακόμη προσπάθεια να ενωθούν περισσότερες όμορες δυνάμεις με το ΚΚΕ εσωτερικού να αποτελέσουν έναν ικανό αριστερό πόλο, να μην συνθλιβούν στη συγκυρία. Και η συνδρομή του, μετά στη συγκρότηση του ενιαίου Συνασπισμού της Αριστεράς, στην ίδια ανάγκη υπάκουε. Τέλος η συμμετοχή του στον ΣΥΡΙΖΑ έως το τέλος της ζωής του.
Σ’ όλη αυτή τη διαδρομή ο Γεράσιμος Νοταράς παρέκαμψε και επιστημονικές θέσεις, πανεπιστημιακές για να προφυλάξει τις αρχές του, όχι να επωφεληθεί από τη συμμετοχή του στην αντίσταση. Αρχές, όμως, ενεργές επιστημονικά και κοινωνικά, όχι μόνο πολιτικά, αν κρίνει καμιά/νείς τη δουλειά του στο ΜΙΕΤ και στο ΚΕΘΕΑ.
Στο νεκροταφείο της Καλλιθέας την Τετάρτη το πρωί εναπομείναντες συναγωνιστές, τωρινοί σύντροφοι και φίλοι, οι συγγενείς του, ο αγαπητότατος Αντρέας, τον αποχαιρετήσαμε με βαθύ το συναίσθημα της απώλειας. Γιατί το «καλούπι» που έφτιαξε τέτοιες προσωπικότητες, δεν υπάρχει πια. Απ’ όλες/ους που είδαμε εκεί θα αναφέρουμε μόνο τον Στέλιο Νέστορα, εμβληματική προσωπικότητα της αντίστασης. Ανακοινώσεις εξέδωσαν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25.
Π. Κλ.
ΣΦΕΑ: Αποχαιρετούμε τον συναγωνιστή μας
«Ο Γεράσιμος Νοταράς γεννήθηκε το 1936 στην Πάτρα και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Καλλιθέα. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Πολιτική Κοινωνιολογία στο πανεπιστήμιο της Λοζάνης, όπου και δίδαξε Πολιτική Ανάλυση από το 1962 έως το 1965. […] Το 1965 επιστρέφει στην Ελλάδα και έως το 1967 εργάζεται ως ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
Αμέσως μετά το χουντικό πραξικόπημα εντάσσεται στην αντιδικτατορική οργάνωση Δημοκρατική Άμυνα και αναπτύσσει αντιστασιακή δράση. Στις 23 Οκτωβρίου του 1967 συλλαμβάνεται μέσα στο γραφείο του στο ΕΚΚΕ από τον Μπάμπαλη και τον Σπανό, μετά από παγίδα που του έστησε συνάδελφός του. Περνάει δύο μήνες στην Ασφάλεια της Μπουμπουλίνας, αρχικά σε πλήρη απομόνωση, με καθημερινούς βασανισμούς στην ταράτσα. Κατόπιν μεταφέρεται στις φυλακές Αβέρωφ και στις 8 Ιουλίου του 1968 καταδικάζεται σε οκτώ χρόνια φυλάκιση. Απάγεται μέσα από τη φυλακή και μεταφέρεται μυστικά στο παροπλισμένο αντιτορπιλικό Έλλη ΙΙ όπου, αγνοούμενος επί 28 ημέρες, βασανίζεται με ξυλοδαρμούς, ηλεκτροσόκ και εικονικούς πνιγμούς. Ένας ναύτης-φρουρός τον αναγνωρίζει και επικοινωνεί με τη γυναίκα του Μαρί Εμμά με αποτέλεσμα το χουντικό καθεστώς να αναγκαστεί να τον μεταφέρει πίσω στη φυλακή. Αβέρωφ, Αίγινα, Τρίκαλα, Κορυδαλλός οι επόμενοι σταθμοί μέχρι την αποφυλάκισή του τον Μάρτιο του 1973, έχοντας εκτίσει τα δύο τρίτα της ποινής του.
Μετά την πτώση της Χούντας αρνείται να επιστρέψει στη θέση του στο ΕΚΚΕ, καθώς δεν επήλθε πραγματική αποχουντοποίηση στο Κέντρο, όπως άλλωστε και στα πανεπιστήμια. Εργάζεται στις εκδόσεις Παπαζήση.
Από το 1979 μέχρι σήμερα υπήρξε επικεφαλής του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας, ενός από το μεγαλύτερα αρχεία της Ελλάδας, το οποίο εξελίχθηκε σε σημαντικό κόμβο για την αρχειονομία, την ιστορική έρευνα, τις εκπαιδευτικές και μουσειακές δράσεις και βέβαια για τις εκδόσεις στον τομέα της οικονομικής ιστορίας.
Από το 1995 έως το 2000 διατέλεσε αναπληρωτής καθηγητής στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales και πρώτος διευθυντής Σπουδών στο Τμήμα Νεότερων και Σύγχρονων Νεοελληνικών Σπουδών της Γαλλικής Σχολής της Αθήνας. Η Γαλλική Δημοκρατία τον τίμησε για την προσφορά του, απονέμοντάς του τον τίτλο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής.
Ο Γεράσιμος Νοταράς αφιέρωσε σημαντικό κομμάτι της ζωής του στο ΚΕΘΕΑ ως εθελοντής επί 33 χρόνια, εκ των οποίων τα 19 από την άμισθη θέση του προέδρου του ΔΣ. Για το έργο του και την προσφορά του στο ΚΕΘΕΑ τιμήθηκε το 2003 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικα.
Υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
Η πολιτική δράση του υπήρξε σχεδόν αδιάλειπτη. Ήδη στα φοιτητικά του χρόνια εκλέγεται πρόεδρος του Συλλόγου Φοιτητών του πανεπιστημίου της Λοζάνης και συμμετέχει ενεργά στο κίνημα αλληλεγγύης στον αντιαποικιακό-απελευθερωτικό αγώνα του αλγερινού λαού. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1965 δραστηριοποιείται πολιτικά μέσα από τον Όμιλο Παπαναστασίου.
Μετά την πτώση της Χούντας εντάσσεται στο ΠΑΣΟΚ ως μέλος της Δημοκρατικής Άμυνας και εκλέγεται στην Κεντρική του Επιτροπή. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1974 είναι υποψήφιος βουλευτής στην Κορινθία, τόπο καταγωγής του. Τον Ιούνιο του 1974 διαγράφεται από τον Ανδρέα Παπανδρέου μαζί με όλα σχεδόν τα πρώην στελέχη της Δημοκρατικής Άμυνας, που δημιουργούν τη Σοσιαλιστική Πορεία. Στις εκλογές του 1977 η Σοσιαλιστική Πορεία συμμετέχει στο βραχύβιο εκλογικό σχήμα της Συμμαχίας των 5 και ο Γεράσιμος Νοταράς είναι και πάλι υποψήφιος στην Κορινθία.
Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980 συμμετέχει ενεργά στις διεργασίες για τη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς, μέσα από τις γραμμές της οργάνωσης Νέα Πορεία.
Στην τριπλή εκλογική αναμέτρηση του 1989-1990 είναι και πάλι υποψήφιος βουλευτής στην Κορινθία. Εκλέγεται τρεις φορές μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΝ και έχει την ευθύνη των εξωτερικών σχέσεων του κόμματος μέχρι το 1996. Η στράτευσή του στην Αριστερά συνεχίζεται μέσα από τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ. Παρέμεινε ενεργό μέλος της Οργάνωσης Μελών ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Καλλιθέας μέχρι τον θάνατό του».