Η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή την Τετάρτη, που μπορεί να θεωρηθεί η εναρκτήρια ομιλία της προεκλογικής περιόδου, προσπάθησε να συνδυάσει δύο κατευθύνσεις επίθεσης στον ΣΥΡΙΖΑ ως κύριο αντίπαλο: από τη μια μεριά να συγκεντρώσει την προσοχή στο σύνολο των μέτρων και δαπανών της κυβέρνησής του, που μπορεί να παρουσιαστούν ως μέτρα κοινωνικής πολιτικής, και από την άλλη να θυμίσει την κρίση του καλοκαιριού του 2015, ως τη στιγμή που έφθασε στα άκρα η σύγκρουση της κυβέρνησης με τους «θεσμούς», και απειλήθηκε η οικονομική και επομένως η κοινωνική σταθερότητα στην Ελλάδα.
Δυστυχώς για τον πρωθυπουργό, αυτή η επίθεση στην Αριστερά που υπονοούσε ότι η Νέα Δημοκρατία νοιάζεται για τους φτωχούς και τους κοινωνικά αποκλεισμένους, και συγχρόνως είναι η πολιτική δύναμη της σταθερότητας και της ασφάλειας, δεν μπόρεσε να παραμερίσει την εικόνα ενός πολιτικού προσώπου και ενός κομματικού μηχανισμού που ασκούν πολιτικές ως επιλογές εξυπηρέτησης ειδικών συμφερόντων, οικονομικών, κομματικών ή και γεωπολιτικών, χωρίς να αποτελούν αυτές οι πολιτικές συστατικά μιας επεξεργασμένης στρατηγικής, και χωρίς να θέλουν και να μπορούν πραγματικά να λύσουν τα μεγάλα προβλήματα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο τελευταίος νεοφιλελεύθερος πολιτικός μετά τους Σημίτη, Κώστα Καραμανλή, Γεώργιο Παπανδρέου, Παπαδήμο και Σαμαρά, που διαχειρίστηκε τον συνδυασμό νεοφιλελευθερισμού και ελληνικού πελατειακού συστήματος, οδηγώντας αυτόν τον συνδυασμό στο επόμενο βήμα της ιστορικής παρακμής του.
Ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε, απαντώντας στον Κ. Μητσοτάκη, τις ορατές πλευρές αυτής της παρακμής. Την εξαγορά του Τύπου, την προσπάθεια μιας επιθετικής συγκάλυψης του σκανδάλου της Novartis, την ανοχή στα υπερκέρδη των ηλεκτρικών εταιρειών, την ακατανόητη και εν πολλοίς κρυφή εμπλοκή στον πόλεμο της Ουκρανίας, την ανοχή απέναντι στις φιλοτουρκικές διαθέσεις του ΝΑΤΟ, την υπονόμευση της δημόσιας υγείας εν μέσω πανδημίας. Και πρέπει να αναδειχθεί και η εγκληματική πρακτική των επαναπροωθήσεων, που είναι αποτέλεσμα της έλλειψης κατανόησης, για χάρη της άκρας δεξιάς, των αιτιών των προσφυγικών ροών, και του στρατηγικού χαρακτήρα των απαιτούμενων πολιτικών φροντίδας, με όποιους τρόπους είναι αναγκαίο, των προσφύγων.
Ο ισχυρισμός του Κ. Μητσοτάκη ότι οι συνταξιούχοι έκλαιγαν το καλοκαίρι του 2015 μπροστά στα ΑΤΜ, καθώς δεν μπορούσαν να βγάλουν πάνω από 60 ευρώ την ημέρα, είναι μια φανταστική εικόνα που δείχνει άγνοια ως προς τις πραγματικές συμπεριφορές των Ελλήνων εκείνες τις μέρες. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος –62% Όχι– δεν μπόρεσε να παραμερίσει τις επιθετικές διαθέσεις των «θεσμών», ενώ οι οπαδοί του «Ναι» δεν είχαν άλλο σχέδιο από μια περισσότερο πρόθυμη υποταγή στις απαιτήσεις των εν λόγω θεσμών. Στην πραγματικότητα δεν υπήρχε κανένα σχέδιο για να απαντηθούν αυτές οι απαιτήσεις, εκτός από μια εκδοχή υποταγής με επιμέρους αντιστάσεις και διορθωτικές κινήσεις, και αυτή ήταν η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα είναι το τέλος της δέσμευσης του 3ου Μνημονίου τον Αύγουστο του 2018, που συνδυάστηκε με την περικοπή από τους «δανειστές», της εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.
Το τέλος του μνημονίου και η ελάφρυνση του κόστους της εξυπηρέτησης του χρέους, δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν τη μακροχρόνια τάση παρακμής του ελληνικού καθεστώτος, που επέλεξαν να υπηρετούν οι «θεσμοί», διοχετεύοντας δημόσιο χρήμα προς τις τράπεζες και επιβάλλοντας την εσωτερική υποτίμηση ως μέτρο ενίσχυσης ενός αδρανούς και αποδυναμωμένου ιδιωτικού κεφαλαίου. Δεν ήταν εύκολο σε αυτές τις συνθήκες να χαραχθεί από μια αριστερή κυβέρνηση ένας οδικός χάρτης ικανός να αντιμετωπίσει τις νεοφιλελεύθερες εμμονές των ισχυροποιημένων θεσμών, αλλά και την πελατειακή παράδοση και αναποτελεσματικότητα του ελληνικού συστήματος. Αλλά η προετοιμασία μιας πορείας προς τις επερχόμενες εκλογές, μπορεί να πραγματοποιηθεί σε εντελώς νέες συνθήκες.
Η απάντηση στον κατήφορο του ελληνικού αστικού καθεστώτος, απαιτεί επιλογές που θα είναι ταυτοχρόνως σαφείς ως προς την υποστήριξη του κόσμου της εργασίας, των δημόσιων πολιτικών και του κοινωνικού κράτους, αλλά και ως προς έναν σχεδιασμό της κάλυψης των αναγκών, σε ό,τι αφορά την παραγωγή, την ενέργεια, το περιβάλλον και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Η θεσμική ανασυγκρότηση του ελληνικού καθεστώτος και εμπλοκή της κοινωνίας στον σχεδιασμό της κάλυψης αυτών των αναγκών, είναι η στρατηγική επιλογή της Αριστεράς, που είναι σήμερα δυνατή αν θέλουμε πραγματικά να αντιμετωπιστεί η πολύπλευρη και καταστροφική παρακμή.