Συζητάμε με τον δικό μας Πάνο Λάμπρου, τον σύντροφο και συνάδελφό μας, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο πολιτικών και δημοσιογραφικών κύκλων. Το έναυσμα έδωσε ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Γιάννης Πανούσης, του οποίου συνεντεύξεις φιλοξενήσαμε ουκ ολίγες φορές, τις οποίες μάλιστα είχε πάρει ο Πάνος. Τα πολιτικά προβλήματα που ανέκυψαν πολλά: η «αόρατη εξουσία» απαγορεύει τα δικαιώματα των κρατουμένων, παρακολουθεί τους πάντες, στοχοποιεί ανθρώπους.
Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου
Την τελευταία βδομάδα βρέθηκες στο στόχαστρο. Θεωρείς πως ο στόχος της επίθεσης αυτής υπερέβαινε το πρόσωπό σου;Αναμφίβολα. Δεν πιστεύω ότι μια μέρα ξύπνησε κάποιος ή κάποιοι και αποφάσισαν να με εξοντώσουν. Η επίθεση αυτή έχει άμεση σχέση με τον πολιτικό μου χώρο, τον ΣΥΡΙΖΑ και συνολικά την αριστερά, κυρίως τη ριζοσπαστική και κινηματική της εκδοχή. Ο κύριος στόχος τους είναι να πληγεί το κίνημα αλληλεγγύης, το κίνημα υπεράσπισης πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, όχι μόνο για τους φυλακισμένους, αλλά για όλες τις κοινωνικές ομάδες που το κυρίαρχο σύστημα θεωρεί ότι είναι εκτός πλαισίου, εκτός κοινωνίας. Συνεπώς, στο στόχαστρο δεν είμαι εγώ, παρότι βιώνω με δραματικό τρόπο τη βαρβαρότητα όλης αυτής της συκοφαντικής εκστρατείας. Η «αόρατη εξουσία», το βαθύ κράτος, επιδιώκει την πλήρη ισοπέδωση όλων όσοι με τις συλλογικές τους δράσεις παλεύουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων είναι μια από τις βασικές αξίες της Αριστεράς και έχω την αίσθηση πως θα έπρεπε η υπόθεση αυτή να αφυπνίσει κάθε κομμάτι της. Προς το παρόν, δεν το είδαμε να συμβαίνει.Η Αριστερά δεν ήταν ποτέ, στο σύνολό της, καθολικά απελευθερωτική. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές της Αριστεράς. Ένα σημαντικό της τμήμα πρότασσε διεθνώς αυτά που παλιότερα ονομάζαμε νέα κοινωνικά κινήματα, τα οποία γέννησε μ’ έναν εξεγερσιακό τρόπο ο Μάης του ’68. Η ανανεωτική κομμουνιστική Αριστερά, από την οποία προέρχομαι, ενέταξε στο θεωρητικό της οπλοστάσιο τα στοιχεία της αμφισβήτησης και των νέων κοινωνικών κινημάτων και μίλησε για την ανάγκη της καθολικής απελευθέρωσης. Αυτά τα στοιχεία είναι που τώρα «ενοχλούν» και επιδιώκουν να αποδυναμωθούν.
Κυνική ενέργεια
Πιστεύεις πως και ο στόχος του κ. Πανούση ήταν αυτός;Ειλικρινά δεν ξέρω τι ήταν αυτό που οδήγησε τον Γιάννη Πανούση σε μια τέτοιου είδους κυνική ενέργεια. Ξέρω, όμως, ανεξάρτητα από αυτό, πως η «αόρατη εξουσία» αξιοποίησε την κίνηση αυτή για να δώσει ένα καίριο χτύπημα στα κινήματα, την Αριστερά και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η κυβέρνηση, βγήκαν δημόσια και σε στήριξαν από την πρώτη στιγμή. Υπερασπίστηκε εσένα ή τις ιδέες του;Με υπερασπίστηκαν και ταυτόχρονα υπεράσπισαν το αξιακό και ιδεολογικό φορτίο της Αριστεράς. Για μένα ήταν αναμενόμενη αυτή η αντίδραση, αλλά φαίνεται πως δεν ήταν αυτονόητη για ένα πολιτικό σύστημα που ξέρει να στύβει σαν λεμονόκουπες τους ανθρώπους και να τους πετά στα σκουπίδια όταν αντιλαμβάνεται ότι θα έχει πολιτικό κόστος. Με αφορμή την ερώτηση θέλω να ευχαριστήσω από τα βάθη της ψυχής μου και όλους όσοι, πέρα από τον ΣΥΡΙΖΑ, ένιωσαν την ανάγκη να μου εκφράσουν την αλληλεγγύη τους.
Οι κρατούμενοι ως μη πολίτες
Μέσω εσού, έγινε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι κρατούμενοι ως πολίτες β κατηγορίας. Θεωρείς πως είναι υποχρέωση της Πολιτείας να συζητά με τους κρατούμενους;Προωθείται από μέρος δημοσιογράφων και πολιτικών σχημάτων μια συγκροτημένη άποψη πως οι κρατούμενοι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μη πολίτες. Γι’ αυτούς είναι απλώς ένας κόσμος που θάβεται σ’ ένα κτιριακό συγκρότημα με ψηλούς τείχους και κάγκελα, είναι τα «απόβλητα» της κοινωνίας, είναι αριθμοί χωρίς λόγο, χωρίς δικαίωμα. Σήμερα ποινικοποιείται η δυνατότητα και υποχρέωση της Πολιτείας να συζητά με όλους τους ανθρώπους, συνεπώς και με τους ίδιους τους κρατούμενους. Ο στόχος της κυβέρνησης της Αριστεράς, όπως έχει πει χαρακτηριστικά ο Νίκος Παρασκευόπουλος, είναι η επανένταξη στην κοινωνία των ανθρώπων που κρατούνται και όχι η τιμωρητική αδιέξοδη λογική που αναπαράγει το φαινόμενο της παραβατικότητας.
Οι κρατούμενοι είπες πως αντιμετωπίζονται ως μη πολίτες. Μας δόθηκε η αίσθηση πως προσπαθούν να επιβάλλουν μια επιπλέον κατηγοριοποίηση. Από τη μια, είναι οι «καλοί» κρατούμενοι, με τους οποίους μπορεί σε έσχατη περίπτωση να συνδιαλλαγεί η Πολιτεία και από την άλλη οι «ειδικοί» κρατούμενοι, που θα πρέπει να στερούνται ακόμα και του δικαιώματός τους στο λόγο.Από την αρχή που ασχοληθήκαμε με τα δικαιώματα των κρατουμένων, και αυτό το λέω και ως μέλος της Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων, είχαμε πει το αυτονόητο: όταν ένας άνθρωπος συλλαμβάνεται, δικάζεται και καταδικάζεται και είναι πλέον έγκλειστος παύει το ερώτημα «τι έχεις κάνει». Είναι απλώς κρατούμενος, με τις ίδιες στερήσεις, με τα ίδια, έστω και λίγα δικαιώματα. Οι νόμοι και το Σύνταγμα προσδιορίζουν με σαφή τρόπο ότι ο κρατούμενος στερείται μονάχα της ελευθερία του. Δυστυχώς, ορισμένοι θέλουν να μας πάνε εκατοντάδες χρόνια πίσω, όταν ο φυλακισμένος δεν είχε κανένα απολύτως δικαίωμα. Εμείς ποτέ δεν συνδέσαμε το αδίκημα και την ποινή με την αναγνώριση των αυτονόητων δικαιωμάτων του να ζει αξιοπρεπώς, να μην βασανίζεται, να παλεύει για την επανένταξή του στην κοινωνία.
Σε κατηγορούν, όμως, ότι διαπραγματευόσουν με κρατούμενους για το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης, για τις φυλακές τύπου Γ, για το DNA...Έχω πει και άλλες φορές ότι η ελληνική γλώσσα έχει και άλλες λέξεις. Για παράδειγμα τη λέξη συζήτηση, τη λέξη διάλογο. Αλλά, ως φαίνεται δεν τις ξέρουν. Αυτό που καταλαβαίνουν είναι ένα κράτος στυγνό και αδυσώπητο. Που για να διατηρήσει το κύρος του, για να δείξει τη πυγμή του, ενίοτε θυσιάζει ανθρώπινες ζωές. Έχω μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στο ζήτημα. Οι άνθρωποι πείθονται όταν ακούνε, όταν μιλούν, όταν αισθάνονται ότι υπάρχει έγνοια και όχι μίσος. Δεν υπάρχει μόνο το ρόπαλο. Η δύναμη της γλώσσας και της καρδιάς είναι ισχυρότερη.
Φάνηκε πως ο Μεγάλος Αδελφός είναι κυρίαρχος. Η Αριστερά ήταν πάντα ενάντια στο νόμο περί παρακολουθήσεων. Ανοίγει εκ νέου η συζήτηση αυτή;Είναι εφιαλτικό να αισθάνεσαι ότι είσαι στο σπίτι του Μεγάλου Αδελφού. Καταργείται κάθε ιδιωτικότητα, κάθε δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης. Έχεις την αίσθηση ότι υπάρχει ένα μάτι που συνεχώς είναι από πάνω σου. Πράγματι, προκύπτει ένα κρίσιμο ζήτημα σε σχέση με τις παρακολουθήσεις, το οποίο φαντάζομαι ότι θα ανοίξει και θα συζητηθεί μ’ ένα δημόσιο και πολιτικό τρόπο.
Βρίσκεις πίσω από τη στάση των καναλιών κάποια σκοπιμότητα; Από τον Ιανουάριο έως και σήμερα βρέθηκαν διαδοχικά στο στόχαστρό τους ο Γ. Κατρούγγαλος, η Τ. Χριστοδουλοπούλου, η Θ. Φωτίου, η Σ. Αναγνωστοπούλου, ο Ν. Φίλης… Τίποτε από αυτά δεν είναι τυχαίο. Δεν μπορώ να είμαι μάντης και να απαντήσω κατηγορηματικά στα σενάρια που διατυπώνονται. Όμως, οι περιπτώσεις που ανέφερες έχουν μια κόκκινη κλωστή που τις ενώνει και έχουν να κάνουν με το ιδεολογικό και αξιακό φορτίο της Αριστεράς. Οι σύντροφοι και συντρόφισσες δέχτηκαν επίθεση για τις ιδέες τους, ώστε μέσω αυτών να δεχθεί πλήγμα η Αριστερά.
Κατασκευασμένοι διάλογοι
Η δημοσίευση «απομαγνητοφωνημένων απόρρητων συνομιλιών» είναι ποινικό αδίκημα. Θα προβείς σε αγωγές;Πρέπει να απαντηθεί πώς πάρθηκαν οι συγκεκριμένοι διάλογοι. Επαυτού, κυβερνητικά στελέχη κατέθεσαν αγωγή. Θα πρέπει να αναζητήσουμε και πώς κατέληξαν στα κανάλια οι συγκεκριμένοι διάλογοι. Θα πρέπει, επίσης, να αναρωτηθούμε και αν πρόκειται για διαλόγους, ή αν κάποιοι από αυτοί, διότι ποτέ δεν έκρυψα ότι συζητούσα με κρατούμενους και έχω ήδη μιλήσει με χιλιάδες, είναι μονόλογοι χωρίς ανταπάντηση και με αυτή την έννοια είναι κατασκευασμένοι... Από εκεί και πέρα έχουν ειπωθεί τερατουργήματα. Έφτασαν στο σημείο να πουν ότι έπαιρνα 2.500 ευρώ το μήνα. Δεν νομίζω να χρειάζεται να σου πω αν ισχύει; Συνεπώς όλα είναι ανοιχτά.
Θα συνεχίσεις να έχεις επαφές με τους κρατούμενους;Ένας από τους στόχους είναι να μας φοβίσουν, να μας οδηγήσουν σε ομηρία, συνεπώς στη σιωπή. Από όποιο μετερίζι βρεθώ θα συνεχίσω να ασχολούμαι ακόμα πιο δυναμικά με τα δικαιώματα των κρατουμένων, με την ανάγκη να αποκτήσουν φωνή οι χωρίς φωνή. Και αυτοί δεν είναι μόνο οι έγκλειστοι, είναι οι φτωχοί, οι ανάπηροι, οι άστεγοι, οι τσιγγάνοι, οι γκέι και οι λεσβίες, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες. Είναι όσοι και όσες οδηγούνται στο περιθώριο, στις άκρες της πόλης και της ζωής, γιατί η νεοφιλελεύθερη συντηρητική και αυταρχική οπτική θεωρεί ότι δεν χωράνε, ότι είναι περισσευούμενοι στον κόσμο που οικοδομούν.