Αριστερή πολιτική δεν είναι μόνο η οικονομία, αλλά και οι θεσμικές τομέςΗ Φωτεινή Βάκη, κοινοβουλευτική εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, απαντά στην «Εποχή» για τα κρίσιμα ζητήματα των κόκκινων δανείων, του ασφαλιστικού, αλλά και για τις δυνατότητες άσκησης αριστερής πολιτικής από την κυβέρνηση. Σχολιάζει, επίσης, τον κυρίαρχο λόγο εξουσίας, που προσπαθεί να απονομιμοποιήσει την Αριστερά, είτε με όρους εθνικοφροσύνης είτε συνδέοντάς την με την τρομοκρατία.
Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη
Λέγεται πως επικρατεί κλίμα Ιουλίου στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Είναι πάλι τόσο ασφυκτικές οι πιέσεις; Σε τι επίπεδο βρισκόμαστε;Είναι σαφές ότι οι δανειστές επιχειρούν να επιβάλλουν ολοένα και πιο σκληρά μέτρα, αρκετά εκ των οποίων διαπνέονται από μια τιμωρητική διάσταση και υπαγορεύονται από τις προθέσεις της ηγετικής ομάδας της Ευρωζώνης να επιτείνει την επικυριαρχία της. Οι διαπραγματεύσεις, ωστόσο, καταδεικνύουν την πολιτική διάσταση της επίλυσης του ελληνικού ζητήματος. Αυτή περνά μέσα από την αλλαγή των συσχετισμών δύναμης στην Ευρώπη, στην οποία η ελληνική κυβέρνηση συνέβαλε τα μέγιστα. Δυστυχώς, η Ευρώπη σήμερα πόρρω απέχει από τις ιδέες του Διαφωτισμού που καλλιεργήθηκαν στο έδαφός της. Ούτε, όμως, είναι το σιδερένιο κλουβί μιας αυταρχικής και νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής, όπου καθιστά μονόδρομο την επιλογή της εξόδου και την περιχαράκωση στην κιβωτό του εθνικού κράτους. Το θέμα σήμερα δεν είναι να διασωθεί ή να αναστηθεί το εθνικό κράτος, αλλά η δημοκρατία.
Μεγάλες πιέσεις ασκούνται για τα κόκκινα δάνεια. Υπάρχει περίπτωση υποχώρησης της κυβέρνησης στο ζήτημα;
Μολονότι η de facto αποσύνδεση της αξιολόγησης από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών καταγράφεται ως κέρδος της κυβέρνησης, οι δανειστές ασκούν, εξόφθαλμα, παράλογες πιέσεις στο ζήτημα των πλειστηριασμών. Η προστασία της πρώτης κατοικίας είναι όρος κοινωνικής συνοχής, πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ και η άρση της θα γινόταν θρυαλλίδα κοινωνικών εκρήξεων με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ταξική μεροληψία
και αριστερό πρόσημο
Ένα ακόμα θέμα που «καίει», είναι το ασφαλιστικό, που προλογίστηκε με ένα κακό πόρισμα της επιτροπής. Πώς σκοπεύει η κυβέρνηση να το λύσει;
Κατ’ αρχάς, το περίφημο πόρισμα είχε γνωμοδοτική διάσταση και όχι δεσμευτική ισχύ. Δεν εξέφραζε τη βούληση της κυβέρνησης, αλλά ήταν μια καταγραφή όλων των σχολών σκέψης. Ωστόσο, με παρατεταμένη ύφεση, με 27% ανεργία και ανυπαρξία αποθεματικών λόγω της καταλήστευσής τους, με αποκορύφωμα το PSI, το ασφαλιστικό σύστημα έγινε η βραδυφλεγής βόμβα της οικονομίας. Το ζητούμενο επομένως είναι μια νέα αρχιτεκτονική του ασφαλιστικού συστήματος, που δεν θα συνιστά μια τυφλή υλοποίηση μνημονιακών δεσμεύσεων και θα παίρνει διαζύγιο από νεοφιλελεύθερης κοπής αντιλήψεις περί οριζόντιων περικοπών. Ο στόχος μιας αριστερής κυβέρνησης είναι το ασφαλιστικό να εμφορείται από αναδιανεμητικό χαρακτήρα, διαγενεακή αλληλεγγύη και να επικεντρώνεται στην προστασία των χαμηλών συντάξεων.
Ο Αλέξης Τσίπρας παρότρυνε τους υπουργούς να μην εφαρμόζουν απλά το μνημόνιο, αλλά να παράξουν αριστερή πολιτική. Τι περιθώρια υπάρχουν για αυτό και σε ποιους τομείς;
Σε πολλούς, ακόμη και σε αυτούς που τα δημοσιονομικά μεγέθη είναι αμείλικτα. Αναφέρθηκα πριν στις συντεταγμένες ενός ασφαλιστικού συστήματος με ταξική μεροληψία και αριστερό πρόσημο. Το ίδιο ισχύει και ως προς την αρχιτεκτονική ενός φορολογικού συστήματο�� αναλογικού και δίκαιου, με γνώμονα τη μετακύληση των βαρών από τα χαμηλά στρώματα στους έχοντες και την αναγκαία πάταξη της φοροδιαφυγής και διαφθοράς. Στον τομέα της υγείας, που αποτελεί ταξικό πεδίο διασταυρούμενων πυρών, έχουν δοθεί δείγματα γραφής, παρά το ασφυκτικό οικονομικό πλαίσιο, όπως η κατάργηση του πεντάευρου στα νοσοκομεία και το δικαίωμα περίθαλψης στους ανασφάλιστους. Δείγματα γραφής έχουν δοθεί και με το νομοσχέδιο για την αδειοδότηση των καναλιών που επιβάλει τάξη στο άναρχο τηλεοπτικό τοπίο. Όπως και με νομοσχέδια που επουλώνουν τραύματα της δημοκρατίας. Το προς διαβούλευση νομοσχέδιο, για παράδειγμα, που επεκτείνει το σύμφωνο συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, συγκεκριμενοποιεί τα αδικήματα ρατσιστικής βίας και καταργεί αποκλεισμούς ατόμων ή ομάδων από συσσίτια λόγω φυλής ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Αριστερή πολιτική δεν είναι μόνο η οικονομία, αλλά οι θεσμικές τομές. Δεν είναι μόνο τα δημοσιονομικά μεγέθη, αλλά και η αποκατάσταση της τρωθείσας δημοκρατίας. Στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, για παράδειγμα, καταργήθηκε η αρμοδιότητα των Συμβουλίων Ιδρυμάτων να προεπιλέγουν υποψήφιους πρυτάνεις, ενώ στη δευτεροβάθμια, έλαβε τέλος η ποινικοποίηση των μαθητικών κινητοποιήσεων.
Εθνικοφροσύνη
και αντικομμουνισμός
Ενώ υπάρχουν τόσα δύσκολα ζητήματα, η επικαιρότητα εστιάζει περισσότερο στο θέμα με τον Πανούση ή στη δήλωση του Φίλη την προηγούμενη βδομάδα. Γιατί συμβαίνει αυτό, κατά τη γνώμη σας;
Θα προτιμούσα να απαντήσω όχι «γιατί συμβαίνει», αλλά τι υποδηλώνει. Όταν λοιπόν η δημόσια σφαίρα, η δημόσια χρήση του λόγου και συνακόλουθα η δημόσια χρήση της ιστορίας συρρικνώνονται και εξαντλούνται σε τηλε-δικαστήρια και στον κυρίαρχο λόγο των συστημικών μέσων, οδηγούμαστε στην ποινικοποίηση της ιστορίας και τον εκφυλισμό της σε ομολογιακή πίστη και δόγμα. Αξιολογικά ουδέτερη γνώση στην Ιστορία και τις κοινωνικές επιστήμες δεν υπάρχει. Η συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία του λόγου και η ακαδημαϊκή αυτονομία δεν είναι σκέρτσα των επιστημόνων, αλλά πεμπτουσία της δημοκρατίας. Επιπλέον, η διαχείριση της δήλωσης του κ. Φίλη από τη μείζονα αντιπολίτευση με όρους πιστοποιητικών εθνικοφροσύνης, οδήγησε σε έναν παροξυσμό πατριδοκαπηλείας από ναζιστικά μορφώματα που αρνούνται το Ολοκαύτωμα και εκπέμπουν λόγο ρατσιστικού μίσους.
Τελικά, όμως, τι συμβαίνει με τις καταγγελίες του Γιάννη Πανούση και γιατί πιστεύετε ότι έφερε κάτι τέτοιο τώρα στην επικαιρότητα;
Ο κ. Πανούσης όφειλε να επιληφθεί του θέματος όσο βρισκόταν στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου. Είναι απορίας άξιον γιατί επέλεξε να το δημοσιοποιήσει μήνες μετά, μέσω μιας συνέντευξης στον τύπο. Επίσης, είναι πολιτικά και ηθικά μεμπτό να παραδέχεται ότι η υπηρεσία της οποίας προΐστατο, έχει την ευθύνη παρακολούθησης στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και δεν κίνησε τις νόμιμες διαδικασίες. Υπάρχει, ωστόσο, ένα αδιόρατο ιδεολογικό νήμα που συνδέει τη διαχείριση της δήλωσης Φίλη και τις καταγγελίες του Πανούση και εγείρει σοβαρές ανησυχίες. Αμφότερες, συνιστούν ιδεολογική νομιμοποίηση του κυρίαρχου λόγου εξουσίας του μετεμφυλιακού κράτους, που εδραζόταν σε δύο πυλώνες: την εθνικοφροσύνη και τον αντικομμουνισμό, που τα τελευταία χρόνια ανασύρθηκε από τη ναφθαλίνη ως «θεωρία των δύο άκρων» και εξίσωνε τους αγώνες της Αριστεράς με τρομοκρατία. Η ταύτιση των αριστερών κινημάτων και των συλλογικών διεκδικήσεων με την τυφλή βία, που καλλιεργήθηκε εντέχνως τα τελευταία χρόνια από τα συστημικά μέσα σε αγαστή συνέργεια με τις πρώην κυβερνήσεις, αποσκοπούσε στην απονομιμοποίηση και ποινικοποίηση της Αριστεράς και κατάφερε να παρέχει φύλο συκής στην τυφλή, δολοφονική βία των νεο-ναζιστικών μορφωμάτων.
Το κόμμα δεν πρέπει
να χάσει την ψυχή του
Την Πέμπτη, για όλα αυτά τα ζητήματα, πραγματοποιήθηκε γενική απεργία με αντικυβερνητικό χαρακτήρα. Παρόλα αυτά καλούσε και ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτήν. Πώς εξηγείται αυτό;
Η συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ στην απεργία θα ήταν οξύμωρο μόνο εάν τα μέτρα της κυβέρνησης ήταν ιδεολογική της επιλογή και προϊόν ελεύθερης βούλησης. Εφόσον τα σκληρά μέτρα εμπεριέχονται σε μια συμφωνία επιβεβλημένη υπό πίεση, η απεργία εναντίον νεοφιλελεύθερων πολιτικών αποκτά ιδιαίτερο βάρος και ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές. Ο κόσμος της εργασίας, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα κόμματα οφείλουν να συνεχίσουν τους αγώνες τους για την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων της αξιοπρεπούς εργασίας, της υγείας, της πρώτης κατοικίας και των συλλογικών συμβάσεων. Άλλωστε, μια κυβέρνηση της Αριστεράς που χειραγωγεί και φιμώνει τους αγώνες δεν αξίζει το όνομά της. Και αντίστροφα, ένα αριστερό κόμμα που προσβάλλεται από κυβερνητισμό έχει απωλέσει την ψυχή του.