Συναντήσαμε ένα απόγευμα τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Άρη Τρουπάκη, σταθερό μέλος της ομάδας του Στάθη Λιβαθινού και εντυπωσιακό Κόμη Αλμαβίβα στην παράσταση «Ο γάμος του Φίγκαρο» που ανεβάζει ξανά, για λίγες παραστάσεις, η γνωστή ομάδα, τον Νοέμβριο στην Αθήνα.
Τη συνέντευξη πήρε η Μαγδαληνή Βαρούχα
Πες μας δυο λόγια για το έργο του Μπωμαρσαί.Το έργο -γραμμένο το 1778, έντεκα χρόνια πριν από τη γαλλική επανάσταση- πραγματεύεται θέματα όπως οι ταξικές αντιθέσεις, το χρήμα, η θέση της γυναίκας και κυρίως ο μικροαστισμός. Επαναστατικό και αθυρόστομο για την εποχή του, το έργο είναι μια πολύ καλή κωμωδία συνόλου.
Ποιά είναι τα στοιχεία που κατά τη γνώμη σου το καθιστούν επίκαιρο;Ο Φίγκαρο είναι το σύμβολο του πλάνητα, ενός νομάδα - τυχοδιώκτη που ζει ελεύθερα, χωρίς δεσμεύσεις, που τα βάζει με τους πάντες. Από τη στιγμή που αποφασίζει να παντρευτεί -από έρωτα- βρίσκεται ξαφνικά στη θέση να υπερασπιστεί πράγματα, όπως την ιδιοκτησία. Ξαφνικά έχει πουγκί, γυναίκα, δουλειά και προσπαθεί με νύχια και με δόντια να τα υπερασπιστεί. Αρχίζει, λοιπόν, για πρώτη φορά στη ζωή του να ανησυχεί, να χάνει τον ύπνο του. Εκείνο που έχει να υπερασπιστεί ο Φίγκαρο είναι ένα στάτους που ποτέ πριν δεν τον ενδιέφερε, καθώς οι προηγούμενες ταυτότητες (εργασιακές κ.λπ.) ήταν εύπλαστες, μπορούσε ανά πάσα στιγμή να τις αλλάζει. Σχετικά τώρα με τη δική μας παράσταση, νομίζω ότι τον Λιβαθινό τον ενδιέφερε πολύ το πικρό τέλος του ήρωα και προσπάθησε να χτίσει μια σκερτσόζικη παράσταση που ωστόσο υπόγεια να αναδεικνύει και αυτό το στοιχείο.
Δηλαδή η οικογένεια ως παγίδα;Η οικογένεια είναι σύμβολο ευτυχίας, αλλά και σύμβολο δέσμευσης. Υπάρχει το δίπολο ελευθερίας - ασφάλειας. Το να νιώθω ασφαλής σημαίνει ότι φοβάμαι, άρα αδυνατώ να ευτυχήσω. Αντίστοιχα, σε πολιτικό επίπεδο, κυριαρχεί η αντίληψη ότι είναι πιο εύκολο να κυβερνήσω ανθρώπους που φοβούνται κι αυτό είναι κάτι που διαπιστώνουμε και σε προεκλογικές περιόδους, όπου συχνά ο φόβος, η ανάγκη για ασφάλεια και πρόσδεση στην υλική ευημερία κυριαρχεί έναντι του οράματος.
Ποιός είναι ο Κόμης Αλμαβίβα, ο ρόλος που υποδύεσαι;Ο Κόμης, ο εργοδότης του Φίγκαρο, είναι μια ζωντανή ψυχή, είναι ένας αριστοκράτης και ερωτύλος. Είναι ένας κυνικός που βαριέται. Η ανία είναι το θέμα της ζωής του, τον εξιτάρει το κυνήγι, μετά πλήττει, τελειώνουν όλα. Παράλληλα, ο Αλμαβίβα ενσαρκώνει το όνειρο του Φίγκαρο.
Είναι ένας τύπος Δον Ζουάν;Έχει κάποια από τα στοιχεία του αλλά, σε αντίθεση με τον Δον Ζουάν, δεν θέτει ηθικά ζητήματα, το μόνο ζήτημα γι’αυτόν είναι η ανία, γεγονός που τον καθιστά πολύ σύγχρονο. Πλήττεις όταν δεν έχεις -ή νομίζεις πως δεν έχεις- να παλέψεις για κάτι, όπως οι ευγενείς της εποχής του.
Πώς, κατά τη γνώμη σου, καταπολεμάται η ανία;Νομίζω ότι αυτό που κάνει τη ζωή μας ενδιαφέρουσα είναι η νοηματοδότηση η οποία δεν έρχεται ως επιφοίτηση, κάποιος μας τη μαθαίνει. Επίσης, είναι κάτι διαφορετικό από τη δράση - αντίδραση που προκαλεί η προσπάθεια επιβίωσης, η αντιμετώπιση πρακτικών προβλημάτων. Η δράση προϋποθέτει γνώση, η μάχη για επιβίωση είναι κάτι πιο αυτόματο, ενστικτώδες.
Και πώς αποκτιέται αυτή η γνώση;Η διαδικασία της γνώσης είναι κάτι βαθύτερο, είναι μια διαδικασία νοηματοδότησης που κάποιος πρέπει να σου μάθει. Αφορά τη διαχείριση της περιέργειας, τη μεταποίησή της σε κάτι καθημερινό, είναι ένας μηχανισμός να βρίσκουμε νόημα στα πιο απλά, καθημερινά πράγματα. Είναι ένας αλγόριθμος που κάποιος τον ξεκλειδώνει. Αν συμβεί αυτό, το μυαλό μαθαίνει να αναζητά διεξόδους και αυτό είναι το αντίδοτο στην πλήξη. Όπως έλεγε ο Ελύτης που έμενε σε ένα σπίτι 50 τ.μ.: «Εγώ όταν κοιτάζω τον τοίχο απέναντί μου, βλέπω τον Υμηττό.» Το να ζούμε είναι κάτι διαφορετικό από το καταναλώνουμε εμπειρίες. Ο Κόμης καταναλώνει κορμιά χωρίς γνώση - επίγνωση της στιγμής με μια έννοια «συναιρετική», που συναιρεί δηλαδή παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Τι είναι για σένα το θέατρο, γιατί σε γοητεύει;Το θέατρο είναι η μόνη απόλυτα παροδική/εφήμερη τέχνη: υπάρχει μόνο όσο διαρκεί μια παράσταση (η βιντεοσκοπημένη παράσταση δεν είναι πια θέατρο καθώς λείπει το «εδώ και τώρα» της αλληλεπίδρασης με το κοινό). Ο ηθοποιός «εδώ και τώρα» προσπαθεί να συναιρέσει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Είναι μια τέχνη που δεν άλλαξε μέσα στους αιώνες, δεν επηρεάστηκε από την τεχνολογική εξέλιξη, φτιάχνεται πάντα με τα ίδια συστατικά: ένα κορμί που στέκεται μπροστά σου. Η θεατρική παράσταση είναι ύμνος στο απόλυτο παρόν, δεν αφήνει τίποτα πίσω της. Είναι μια αυθεντικά λαϊκή τέχνη που στήνεται με το τίποτα στο παρόν και είναι ο ορισμός του παροδικού. Το μόνο που έχει ανάγκη είναι το κοινό της. Όπως ωραία το έχει πει ο Πίτερ Μπρουκ: «Παράσταση είναι η συνάντηση δύο μερών πάνω σε ένα θέμα. Απλώς, το ένα μέρος είναι πιο καλά προετοιμασμένο από το άλλο.»
«Ο γάμος του Φίγκαρο» θα παίζεται έως την Κυριακή 29 Νοεμβρίου [22, 25, 29/11, στις 7μ.μ. και 26, 27, 28, στις 8.30μ.μ.] στην αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Σκηνθεσία: Στάθης Λιβαθηνός. Παίζουν: Άρης Τρουπάκης, Δημήτρης Ήμελλος, Αντιγόνη Φρυδά, Αμαλία Τσεκούρα, Μαρία Σαββίδου, Γεράσιμος Μιχελής, Χρήστος Σουγάρης, Αργυρώ Ανανιάδου, Νίκος Καρδώνη.* Η συνέντευξη πρωτοδημοσιεύτηκε στα γαλλικά, στις 5/03/2015, στο «GrèceHebdo» [www.grecehebdo.gr/2015/03/interview-aris-troupakis-le-theatre.html], www.facebook.com/Grecehebdo.