Ματέο Γκαρσία Ελισόντο «Ραντεβού με τη Λαίδη», μετάφραση: Αγγελική Αλεξοπούλου, εκδόσεις Καστανιώτη, 2022
Ο μεξικανός συγγραφέας Ματέο Γκαρσία Ελισόντο, εγγονός τόσο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες όσο και του συμπατριώτη του σπουδαίου λογοτέχνη Σαλβαδόρ Ελισόντο, γεννήθηκε πριν 35 χρόνια στην πρωτεύουσα του λατινοαμερικάνικου κράτους. Με σπουδές Αγγλικής Φιλολογίας και Δημιουργικής Γραφής στο Πανεπιστήμιο του Γουέστμινστερ και διδακτορικό στη Σχολή Δημοσιογραφίας του Λονδίνου, ο Γκαρσία Ελισόντο ξεκίνησε να γράφει άρθρα και σενάρια, κείμενα μυθοπλασίας, κόμικς επίσης, για να δημοσιεύσει το 2019 το πρώτο του βιβλίο και να τιμηθεί, την ίδια χρονιά, με το λογοτεχνικό Βραβείο της Πόλης της Βαρκελόνης.
Ο ήρωας φθάνει στο μικροσκοπικό Σαποτάλ, χαμένο κάπου στην τροπική ζούγκλα, σεργιανάει στους λασπωμένους, λερούς, δρόμους, συναντά εξαθλιωμένους κατοίκους και νοικιάζει στο μοναδικό ξενοδοχείο ένα βρόμικο δωμάτιο με κρεβάτι και φαγωμένους τοίχους. Έχει πετάξει τα κλειδιά του σπιτιού του, τις κάρτες του, τα πάντα. Μερικές χιλιάδες πέσος στην τσέπη, διακόσια γραμμάρια όπιο κι ένα τέταρτο της ουγκιάς ηρωίνη. Πρόθεσή του να δώσει τέλος στην όποια ζωή του σε ένα συνταρακτικό ραντεβού με τη Λαίδη.
«Εγώ λέω πως αρχίζεις να υπάρχεις σε ένα είδος ενδιάμεσης κατάστασης ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο. Αυτό ακριβώς είναι ολόκληρο το χωριό ετούτο. Αυτό ακριβώς είναι η ηρωίνη. Είσαι στα μισά του δρόμου ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών, και τόσο οι μεν όσο και οι δε σε αποφεύγουν. Είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσεις για αυτό το ταξίδι μετ’ επιστροφής στην αντίπερα όχθη, αλλά η γαλήνη που βρίσκεις εκεί αξίζει οποιοδήποτε τίμημα. Ο εξαρτημένος δεν εθίζεται στα ναρκωτικά, όσο σε αυτή τη γαλήνη. Το να την ξαναβρείς είναι ο σκοπός των πάντων. Αντιλαμβάνεσαι ότι έχεις έρθει για να πεθάνεις, για να βρεις εκείνον τον τόπο και αυτός είναι ο σκοπός σου. Δεν έχεις άλλη επιλογή».
Στο φασματικό χωριό κυριαρχεί ο Ρουτίλο Βιγιέγας, ιερέας που εκτελεί χρέη αστυνομικού, ενώ όλοι συναγελάζονται στο Στέκι του Χουάν (ο διάβολος), του οποίου γυναίκα είναι η Λαίδη.
Ένας αργός, εσωτερικός μονόλογος που αφηγείται την επίπονη άνοια της ντρόγκας, βαπτισμένη στην έννοια του θανάτου των ιθαγενών του Μεξικού, με βασική επιρροή το Πέδρο Πάραμο του Χουάν Ρούλφο όπου το Σαποτάλ είναι το κάτεργο της Κομάλα. Ο Γκαρσία Ελισόντο θαυμάζει χαρακτήρες του Άγιου Πότη του Γιόζεφ Ροτ, και της Πείνας του Κνουτ Χάμσουν. Ή κάποιο φάντασμα του Ντοστογιέφσκι.
Με το πέρασμα του χρόνου όλα θαμπώνουν γύρω, νεκροί και ζωντανοί συμμετέχουν στο πένθιμο καρναβάλι, σε τούτο το τελετουργικό ταξίδι προς στην άλλη πλευρά.