Ψηφίστηκε, την Πέμπτη το βράδυ, ο νόμος-πλαίσιο που είχε φέρει στη Βουλή το υπουργείο Παιδείας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση υπό τον ευφημισμό «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα». Ο νόμος, όπως ήταν αναμενόμενο, πέρασε επί της αρχής μόνο με τις ψήφους της Νέας Δημοκρατίας, αφού όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και σύσσωμη η πανεπιστημιακή κοινότητα, είχαν εκφράσει τη διαφωνία τους για την πλειοψηφία των διατάξεών του (κάποια άρθρα υπερψηφίστηκαν και από άλλους-ες βουλευτές-τριες).
Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είχε αποχωρήσει πριν την ψηφοφορία, μετά από την αδιανόητη ιστορική διαστρέβλωση του υφυπουργού Παιδείας, Άγγελου Συρίγου, που χαρακτήρισε την αντίσταση στη Χούντα και το Πολυτεχνείο του ’73 σαν «πολιτική μυθολογία» και τις επετείους της 17ης Νοεμβρίου σαν «παρωδία», προσβάλλοντας έτσι την ίδια τη δημοκρατία στη χώρα και ξεσηκώνοντας φυσικά θύελλα αντιδράσεων απ’ όλη την αντιπολίτευση. «Δεν μπορούμε να σας νομιμοποιήσουμε σήμερα. Δεν θα είμαστε εδώ όταν εσείς θα ψηφίζετε αυτό το έκτρωμα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θα σας αφήσουμε μόνους σας με τους υβριστές του δημόσιου πανεπιστημίου, με τους υβριστές της Δημοκρατίας. Γιατί όποιος υβρίζει το πανεπιστήμιο, όποιος αναθεωρεί τη σύγχρονη ιστορία του τόπου, είναι και υβριστής της Δημοκρατίας. Εμείς θέλουμε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο χωρίς ταξικούς φραγμούς, γιατί ονειρευόμαστε μία ανοιχτή κοινωνία. Και θα το πετύχουμε», δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, από το βήμα της Βουλής.
Χωρίς κοινωνική συναίνεση
Παρά, άλλωστε, την ψήφιση του νόμου, αυτός δεν φαίνεται να νομιμοποιείται στα μάτια της κοινωνίας –όχι ότι ενδιαφέρει και ιδιαίτερα την κυβέρνηση όπως αποδείχθηκε. Τι κι αν η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ) προχώρησε σε 48ωρη απεργία την Τετάρτη και την Πέμπτη ενάντια στους μαύρους ορίζοντες που ανοίγονται για τα ΑΕΙ, ζητώντας την καταψήφισή του; Τι και αν οι φοιτητικοί σύλλογοι σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη πραγματοποίησαν μαζικότατα συλλαλητήρια την Πέμπτη, διεκδικώντας την απόσυρση του νομοσχεδίου; Η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, δεν πτοήθηκε κατά την τοποθέτησή της στη Βουλή να δηλώσει πως δεν υπάρχουν αντιδράσεις από την ακαδημαϊκή κοινότητα, λέγοντας πως για το μεγαλύτερο μέρος του νόμου-πλαίσιο υπάρχει σύμπνοια των συγκλήτων. Υπενθυμίζεται, βέβαια, ότι όχι μόνο η πλειοψηφία των συγκλήτων των πανεπιστημίων, 21 για την ακρίβεια, είχαν ζητήσει το προηγούμενο διάστημα την απόσυρσή του, και η Σύνοδος των Πρυτάνεων τη μετάθεσή του σε άλλο χρόνο λόγω σωρείας διαφωνιών, αλλά ακόμα και η ΔΑΠ Νομικής έβγαλε ανακοίνωση κατά του νομοσχεδίου. Επέκρινε, μάλιστα, την υπόλοιπη ΔΑΠ, αλλά και τη νεολαία της ΝΔ, ΟΝΝΕΔ, που δεν έχουν πάρει θέση εναντίον του, βλέποντας σ’ αυτό εξαγορά από το υπουργείο με θέσεις εργασίας.
Παραμονή και διεύρυνση των αρνητικών διατάξεων
Η υπουργός Παιδείας δήλωσε, επίσης, στη Βουλή ότι το νομοσχέδιο που ήρθε προς ψήφιση ήταν αρκετά βελτιωμένο μετά και από τις συζητήσεις στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων (απ’ την οποία βέβαια έλειπαν οι εκπρόσωποι φοιτητών, αφού δεν κλήθηκαν από το υπουργείο). Στην πραγματικότητα, όμως, παραμένουν όλα εκείνα τα στοιχεία που μεταλλάσσουν τον χαρακτήρα της δωρεάν, δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης. Ο νόμος επαναεισάγει τα αποτυχημένα Συμβούλια Διοίκησης και καταργεί την εκλογή πρυτάνεων, αντιπρυτάνεων και κοσμητόρων από τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, παραβιάζοντας έτσι τη συνταγματική αρχή του αυτοδιοίκητου των πανεπιστημίων (για αυτά και άλλα σημεία του νόμου, η ΕΠΕΚΕ Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κατέθεσε ένσταση αντισυνταγματικότητας, η οποία απορρίφθηκε από τη ΝΔ, την ίδια ώρα όμως που και το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής θέτει στην έκθεσή του πλείστα αντισυνταγματικά σημεία του νόμου). Ακόμα απελευθερώνει τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά και αντικαθιστά τη δυνατότητα δωρεάν φοίτησης ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων με υποτροφίες για αρίστους, διασπά τα προγράμματα σπουδών και τα πτυχία, όπου δεν θα εξασφαλίζονται επαγγελματικά δικαιώματα (τρανό παράδειγμα τα πτυχία των Παιδαγωγικών Σπουδών που δεν θα θεωρείται πια ότι φέρουν παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια), εισάγει την αγορά και τις επιχειρήσεις στις σχολές (βιομηχανικά διδακτορικά κτλ), καταργεί στην ουσία τον φοιτητικό συνδικαλισμό και πολλά ακόμα (πιο αναλυτικά βλ. δίπλα, όπως και παλαιότερα ρεπορτάζ της «Εποχής»). Για την ακρίβεια, το νομοσχέδιο ήρθε προς ψήφιση ακόμα χειρότερο, καθώς τελευταία στιγμή εισήχθηκε και τροπολογία που δίνει προς διαχείριση και αξιοποίηση πανεπιστημιακά δασοκτήματα σε ιδιώτες.
Οι όροι και τα όρια της πολιτικής αντιπαράθεσης
Με άλλα λόγια, κυβέρνηση και υπουργός ξανάδειξαν το αυταρχικό τους πρόσωπο και παρά τις κοινωνικές αντιδράσεις, προχώρησαν απρόσκοπτα στον στόχο τους, την απαξίωση, δηλαδή, των ΑΕΙ. Παρόλ’ αυτά, βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να παρομοιάζεται η υπουργός με κατηγορούμενη παιδοκτόνο –σχόλιο του Χριστόφορου Βερναρδάκη που αμέσως αναγνώρισε ο ίδιος ως ατόπημα και ζήτησε συγγνώμη. Πέραν του σεξιστικού και λαϊκίστικού χαρακτήρα της παρομοίωσης (στοιχεία που θα διατηρούνταν και με την παρομοίωση της υπουργού με τη Μήδεια), η πολιτική αυτή απρέπεια λειτούργησε ταυτόχρονα και ως νερό στον μύλο της κυβέρνησης, επιτρέποντάς της να μετατοπίσει το ενδιαφέρον της κοινοβουλευτικής συζήτησης την Τετάρτη από την ουσία του νόμου. Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, μάλιστα, βρήκε ευκαιρία να σπάσει κάθε ρεκόρ λαϊκισμού, ρίχνοντας στα τάρτατα το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου στη Βουλή, αφού με αφορμή το περιστατικό αυτό, αναφέρθηκε στον εμπρησμό της Real News σκιαγραφώντας σαν υπεύθυνο της εγκληματικής πράξης τον ΣΥΡΙΖΑ, κατηγορώντας τον παράλληλα για εκτσογλανισμό της δημόσιας ζωής!
«Εκτσογλανισμός είναι η έξωση συνταξιούχου από πρώτη κατοικία για χρέη 15.000 ευρώ, ενώ η ΝΔ έχει χρέη 350 εκατ. ευρώ και για εσάς δεν τρέχει τίποτα (…) Εκτσογλανισμός είναι η λεηλασία των νοικοκυριών από τη ΔΕΗ και τα golden boys (…) Εκτσογλανισμός είναι να μην έχει να πληρώσει ο πολίτης αλλά εσείς ανέχεστε την αισχροκέρδεια (…) Εκτσογλανισμός είναι όταν η κοινωνία αισθάνεται ότι δεν υπάρχει δίκαιη δικαιοσύνη. Όταν είσαι άνθρωπος της εξουσίας, είσαι φίλος υπουργών και καναλαρχών περιβάλλεσαι από ασυλία», απάντησε ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας, την επόμενη μέρα στη Βουλής, μεταξύ της κριτικής του προς το νομοσχέδιο.
Αντίστοιχα, έντονη διαφωνία για το νομοσχέδιο εκφράστηκε και από τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης, με τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΚΚΕ, Θανάση Παφίλη, να σημειώνει πως «καμία λύση δεν δίνει στα προβλήματα της κοινωνίας και ειδικά στις λαϊκές οικογένειες που δεν έχουν χρήματα για να πληρώσουν τα μεταπτυχιακά των παιδιών τους» και ότι η κυβέρνηση βρίσκεται εκτός πραγματικότητας. Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, Μιχάλης Κατρίνης, επισήμανε πως «καμία συντηρητική επιλογή και πρόταση δεν συνιστά μεταρρύθμιση και αυτή η κυβέρνηση συνδέεται μόνο με αναχρονιστικές και συντηρητικές επιλογές». Ενώ και ο γραμματέας του ΜεΡΑ25, Γιάνης Βαρουφάκης, είπε για το υπουργείο ότι το χαρακτηρίζει «δειλία εκεί που πάτε να μεταρρυθμίσετε πράγματα που πρέπει να μεταρρυθμιστούν, αλλά θάρρος και απερισκεψία εκεί που πάτε να κατεδαφίσετε πράγματα που πρέπει να διατηρηθούν ως κόρη οφθαλμού».
Παρόλ’ αυτά, δυστυχώς, ο νόμος ψηφίστηκε και τώρα επαφίεται, πρωτίστως, στην ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και σε όλους μας, να μην ισχύσει στην πράξη η ταφόπλακα των δημόσιων πανεπιστημίων.