Έχουμε συνηθίσει να ακούμε για ακραία καιρικά φαινόμενα στον υπόλοιπο πλανήτη και δεν συνειδητοποιούμε πως αφορούν πλέον και τη λεκάνη της Μεσογείου.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, σύμφωνα με τη Μετεωρολογική Υπηρεσία, η Δυτική Ελλάδα βρίσκεται ενάμιση βαθμό πάνω από το μέσο όρο για την εποχή, το σύνολο της χώρας βρίσκεται σε μέση έως πολύ υψηλή επικινδυνότητα για το ξέσπασμα πυρκαγιάς, ενώ τις επόμενες μέρες ο χάρτης προβλέψεων «κοκκινίζει» από ακραία υψηλές θερμοκρασίες. Η κρίση σε Ινδία και Πακιστάν, με ακραία λειψυδρία και θερμοκρασίες πέρα από κάθε περασμένη καταγραφή τα τελευταία 122 χρόνια, είναι απλά προπομπός για όσα έρχονται και στην Ευρώπη, στη Μεσόγειο και τη χώρα μας.
Δεν υπάρχουν πολλές βεβαιότητες στο σημερινό κόσμο, πέραν της σίγουρης εξαφάνισης του ανθρώπινου είδους αν δεν ανακοπεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, όπως και της βεβαιότητας πως αυτή η υπερθέρμανση είναι ανθρωπογενής: εμείς την προκαλέσαμε και είναι στο χέρι μας να την ανακόψουμε. Βεβαιότητα αποτελεί επίσης η γνώση πως ή θα δράσουμε όλοι μαζί, ή θα χαθούμε όλοι μαζί. Η αρχή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, πως «κανείς δεν είναι ασφαλής, αν δεν είμαστε όλοι ασφαλείς», δεν μπορεί να βρει καλύτερο πεδίο εφαρμογής.
Το ερώτημα που καλούμαστε να απαντήσουμε όλοι σήμερα, είναι αν σκοπεύουμε να φανούμε υπεύθυνοι απέναντι στις επερχόμενες γενιές, ή αν θα υπογράψουμε την καταδίκη τους. Για έναν κόσμο χωρίς βεβαιότητες, έχουμε άλλη μία: η ικανή ή μη ανακοπή της κλιματικής κρίσης θα κριθεί αυτή τη δεκαετία, μέχρι το 2030. Αν αποτύχουμε, αν αδρανήσουμε, πήραμε τις επόμενες γενιές στο λαιμό μας. Αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση όλων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έγινε για μία ακόμη φορά στην ιστορία της μέρος του προβλήματος, παρά την πρόοδο που έχει να δείξει στη διαχείριση της πανδημίας και τις γενναίες αποφάσεις που λήφθηκαν τότε. Το «οξυγόνο» που θα δώσει στις οικονομίες με τη νομιμοποίηση της πυρηνικής ενέργειας και του ορυκτού αερίου ως δυνάμει πράσινες πηγές ενέργειας κατά την μετάβαση, είναι το οξυγόνο που κλέβει από τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Πρέπει να ειπωθεί με κάθε ευκαιρία, μέχρι να γίνει κτήμα και συνείδηση όλων, πως η επένδυση σε πυρηνική ενέργεια ή σε ορυκτά καύσιμα σήμερα θα χρειαστεί δεκαετίες για να αποδώσει και δη με πανάκριβο κόστος χρήσης. Την ίδια ώρα, μία επένδυση σε ΑΠΕ και εξοικονόμηση θα αποδώσει σε μόλις μερικούς μήνες, με τη διαφορά πως δεν θα κλέψουν το οξυγόνο των επομένων, αλλά θα το απελευθερώσουν. Τα χρήματα και ο χρόνος είναι περιορισμένα. Γιατί να επενδύσει κάποιος στην καταστροφή; Από ευκολία; Από συμβιβασμό με ένα προβληματικό status quo;
Σήμερα, όπως έχουν τα πράγματα, μπορούμε να φέρουμε έναν κόσμο ενεργειακής ασφάλειας, με την ενέργεια να παρέχεται με όρους αφθονίας, με όρους δημοσίου αγαθού. Γιατί κάποιος να επιλέξει να παρατείνει ένα παρελθόν ενεργειακής φτώχειας για τους πολλούς, ειδικά στις σημερινές πολεμικές συνθήκες, με ανυπολόγιστο κόστος στο μεσοδιάστημα των λίγων ετών μέχρι το 2030;
Δυστυχώς η πρόσφατη Σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης μόνο λόγους για αισιοδοξία δεν μας έδωσε, όσο κι αν ελπίζαμε σε κάποιο τελείως διαφορετικό αποτέλεσμα όσοι εκπροσωπήσαμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στο ερώτημα της «Εποχής» «Που βαδίζει το σχέδιο διάσωσης του πλανήτη;», θα απαντήσω πως δεν έχω καλά νέα σήμερα.
Τίποτα δεν έχει χαθεί, όμως. Βασική πηγή ελπίδας είναι η κοινωνία των πολιτών, οι υγιείς δυνάμεις μέσα στην κοινωνία και την οικονομία, αλλά και η ορμή των νέων για ριζοσπαστικές ρήξεις με το παρελθόν και τις εξαρτήσεις του. Τίποτα δεν έχει χαθεί ακόμα. Δεν έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας, αλλά αρκεί αν θελήσουμε να δράσουμε, να αλλάξουμε για μία βιώσιμη, δικαιότερη κοινωνία.