Από το 2007 με το πρώτο ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, μέχρι τη νέα εποχή που επικυρώθηκε με την πανδημία –που όπως χαρακτήρισε ο Αγκάμπεν, αποτελεί τη γυμνή κυριαρχία της βιοπολιτικής με την εννοιολόγηση της ασφάλειας ξανά, αλλά και του δημόσιου χώρου– έχει μεταβληθεί αρκετά ο τρόπος που δρα η νέα γενιά ως προς τις προκλήσεις που δέχεται καθημερινά. Είναι η νέα γενιά που για πρώτη φορά δεν πιστεύει ότι θα μεταβληθεί εύκολα η πραγματικότητα την οποία βιώνει με εργασιακή επισφάλεια και διάχυτο κυνισμό και ρεαλισμό. Αποτελεί επίσης την πρώτη γενιά που ζει ίσως τον νεοφιλελευθερισμό στη χειρότερη έκφανσή του, με προ των πυλών έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο και το γκρέμισμα σταδιακά του κοινωνικού κράτους που πρόλαβε να βιώσει. Η γενιά της τεχνολογίας και της γρήγορης αντίδρασης με ένα πάτημα κουμπιού στον κυβερνοχώρο, αλλά με δυσκολία συγκρότησης της δικής της ενιαίας και συλλογικής ταυτότητας, απόρροια της ευρύτερης απολιτικοποίησης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σε ευρύτερα κομμάτια της κοινωνίας.
Υπό αυτό το πλαίσιο, η ΝΔ ψήφισε τον νέο νόμο για τα πανεπιστήμια. Δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία, αλλά μια πολιτική ενέργεια που πατά στο ότι η αντι-μεταρρύθμιση «βελτιώνει» το πανεπιστήμιο, ενώ στην ουσία δημιουργεί το μετα-πανεπιστήμιο στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης μεταδημοκρατίας. Η «νέα εποχή» που προτείνει η ΝΔ εδράζεται και ορίζει ως αναγκαία συνθήκη για να επιβάλλει τις πολιτικές της, ένα κεκαλυμμένο αυταρχισμό που θέλει φύλαξη του πανεπιστημίου από αστυνομικές αρχές, λόγω παρουσίας «τρομοκρατών», χωρίς ωστόσο να μειώνει πραγματικά τα εγκλήματα που συντελούνται εκτός πανεπιστημιακών χώρων (λ.χ περίπτωση ξεκαθαρίσματος λογαριασμών στο ΑΠΘ πριν ένα μήνα).
Παράλληλα, στην νεωτερικότητα της Δεξιάς εγκολπώνεται το αφήγημα περί σύνδεσης της αγοράς με την δημόσια εκπαίδευση, καθώς η νέα γενιά αναζητά την τύχη της στο εξωτερικό λόγω ανεργίας ή εργασιακής επισφάλειας. Τι πραγματικά ισχύει, όμως, πίσω από αυτή την πρόβλεψη; Η γνώση αντικαθίσταται με πληροφορία και soft skills (μαλακές δεξιότητες), με στόχο την κατάρτιση των νέων ανθρώπων ως «αρίστων» εργαζόμενων. Χάνεται η έννοια του πανεπιστημίου ως χώρος που προετοιμάζει ανθρώπους που αμφισβητούν παραδεδεγμένα προτάγματα και αντιλήψεις. Για όσα ιδρύματα φυσικά δεν θα μπορέσουν να μπουν στην ουρά της καλύτερης κατάταξης με βάση τα κριτήρια της αγοράς, θα κλείνουν με επιτυχία. Αυτή η πρόταση αποτελεί πρόκληση για τις θεωρητικές σπουδές, που στον ορίζοντα της ΝΔ μάλλον δεν θα θεωρούνται «χρήσιμες» και «ανταγωνιστικές», καθώς δεν θα μπορούν να συνδεθούν με την επιχειρηματικότητα που αναφέρει η κυβέρνηση. Είναι επίσης πρόκληση όταν η Δεξιά αυτή προσέγγιση έχει ήδη οδηγήσει με επιτυχία στη μείωση των κονδυλίων των ερευνητικών κέντρων εντός των πανεπιστημίων, ενώ επικροτεί τα ιδιωτικά κολέγια, τα οποία βρίσκονται στο τέλος της κατάταξης.
Η πελατειακή, όμως, λογική δεν αποτελεί μια εξωτερική συνθήκη όπως περιγράφεται παραπάνω, αλλά είναι και μια νέα ικανή εσωτερική πρόκληση. Το πανεπιστήμιο πλέον θα διοικείται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Τα όργανα διοίκησης θα εκλέγονται με τρόπο που δεν σέβεται τις δημοκρατικότερες των διαδικασιών. Στην ουσία θα είναι σαν να διορίζονται από την ίδια την κυβέρνηση και την αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή. Η ίδια ρότα σκέψης και φιλοσοφίας φέρνει την κατάργηση των φοιτητικών παρατάξεων, νομοθετώντας ενιαίο ψηφοδέλτιο μέσα από το Συμβούλιο των Φοιτητών. Παράλληλα, οι επώνυμες έδρες δημιουργούνται ως δωρεά από οποιοδήποτε φυσικό η νομικό πρόσωπο αλλοδαπού ή ημεδαπού φορέα με σκοπό την κάλυψη των δαπανών της έδρας. Ο δωρητής, δηλαδή, αποφασίζει το πρόσωπο που θα αναλάβει την έδρα, βάσει αν έχει ικανή χρηματοδότηση. Χαρακτηριστικό σε σχέση με το παραπάνω είναι ότι τα μεταπτυχιακά προγράμματα εμπορευματοποιούνται, ότι τα πανεπιστήμια μετατρέπονται σε ιδιωτικές εταιρείες, αλλά και αντιστρόφως και οι ιδιωτικές εταιρείες σε πανεπιστήμια.
Στη βάση των παραπάνω, αλλά και την πληθώρα άλλων διατάξεων του νομοσχεδίου, η νέα γενιά ήρθε η ώρα να δημιουργήσει τη δική της ενιαία και συλλογική ταυτότητα. Ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ ανοίγει το ζήτημα περί δημοκρατίας στα πανεπιστήμια με διασφάλιση της αντιπροσωπευτικότητας της εκλογικής διαδικασίας, ανάδειξης των μονοπρόσωπων και συλλογικών οργάνων διοίκησης, τα οποία εκλέγονται απευθείας από την πανεπιστημιακή κοινότητα με καθολική ψηφοφορία. Σε κάθε γειτονιά είναι αναγκαίο να ανοίξει η συζήτηση περί εργασιακής επισφάλειας και υποτίμησης των πτυχίων των ερευνητών, με αίτημα διπλασιασμού χρηματοδότησης των ΑΕΙ σε βάθος τετραετίας.
Εν κατακλείδι, στόχος θα πρέπει να είναι με μαζικό τρόπο οι νέοι άνθρωποι να συνασπιστούν γύρω από ένα κοινό αφήγημα ενάντια πλέον στον αυταρχισμό και στην κανονικοποίηση των ανισοτήτων (πανεπιστήμιο των λίγων και αρίστων που έχουν να πληρώσουν). Θα πρέπει να χτιστεί μια ατζέντα για τα προβλήματα που αυτή τη στιγμή βιώνει ένας νέος άνθρωπος εντός και εκτός πανεπιστημίων, γύρω από ζητήματα που αφορούν τους νέους ανθρώπους. Όπως το στεγαστικό ζήτημα, την αδυναμία εύρεσης εργασίας με αξιοπρεπείς μισθούς, την εξάλειψη των εργοδοτικών αυθαιρεσιών που έχουν δημιουργήσει ένα σύγχρονο πρεκαριάτο.