Ο Άρης Σερβετάλης και η Έφη Μπίρμπα κατέθεσαν την δική τους αλήθεια απέναντι στον μονόλογο του Ντοστογιέφσκι, «Το όνειρο ενός γελοίου». Μια αλήθεια αφοπλιστική, πηγαία, αυτόνομη και προπάντων ειλικρινή, ώστε όλον τον παράλληλο θεατρικό κόσμο του λογοτεχνικού κειμένου, στον οποίο οι θεατές γίναμε συμμέτοχοι, να μπορούσε να τον είχε υπαινιχθεί και προσυμφωνήσει ακόμη και ο ίδιος ο ρώσος συγγραφέας.
Ένας άνθρωπος που πιστεύει ότι οι άλλοι τον θεωρούν γελοίο, είναι ένας πληγωμένος άνθρωπος. Αυτόν ο Άρης Σερβετάλης επέλεξε να δείξει, υποδυόμενος την ανάγκη του περπατώντας με πατερίτσες και ρυθμίζοντας τη φωνή του -αργά, ήρεμα, σταράτα- ως νήμα επικοινωνίας με το κοινό, ιδίως στην έναρξη της παράστασης. Διήνυσε μεγάλο μέρος της πλατείας στο σκοτάδι, έφτιαξε από τα θεμέλια τη σχέση με τους θεατές, δημιουργώντας τις λέξεις από το πυκνό έρεβος του «πουθενά», έφερε την αλήθεια του στο κείμενο ώσπου να φτάσει στη σκηνή και να παίξει τον μονόλογο μαζί με την αναγκαία συμμετοχή της Έφης Μπίρμπα.
Πέρα από τα σκηνικά, τα κοστούμια και τη σκηνοθεσία που υπογράφει, η Έφη Μπίρμπα, εκτός από λειτουργός της σκηνικής πραγματικότητας, υπήρξε και η ίδια σκηνικό, ως προσωποποιημένη Sapienza και αφηρημένη Ιδέα που περικλείει το όλον, γνώση και απόγνωση μαζί. Η έντονη παρουσία του νερού σε συνδυασμό με το ξύλο και τα ξύλινα έπιπλα που «αναπνέουν» επί σκηνής στοιχειοθέτησαν μια απεικόνιση ποιητικής νοσταλγίας ρωσικού πολιτισμού α λα Ταρκόφσκι. Και αν ίσως αυτό δεν ήταν στο πλάνο τους, είναι ωραίο να συμβαίνει, η σκέψη των θεατών να μην περιορίζεται αλλά να ανανεώνει τον διάλογο με το κείμενο, μετά από μια παράσταση που τιμά τον Ντοστογιέφσκι, διότι δεν παραλείπει να αναμετρηθεί με το νόημά του.
Ο Άρης Σερβετάλης χρησιμοποιεί τα σκηνικά εργαλεία, είναι αεικίνητος όταν πρέπει, ανεβαίνει κλίμακα στη φωνή, δείχνει τον θυμό του κι ας είναι μέσα σε μια κλειστή ντουλάπα, ενώ φανερώνει την αθωότητα του, όταν κυλιέται στα νερά και μιλάει, λόγου χάρη, για το κοριτσάκι. Όλη η πορεία της ζωής ενός ανθρώπου που αποζητά την αγάπη, ενώ δεν παραλείπει να θίξει τη ζοφερή πλευρά της επιστήμης και τις επιπτώσεις της στην κοινωνία και στον πολιτισμό, αποκτά σάρκα και οστά μέσα από το σώμα του. Ένα σώμα που δυσκολεύεται, πονάει, γερνάει και υποφέρει, αλλά παράλληλα μάχεται, πολεμά, αντιστέκεται στο μοιραίο και στο πεπρωμένο χάρη σε ένα όνειρο. Η δύναμη του ονείρου λειτουργεί εξυψωτικά στην ψυχή του δρώντος. Ώστε, η σκηνική πραγματικότητα του υδάτινου στοιχείου επουλώνει πληγές και ανανεώνει την πίστη στη ζωή.
Ο μαχόμενος άνθρωπος του Ντοστογιέφσκι που μόνο γελοίος δεν είναι -όπως ο Ηλίθιος δεν είναι ηλίθιος και ο Έφηβος δεν είναι έφηβος χωρίς τον πατέρα- είναι αυτός που καταγγέλει τη φιληδονία και, κατά συνέπεια, τη ζηλοφθονία και τη σκληρότητα. Ο Σερβετάλης με ένα ριγέ κοστούμι παράξενου κατάδικου ή θλιμμένου κλόουν κάνει τον κύκλο της πλατείας σαν να χαράσσει με τη φωνή του το όριο ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο. Εξάλλου, το αναφέρει, στον διάλογό του με την κειμενική αλήθεια, ότι το «ορατό είναι το τσόφλι του αοράτου». Στο ταξίδι στο όνειρο, η παρουσία της σκέψης του ζωντανεύει, τον αναστατώνει ή τον γαληνεύει. Ενώ, σε καίριες στιγμές, το χέρι που δείχνει της Έφης Μπίρμπα σηματοδοτεί τη σπουδαιότητα της απόφασης ή υπαινίσσεται την ένταση στον ψυχισμό του κεντρικού χαρακτήρα.
Συνοψίζοντας, «Το όνειρο ενός γελοίου» ευτύχησε στα χέρια της Έφης Μπίρμπα και του Άρη Σερβετάλη. Το θέατρο «Θανάσης Βέγγος» στον Κορυδαλλό ήταν γεμάτο και ήταν μια ωραία βραδιά, να νιώθεις ότι όταν υπάρχει αγάπη, υπάρχει τρόπος.
Σκηνοθεσία-εικαστική εγκατάσταση-σχεδιασμός κοστουμιών: Έφη Μπίρμπα
Απόδοση-δραματουργία: Άρης Σερβετάλης - Έφη Μπίρμπα
Ερμηνεύουν: Άρης Σερβετάλης, Έφη Μπίρμπα
Μουσική: Vangelino Currentzis
Σχεδιασμός φωτισμού: Γιώργος Καρβέλας
Καλλιτεχνική συνεργάτρια: Βάσια Λύρη
Sound design: Κώστας Μιχόπουλος
Τελευταίες παραστάσεις: Σάββατο 10/9, στις 9μμ, στο Τεχνολογικό & Πολιτιστικό Πάρκο στο Λαύριο, Κυριακή 11/9, στις 9μμ, στο Δημοτικό θέατρο «Δημήτρης Κιντής» στην Ηλιούπολη, Τρίτη 13/9, στις 9μμ, στο Θέατρο Πέτρας στην Πετρούπολη, Δευτέρα 19/9, στις 8.30μμ, στο Θέατρο Νταμάρι «Αλίκη Βουγιουκλάκη» στα Βριλήσσια.