Ακόμα ένα παιδί πρόσφυγας βρήκε τραγικό θάνατο αυτή την εβδομάδα, εξαιτίας της πολιτικής της μη διάσωσης που εφαρμόζεται τόσο από την ελληνική κυβέρνηση, όσο και από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη.
Αυτή τη φορά –λίγο μόλις διάστημα μετά τον θάνατο της 5χρονης Μαρίας στον Έβρο– η τραγωδία εξελίχθηκε στη θάλασσα. Περίπου δέκα μέρες πριν, μία βάρκα με 61 πρόσφυγες είχε ξεκινήσει από τον Λίβανο με προορισμό την Ιταλία και ενώ βρισκόντουσαν ανοιχτά της Παλαιοχώρας, νότια της Κρήτης, τους τελείωσαν όλα τα εφόδια, νερό και τρόφιμα, με αποτέλεσμα την περασμένη Κυριακή το πρωί να εκπέμψουν κάλεσμα για βοήθεια. Η οργάνωση Alarm Phone έστειλε αμέσως γενικό SOS προς όλα τα κράτη να προστρέξουν για διάσωση των προσφύγων, όπως οφείλουν, αλλά επί δύο μέρες καμία αρχή δεν ανταποκρίθηκε, αφήνοντας τους ανθρώπους να θαλασσοδέρνονται σε μια ακυβέρνητη βάρκα, χωρίς ούτε νερό να πιουν. Τελικά, οι άνθρωποι διασώθηκαν από ένα εμπορικό πλοίο και μόνο αφού αυτό έστειλε σήμα ότι δύο πρόσφυγες είναι χωρίς τις αισθήσεις τους, οι ελληνικές αρχές έστειλαν ελικόπτερο για τη μεταφορά τους. Βέβαια, ήταν πλέον πολύ αργά. Ένα 4χρονο κορίτσι ήταν ήδη νεκρό από ασιτία και αφυδάτωση, ένας άνδρας βρίσκεται σοβαρά στο νοσοκομείο με νεφρική ανεπάρκεια και μία έγκυος 8 μηνών έχασε το παιδί της λόγω της εγκληματικής αδιαφορίας των κρατικών αρχών.
«Είναι φρικτό αυτό που έχει συμβεί. Είναι το δεύτερο νεκρό παιδί μέσα σε έναν μήνα εξαιτίας της άρνησης διάσωσης. Είναι ένα παιδί που πέθανε από ασιτία και από δίψα μέσα στην ευρωπαϊκή ζώνη το 2022. Αυτό είναι το απόλυτο όνειδος και άγος, όχι να μιλάς για τα εγκλήματα στη θάλασσα, όπως δηλώνει ο κ. Οικονόμου, αλλά όταν τα ευρωπαϊκά κράτη συστηματικά και σκόπιμα αγνοούν τα σήματα κινδύνου και εφαρμόζουν την πολιτική μη διάσωσης», τονίζει στην «Εποχή» ο Ιάσωνας Αποστολόπουλος, διασώστης στο πλοίο Mare Jonio.
Αντίστοιχα δε με τον Έβρο, η ελληνική κυβέρνηση, χωρίς πια ούτε τον μανδύα μιας δήθεν ευαισθησίας και αποτροπιασμού σε ρητορικό επίπεδο για τον θάνατο ενός παιδιού, έσπευσε απλά να αποτινάξει τις ευθύνες από πάνω της, καταλογίζοντας πως ήταν υποχρέωση της Μάλτας να διασώσει τους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, όμως, όπως εξηγεί ο διασώστης, ήταν υποχρέωση όλων των κρατών και πρωτίστως της Ελλάδας: «Η βάρκα βρισκόταν τυπικά στη ζώνη διάσωσης της Μάλτας, εφόσον όμως η Ελλάδα ήταν το πλησιέστερο κράτος, είχε την ευθύνη να σώσει τις ζωές τους. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, όταν ένα λιμενικό μάθει για ανθρώπους σε κίνδυνο στη θάλασσα οφείλει να τους διασώσει, ανεξάρτητα αν βρίσκονται σε ζώνη διάσωσης άλλου κράτους. Για να μην μπερδευόμαστε, να τονίσουμε πως η ζώνη διάσωσης είναι διεθνή ύδατα, δεν ήταν δηλαδή μαλτέζικα νερά, και μπορεί κάθε κράτος να πλεύσει εκεί και έχει την υποχρέωση διάσωσης. Πόσο μάλλον η Ελλάδα, που απείχε μόλις 76 μίλια από τη βάρκα, ενώ η Μάλτα 400».
Η ευθύνη, άλλωστε, της ελληνικής κυβέρνησης ξεκινάει από πιο πριν, αφού λόγω της συνοριακής βίας που εφαρμόζει με την παράνομη πρακτική των επαναπροωθήσεων, έχει οδηγήσει στην αύξηση των μεγάλων και επικίνδυνων ταξιδιών απευθείας από την Κυρηναϊκή στην Ιταλία, προκειμένου οι πρόσφυγες να αποφύγουν την κακοποίησή τους, με αποτέλεσμα βέβαια να αυξάνονται τα ναυάγια.
Σε αυτή την εγκληματική πρακτική η ΕΕ μένει ουσιαστικά αμέτοχη, αφού μόνο αν υπάρξει προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των επιζώντων προσφύγων κατά της αμέλειας των κρατικών αρχών, αποδίδονται κυρώσεις, όπως έγινε για παράδειγμα με την υπόθεση στο Φαρμακονήσι, που η Ελλάδα καταδικάστηκε σε αποζημίωση 300.000 ευρώ. Κατά τ’ άλλα, η καταδίκη των επαναπροωθήσεων από τους ευρωπαίους αξιωματούχους μένει σε επίπεδο ρητορείας, ενώ ούτε λόγος για τη δημιουργία νόμιμων δρόμων για τους πρόσφυγες προς την Ευρώπη.
Παρόλ’ αυτά, αυτή την εβδομάδα σημειώθηκε μια μικρή νίκη, καθώς η επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αρνήθηκε να ψηφίσει υπέρ της απαλλαγής της Frontex όσον αφορά τη στάση της για τις επαναπροωθήσεις του ελληνικού λιμενικού το 2020.
«Η παραίτηση το αρχηγού της και η απόφαση τώρα για τη Frontex αποτελεί μια νίκη του κινήματος και των προσφύγων που αγωνίζονται για ορατότητα αυτών των εγκλημάτων. Το απόστημα της συγκάλυψης έσπασε, κάτι που πρέπει να διευρυνθεί ακόμα περισσότερο. Πρέπει και πάλι να αναζωπυρωθεί το δίκτυο αλληλεγγύης από τα κάτω, ώστε να μπλοκαριστούν στην πράξη οι επαναπροωθήσεις, κάτι που ήδη συμβαίνει. Για παράδειγμα, στην Ικαρία δύο φορές και μία στη Σάμο τον Μάιο και τον Ιούνιο, κάτοικοι κατάφεραν να αποτρέψουν την πραγματοποίηση επαναπροώθησης προσφύγων που είχαν μεταφερθεί στα Α.Τ. Αντίστοιχα το κίνημα απέτρεψε την απέλαση του Σαϊντού, άρα υπάρχουν κάποιες νίκες και η ελληνική κοινωνία έχει μεγάλο μέρος κόσμου που θέλει να αγωνιστεί ενάντια στον ρατσισμό. Το ζητούμενο είναι να συντονιστούν αυτές οι δυνάμεις και να μπουν κοινά προτάγματα», καταλήγει ο Ιάσωνας Αποστολόπουλος.