Συλλογικοί Βηματισμοί στην πράξη αποδείχθηκε το διήμερο φεστιβάλ με αυτό το όνομα που διοργάνωσε το προηγούμενο παρασκευο/σάββατο η συλλογικότητα για το εναλλακτικό και το αλληλέγγυο εμπόριο Terra Verde, στα Χανιά. Για δύο βράδια εκατοντάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι παλιοί γνώριμοι από τα κινήματα της πόλης και τους κοινωνικούς αγώνες, επιχείρησαν να βηματίσουν συλλογικά, με κοινό στόχο να κοινοποιηθεί το εγχείρημα και να συγκεντρωθούν χρήματα για την υλοποίηση νέου παραρτήματος του καταστήματος της Terra Verde, επί της οδού Χατζημιχάλη Νταλιάνη, που θα λειτουργεί με zero waste φιλοσοφία –δηλαδή με προϊόντα χωρίς συσκευασία– και στο οποίο θα εργάζονται άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) σε συνεργασία με μη ΑμεΑ εθελοντές. Στην υλοποίηση του εγχειρήματος θα έχει συμβολή και πρόγραμμα της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), ενώ τον χώρο στον οποίο θα στεγαστεί ενοικιάζει η Terra Verde και έχουν αναλάβει να διαμορφώσουν κατάλληλα αλληλέγγυες αρχιτεκτόνισσες, που προσφέρουν την εργασία τους εθελοντικά.
Στον χώρο του Φεστιβάλ λειτούργησαν περίπτερα συλλογικοτήτων, πραγματοποιήθηκαν συναυλίες, έγιναν και συζητήσεις, με τη συζήτηση της δεύτερης μέρας να επικεντρώνεται στην πολύπλευρη προσέγγιση του νέου εγχειρήματος. Tην ομιλήτρια σε αυτή τη συζήτηση, με τίτλο «Αναπηρία και εργασία: η ανάγκη για ένα νέο παράδειγμα», εργοθεραπεύτρια και εργαζόμενη στο ΕΕΕΕΚ Κισάμου, Ερμιόνη Δαβράδου, και τον ομιλητή επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ευάγγελο Νικολαΐδη, συνάντησε η «Εποχή» θέλοντας να συντονίσει το βηματισμό της με αυτό το σπουδαίο εγχείρημα.
«Η εργασία αναγνωρίζεται ως δικαίωμα κατοχυρωμένο από το Σύνταγμα και διεθνή κείμενα. Ωστόσο ως κοινωνικό δικαίωμα δεν είναι αυτονόητα και έμπρακτα κατακτημένο», επισημαίνει ο Ευ. Νικολαΐδης. «Η πρόσβαση στην εργασία μπορεί να υλοποιηθεί με διάφορες προσεγγίσεις, αλλά η πλέον ευρεία προσέγγιση είναι να πραγματώνεται υπό την ευθύνη του κοινωνικού κράτους. Υπάρχουν βεβαίως και άλλες προσεγγίσεις, όπως η εταιρική κοινωνική ευθύνη, οι φιλανθρωπίες, η κοινωνική αλληλεγγύη και η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Αν δεχτούμε ότι το κοινωνικό κράτος αποτελεί τον πιο σίγουρο τρόπο για να εξασφαλιστεί αυτό το δικαίωμα, προκύπτουν ορισμένες προϋποθέσεις: χρειάζεται να υπάρχουν δημόσιες δαπάνες προσανατολισμένες σε αυτήν την κατεύθυνση, οι οποίες όμως επηρεάζονται όχι μόνο από τις αντιλήψεις για το κοινωνικό κράτος αλλά και από την οικονομική κατάσταση. Κατά κανόνα περικόπτονται σε περιόδους κρίσης. Η κρίση ανάγεται πάντα σε ευκαιρία να περιορίζονται δικαιώματα».
«Το παράδειγμα της Terra Verde ακολουθεί τη σύγχρονη προσέγγιση για την αναπηρία. Διέπεται από τη φιλοσοφία της ένταξης και οργανώνει ένα παράδειγμα υποστηριζόμενης εργασίας. Ακολουθεί τη δικαιωματική προσέγγιση και όχι εκείνη του οίκτου ή της φιλανθρωπίας. Συνεπώς νομίζω ότι έχει όλα τα εχέγγυα, παρότι δύσκολο εγχείρημα, να πετύχει», σημειώνει ο Ευάγγελος Νικολαΐδης για το νέο συλλογικό και αλληλέγγυο βήμα της Terra Verde. «Πιστεύω ότι και η τοπική κοινωνία θα το στηρίξει».
Ωστόσο, για να φτάσει ένας άνθρωπος με αναπηρία να μπορέσει να διεκδικήσει και να ωφεληθεί από μια τέτοια δυνατότητα χρειάζεται πολύς αγώνας που σκοντάφτει σε μια σειρά από γραφειοκρατικούς αλλά και ιδεολογικούς σκοπέλους. «Οι μαθητές με αναπηρία, ανάλογα με το είδος της αναπηρίας και τη λειτουργικότητά τους μπορούν είτε να παρακολουθήσουν τη γενική παιδεία, είτε να φοιτήσουν σε Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνασία - Λυκεία στοχεύοντας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, είτε να παρακολουθήσουν την ειδική εκπαίδευση φοιτώντας σε κάποιο Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και στοχεύοντας στην αυτόνομη διαβίωση και την απόκτηση επαγγελματικών δεξιοτήτων», αποσαφηνίζει η Ερμιόνη Δαβράδου. «Το εγχείρημα της Terra Verde υπάγεται στην υποστηριζόμενη εργασία, όπου οι θέσεις εργασίας που δημιουργεί είναι ατομικές και έμμισθες. Για τη δημιουργία του εργασιακού προφίλ που απαιτείται αλλά και για την κατάρτιση του εργοδότη και των εθελοντών χρειάζεται η συνδρομή ενός συμβούλου εργασίας από τη ΔΥΠΑ. Εν προκειμένω η σύνδεση γίνεται σε συνεργασία με το ΕΕΕΕΚ Χανίων».
«Από την εμπειρία μου», σημειώνει η εργοθεραπεύτρια στο ΕΕΕΕΚ Κισάμου, «υπάρχουν δυσκολίες τόσο στη σύνδεση του σχολείου με την αγορά εργασίας, όσο και των αποφοίτων. Δεν είναι αυτονόητο ότι ένας απόφοιτος θα γραφτεί στα μητρώα της ΔΥΠΑ. Ακόμα κι αν γραφτεί, η διαδικασία είναι σύνθετη και χρονοβόρα, ώστε εν τέλει να δυσχεραίνεται η απαιτούμενη καθοδήγηση τόσο στον εργαζόμενο όσο και στον εργοδότη. Γι’ αυτό και στο εγχείρημα της Terra Verde υπάρχει μια πολύπλευρη στήριξη από την πλευρά του ΕΕΕΕΚ Χανίων και ιδιωτών που προσφέρουν την εργασία τους ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι δυσκολίες και να μεγιστοποιηθεί η επιτυχία».
«Από θεσμικής πλευράς υπάρχουν ζητήματα προς επίλυση, όπως ότι συχνά τα έγγραφα πιστοποίησης των ΑμεΑ αναγράφουν ότι είναι ανίκανα για εργασία, με αποτέλεσμα να μη μπορεί ένα τέτοιο άτομο να αξιοποιήσει κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΔΥΠΑ, αν και μπορεί να ανταποκριθεί σε μια μορφή εναλλακτικής απασχόλησης», λέει στην Εποχή η Ερμιόνη Δαβράδου. Αυτό οδεύει προς εξομάλυνση. «Ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα είναι ότι σύμφωνα με τον ν.4430/2016 δεν κόβεται το προνοιακό επίδομα στις περιπτώσεις απασχόλησης των ΑμΕΑ», προσθέτει ο Ευ. Νικολαΐδης.
Πάντως, η ίδια η συλλογικότητα για το εναλλακτικό και το αλληλέγγυο εμπόριο επέλεξε ως εξέλιξη αυτό το βήμα θέλοντας να επιστρέψει κάτι πίσω στην κοινωνία ως ανταπόδοση για τη στήριξη που έχει λάβει. Με στόχο τη συμπερίληψη και κίνητρο να αποτελέσει το εγχείρημα αυτό παράδειγμα για συνέχεια και διεύρυνση.