Τρεις πηγές από τις οποίες υδροδοτείται η μισή επαρχία Αποκορώνου (ΒΑ των Χανίων), μια περιοχή ιστορικής σημασίας, μια κοινότητα που μέχρι τώρα είχε ελεύθερη πρόσβαση στα νερά της και μια τουριστική επένδυση που αντιμετωπίζει τον τόπο σαν «οικόπεδο γωνία» ιδιωτικής και μόνον χρήσης.
«Τα νερά είναι λέφτερα!» Με αυτό το σύνθημα απεύθυναν πρόσκληση το περασμένο καλοκαίρι κάτοικοι των Αρμένων Χανίων σε συγχωριανούς, επισκέπτες και φίλους, προκειμένου να συμμετάσχουν σε δυο ενημερωτικές συναντήσεις - εκδηλώσεις (8 και 19/8) αναφορικά με την πρόσφατη πώληση ακινήτου στην τοποθεσία «Πλάτανος» και ανάμεσα σε τρεις πηγές, αλλά και για να συζητήσουν τα επόμενα βήματά τους ενάντια στη νέα τουριστική μονάδα που ετοιμάζεται στον ιστορικό και –αιώνες τώρα– ελεύθερα προσβάσιμο χώρο των πηγών, όπου λίγους μήνες πριν είδαν τον νέο ιδιοκτήτη του ακινήτου να απαγορεύει με ταινία την είσοδο στο μονοπάτι.
Ας πάρουμε, όμως, την ιστορία από την αρχή. Ήταν τέλη Μαρτίου όταν εκείνο το παλιό αναψυκτήριο που από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 μετατράπηκε σε ταβέρνα (αλλάζοντας χέρια και ρημάζοντας κυριολεκτικά τα τελευταία χρόνια), πουλήθηκε σε έναν ισραηλινό επενδυτή, προκειμένου να κατασκευάσει μια νέα τουριστική μονάδα. Ήταν εκείνες πάνω-κάτω οι μέρες, όταν έγινε γνωστή στο χωριό η παραπάνω αγοραπωλησία με τον χειρότερο δυνατό τρόπο: με την απαγόρευση της πρόσβασης στον χώρο των πηγών, εκεί που (ναι, μεν) έβγαζαν κάποτε τα τραπέζια τους καφενείο και ταβέρνα, αλλά και που ήταν πάντοτε πέρασμα δημόσιο, ελεύθερο και ανοιχτό σε κάθε κάτοικο και διαβάτη που περνούσε από εκεί είτε για να φτάσει στα χωράφια του, είτε απλώς για να απολαύσει την υπέροχη τοποθεσία ανάμεσα στα νερά και στα πλατάνια. Να πιει καθαρό νερό από την πηγή, να παγώσει τα φρούτα του, να ξεκουραστεί. Αυτό γινόταν για αιώνες σε τούτον εδώ τον τόπο. Αυτή είναι μια ανάμνηση που κουβαλούν ακόμα και οι νεότεροι εξ ημών. Και αυτό είναι το σημείο όπου μπήκε ταινία απαγόρευσης εισόδου πριν από έξι μήνες.
Η αντίδραση από την πλευρά των κατοίκων, πρωτίστως των Αρμένων (αλλά όχι μόνο), ήταν άμεση και αποφασιστική. Καταρχάς κατέστη σαφές στη νέα ιδιοκτησία ότι η ταινία πρέπει να αφαιρεθεί και αφαιρέθηκε. Έπειτα και πολύ γρήγορα σχημάτισαν μια συνέλευση που έκτοτε λειτουργεί σε εβδομαδιαία βάση, απευθύνθηκαν στον Δήμο Αποκορώνου, απολύτως υπεύθυνο για τον περιβάλλοντα χώρο των πηγών αλλά και των ίδιων των νερών, από τις οποίες σημειωτέον υδροδοτούνται περισσότεροι από 12.000 δημότες (ο Δήμος έχει καταθέσει ασφαλιστικά μέτρα για την εξασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης), ενώ οι ίδιοι προσέλαβαν δικηγόρο καταθέτοντας αγωγή στον νέο ιδιοκτήτη, ώστε να διαφυλαχτεί ο δημόσιος χαρακτήρας του χώρου των πηγών, αλλά και η καθαρότητα των νερών.
Δεν έχει και πολλή σημασία να αναφέρουμε ένα προς ένα τα «δυνατά χαρτιά» της αγωγής υπέρ των Αρμενιανών. Ίσως μόνο τα δυο σημαντικά ιστορικά γεγονότα που έχουν λάβει χώρα στη συγκεκριμένη τοποθεσία –Α' Γενική Συνέλευση Κρητώ και ψήφιση του «Προσωρινού Πολιτεύματος της Νήσου Κρήτης» τον Μάιο του 1822, Επαναστατική Συνέλευση του 1897 με πρόεδρο τον Ελευθέριο Βενιζέλο– και που μαρτυρούν τον δημόσιο χαρακτήρα της μέσα στους αιώνες.
Έχει όμως μεγάλη σημασία να αναφερθούμε στην επιμονή μιας χούφτας ανθρώπων κάθε ηλικίας (με ιδιαίτερα συγκινητική την παρουσία των γηραιότερων), που χάρη στον ξεσηκωμό και τον καθημερινό αγώνα τους κατάφεραν να κάνουν γνωστή άλλη μια περίπτωση απολύτως καταχρηστικής και βλαπτικής για το περιβάλλον και τη δημόσια ζωή και υγεία τουριστικής επένδυσης.
Που δημιούργησαν τις συνθήκες εκείνες για ένα αλλιώτικο, «αγωνιστικό» καλοκαίρι στους Αρμένους, με εκδηλώσεις, δράσεις και συνελεύσεις στις οποίες συμμετείχαν όχι μόνο οι μόνιμοι, αλλά και οι «θερινοί» κάτοικοι του χωριού – στις 10/9 διοργανώθηκε ακόμα μια εκδήλωση, με τη συμμετοχή του αρχαιολόγου Μιχάλη Ανδριανάκη, του ιστορικού Γιώργου Λιμαντζάκη, αλλά και του Αρμενιανού στην καταγωγή, δρ Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Στρατή Μπουρνάζου.
Που κατάφεραν εν τέλει να συμπαρασύρουν στον αγώνα και τους θεσμικούς φορείς, η θέση των οποίων δεν ήταν σαφής από την αρχή (και ούτε είναι πάντα). Και που συνεχίζουν να αγωνίζονται ενόψει δικαστηρίων και ενός δύσκολου χειμώνα που έρχεται, φωνάζοντας ακόμα πιο δυνατά ότι τα νερά είναι (και θα παραμείνουν) λέφτερα!