Πραγματοποιήθηκε στη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν η σύνοδος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (ΟΣΣ), όπου οι χώρες–μέλη αποτελούν τον μισό του πληθυσμού της γης. Ο ΟΣΣ δημιουργήθηκε το 2001 και αρχικά ονομάστηκε «πεντάδα της Σαγκάης» (Κίνα , Ρωσία, Κιργκίζια, Τατζικιστάν, Καζακστάν) και στη συνέχεια προστέθηκαν η Ινδία, το Ιράν και το Πακιστάν. Πριν την τελευταία σύνοδο ασκήθηκαν έντονες πιέσεις, κυρίως από τις ΗΠΑ, στις χώρες–μέλη με σκοπό την απομόνωση της Ρωσίας, λόγω της εισβολής στην Ουκρανία.
Στη σύνοδο, όμως, παρατηρήθηκε περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων της Ρωσίας με τις χώρες της Ασίας και αναπτύσσεται, παρά τις επιμέρους διαφορές, ένας νέος καταμερισμός εργασίας που επεκτείνεται σε όλα τα πεδία οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Οι χώρες του ΟΣΣ έχουν διαφορετικά επίπεδα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η συνάντηση των ηγετών της Κίνας και της Ρωσίας, Σι Ζινπίν και Βλαντίμιρ Πούτιν, που υπόγραψαν νέες μεγάλες συμφωνίες που θα αναβαθμίσουν ακόμη περισσότερο τις άριστες πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις τους. Στη συνάντηση μεταξύ των προέδρων της Ρωσίας και του Ιράν, Βλαντίμιρ Πούτιν και Εμπραχίμ Ράισι, τονίστηκε ότι η Τεχεράνη δεν σκοπεύει να απομακρυνθεί πρώτη από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό της πρόγραμμα, αλλά όμως οι ΗΠΑ δεν είναι καλοί διαπραγματευτές και διαρκώς αθετούν τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν.
Μεγάλο ενδιαφέρον για τα μέσα ενημέρωσης παρουσίασε η παρουσία στη σύνοδο του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ήταν ο μοναδικός ηγέτης χώρας του ΝΑΤΟ που συμμετείχε στη σύνοδο. Εκτός των άλλων, η Τουρκία επιθυμεί να γίνει μέλος του ΟΣΣ και επιβεβαιώθηκαν οι καλές σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας. Η Τουρκία βοηθάει, με το αζημίωτο, τη Ρωσία να υπερβαίνει τις δυσκολίες που προκύπτουν από την επιβολή των κυρώσεων και η Ρωσία βοηθάει την Τουρκία να ξεφύγει από την οξύτατη οικονομική κρίση στην οποία έχει περιέλθει. Η Τουρκία πήρε έκπτωση 25% στην τιμή του φυσικού αερίου που προμηθεύεται από τη Ρωσία, το 1/4 να πληρώνεται σε ρούβλια και ένα μέρος σε τουρκικές λίρες.
Στη σύνοδο συμμετείχαν το Τατζικιστάν και η Κιργκίζια, που βρέθηκαν πρόσφατα στη δίνη νέων πολεμικών συγκρούσεων στα σύνορά τους. Γίνεται προσπάθεια στα πλαίσια του ΟΣΣ να επιλυθούν τα θέματα μεταξύ των δύο χωρών, όπως γίνονται διπλωματικές προσπάθειες για την επίλυση των διαφορών μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν και μεταξύ Κίνας και Ινδίας.
Πρόταση ειρήνης από το Μεξικό
Πολύ μεγάλη συζήτηση προκάλεσε διεθνώς η πρόταση του μεξικανού προέδρου Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραντόρ για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και όλων των πολεμικών συγκρούσεων διεθνώς και την επικράτηση της ειρήνης. Την πρόταση αυτή υποστήριξε ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι κατά τη συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη σύνοδο του ΟΣΣ, όπου δήλωσε ότι «δεν είναι καιρός για πολέμους». Πολιτικοί παρατηρητές τονίζουν ότι είναι μια σοβαρή πρόταση που προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες ή μετα-αποικιακές χώρες και μπορεί να αποτελέσει πρόπλασμα για τη δημιουργία ενός νέου κινήματος των αδεσμεύτων που θα παρεμβαίνει στον νέο ψυχρό πόλεμο. Στις σημερινές συνθήκες μεγαλώνει ο ρόλος των αναπτυσσόμενων χωρών λόγω των υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξής τους.
Ο μεξικανός πρόεδρος κάλεσε τη Ρωσία και την Ουκρανία να σταματήσουν τις πολεμικές συγκρούσεις και να υπογράψουν ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ειρηνευτική συμφωνία, με τη διαμεσολάβηση του πρωθυπουργού της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι, του Πάπα Φραγκίσκου και του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ και να γίνει ανακοίνωση στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Δημοψηφίσματα και μερική επιστράτευση
Μετά τη σύνοδο της Σαμαρκάνδης και την υποστήριξη από τις χώρες της ΟΣΣ, η Μόσχα επιταχύνει τις εξελίξεις γύρω από το ουκρανικό. Έχουν προκηρυχθεί δημοψηφίσματα 23–27 Σεπτεμβρίου για την ένταξη των περιοχών της Νοτιοανατολικής Ουκρανίας στη Ρωσική Ομοσπονδία. Η επίσπευση των δημοψηφισμάτων και της μερικής επιστράτευσης ανακοινώθηκε μετά τη συνάντηση στον ΟΣΣ μεταξύ Σι Ζινπίν και Βλαντίμιρ Πούτιν και την επίσκεψη στο Πεκίνο, την προηγούμενη Τρίτη, του γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, που θεωρείται από τους πιο στενούς συνεργάτες του ρώσου προέδρου, Νικολάι Πατρούσεφ.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν στο διάγγελμά του ανακοίνωσε μερική επιστράτευση και εξέφρασε την υποστήριξη της Μόσχας στα δημοψηφίσματα όχι μόνο στο Ντονμπάς, αλλά και στις περιοχές του Ζαπορόζιε και της Χερσώνας που είναι κάτω από ρωσική διοίκηση. Ανέφερε ότι η Δύση ασκεί επεκτατική πολιτική στην ουκρανική επικράτεια και το ΝΑΤΟ κατασκοπεύει όλη τη Νότια Ρωσία. H επιστράτευση προς το παρόν είναι μερική και θα περιλαμβάνει εφέδρους που ήδη υπηρέτησαν στον ρωσικό στρατό, όπως δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας Σεργκέι Σόιγκου και στόχος είναι η κατάταξη 300.000 εφέδρων. Επίσης ανακοινώθηκε ότι οι επιστρατευμένοι θα καλύψουν κυρίως τα νέα σύνορα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, επειδή τα στρατιωτικά τμήματα της Ρωσίας και των αυτοαποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ δεν επαρκούν, επειδή οι ουκρανικές δυνάμεις στη γραμμή του μετώπου είναι πολλαπλάσιες και διαρκώς ενισχύονται από ξένους μισθοφόρους και σύγχρονα δυτικά οπλικά συστήματα.
Η ουκρανική κυβέρνηση δήλωσε ότι τα δημοψηφίσματα και η ένταξη των περιοχών στη Ρωσία δεν θα αλλάξουν την κατάσταση και ότι ο ουκρανικός στρατός θα συνεχίσει τις επιθέσεις. Τα πράγματα, όμως, θα λάβουν νέα τροπή και, σύμφωνα με διαρροές της Μόσχας, η ρωσική πλευρά θα κινηθεί προς δύο κατευθύνσεις: α) Θα θεωρηθεί ότι ο ουκρανικός στρατός συνεχίζει τις επιθέσεις, επιτίθεται σε ρωσικές περιοχές και δεν αποκλείεται η Ρωσία να κηρύξει ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, β) θα σταλεί τελεσίγραφο στο Κίεβο να σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις στη σημερινή γραμμή του μετώπου. Αν η άλλη πλευρά αρνηθεί, η Ρωσία διαδίδει ότι θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα, υπονοώντας ακόμη και πυρηνικά όπλα.
Η επιστράτευση, ακόμη και μερική, στη Ρωσία μπορεί να δημιουργήσει κοινωνικο-πολιτική ένταση στο εσωτερικό της. Είναι διαφορετικό να πολεμούν τσετσένοι μισθοφόροι και επαγγελματίες στρατιωτικοί της ιδιωτικής εταιρείας «Βάγκνερ» και διαφορετικό να πολεμούν και να σκοτώνονται έφεδροι. Οι συνέπειες του πολέμου θα γίνονται πιο ορατές από τον ρωσικό πληθυσμό, κάτι που δεν συνέβαινε κατά την ειδική στρατιωτική επιχείρηση. Σύμφωνα με την ουκρανική πλευρά, τα δημοψηφίσματα θα οξύνουν την αντιπαράθεση και θα αξιοποιηθούν από τη Δύση για αποστολή νέου τύπου όπλων (σύγχρονα άρματα μάχης, πύραυλοι μεγαλύτερου βεληνεκούς κ.α.) και για συνέχιση του πολέμου με μεγαλύτερη σφοδρότητα. Αντίθετα, η Μόσχα θεωρεί ότι η ένωση των νοτιο-ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας με τη Ρωσία θα οδηγήσει στον τερματισμό του πολέμου και την εξεύρεση συμβιβαστικών λύσεων με το Κίεβο και τη Δύση.