Τον απόηχο της ΔΕΘ επιχειρούν να καταγράψουν οι δημοσκοπήσεις, με τα συστημικά ΜΜΕ να κοιτούν τα νούμερα που θα καταλήξουν στο συμπέρασμα της «νίκης του Μητσοτάκη», μένοντας στην πρόθεση ψήφου, η οποία σε τρεις δημοσκοπήσεις δείχνει ένα σταθερό προβάδισμα στη ΝΔ. Οι εκλογές όμως δεν είναι την ερχόμενη Κυριακή, ούτε καν τις ερχόμενες εβδομάδες. Επομένως, οι δημοσκοπήσεις είναι ένα χρήσιμο εργαλείο να αφουγκραστούμε τον παλμό της κοινής γνώμης. Τα θέματα της εβδομάδας ήταν τρία: ακρίβεια, ελληνοτουρκικά, παρακολουθήσεις. Αυτά είναι και τα ζητήματα που απασχολούν κυρίαρχα τον κόσμο. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Pulse, το 83% προβληματίζεται για τις αυξήσεις στις τιμές, το 82% για την ενεργειακή κρίση και ακολουθούν τα ελληνοτουρκικά με 65%. Επίσης, το 47% θεωρεί σημαντικό θέμα τις υποκλοπές.
Η κύρια ανησυχία των πολιτών, λοιπόν, είναι η επιβίωσή τους, αλλά δεν είναι η μόνη τους ανησυχία. Η ακρίβεια έχει σκεπάσει την καθημερινότητα. Τα μέτρα της κυβέρνησης εστίασαν στη θέρμανση και μάλιστα θα ανακοινώνονται με το μήνα και ο πρωθυπουργός περιορίστηκε σε μια «επιταγή ακρίβειας» 250 ευρώ στους χαμηλοσυνταξιούχους, χωρίς να παρέμβει στο καλάθι του νοικοκυριού. Και φυσικά δεν πέρασε ούτε ως σκέψη από το κυβερνητικό επιτελείο ότι στα πάγια έξοδα δεν είναι μόνο η διατροφή, για την οποία άλλωστε πήρε κανένα μέτρο, αλλά και η ένδυση/υπόδηση, τα φροντιστήρια ή οι δραστηριότητες για όσες οικογένειες έχουν παιδιά, τα ιατρικά έξοδα, τα είδη προσωπικής φροντίδας, ακόμα και η διασκέδαση ή η άθληση. Καμία παρέμβαση δεν έχει υπάρξει, μέχρι σήμερα, στην καθημερινότητα των πολιτών, με εξαίρεση τα fuel pass και energy pass, την περιορισμένη και περιοριστική εμβέλεια των οποίων έχουμε αναλύσει πολλάκις. Και αυτό θα πάψει να είναι μόνο ανησυχία και φόβος κάποια στιγμή και θα γίνει και πρόθεση ψήφου.
Ο διακόπτης της έντασης
Η δεύτερη μεγαλύτερη ανησυχία των πολιτών είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο Κ. Μητσοτάκης από τη ΔΕΘ θέλοντας να περάσει το δίλημμα «σταθερότητα ή χάος», ήταν οριακά πολεμοχαρής, απαριθμώντας τις αμυντικές συμφωνίες της χώρας και διαβεβαιώνοντας τη γείτονα χώρα για την ετοιμότητά της Ελλάδας: «Τα νταηλίκια γιοκ με την Ελλάδα» είπε εμφατικά.
Την εβδομάδα που μας πέρασε, επ’ ευκαιρία της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, το ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων διεθνοποιήθηκε. Ο πρωθυπουργός επέλεξε να δείξει ένα προφίλ πιο διπλωματικό, ανοιχτό στο διάλογο και προσηλωμένο στο διεθνές δίκαιο. Ορθώς. Ο Ερντογάν, από την άλλη, επέλεξε ένα προφίλ πιο προκλητικό, απειλητικό απέναντι στην Ελλάδα, απαξιωτικό απέναντι στον ΟΗΕ. Πρόκειται για μια τακτική που κόβει κάθε δίαυλο επικοινωνίας. Όμως, η Ελλάδα δεν κερδίζει –σε καμία περίπτωση– από τη συνεχή ένταση, ούτε από τις συνεχείς κλιμακώσεις των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αντίθετα, αυτό προκαλεί ανασφάλεια στους πολίτες, αλλά και δημιουργεί εντάσεις στις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Με την Τουρκία δεν βρισκόμαστε –σε καμία περίπτωση– στο κατώφλι μιας σύρραξης (παρότι υπάρχει ο κίνδυνος του «ατυχήματος») και επομένως οι υπόνοιες από τον έλληνα πρωθυπουργό για τέτοια ενδεχόμενα οδηγούν στην αντίθετη κατεύθυνση από την ύφεση της έντασης, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. «Δεν χρειαζόμαστε άλλη πηγή γεωπολιτικής αστάθειας στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν διεξάγουμε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας και προσπαθούμε να υποστηρίξουμε την Ουκρανία», είπε ο Κ. Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο αμερικάνικο δίκτυο Bloomberg. Πρώτον, η Ελλάδα δεν διεξάγει κανένα πόλεμο, εξ όσων γνωρίζουμε, ούτε έχει άμεση εμπλοκή στον πόλεμο και, δεύτερον, η Ελλάδα δεν πάει σε πόλεμο με την Τουρκία, εξ όσων γνωρίζουμε, ούτε είμαστε σε φάση αποτροπής μια εμπόλεμης κατάστασης.
Δύο όψεις
Ένα έταιρο ζήτημα –αλλά όχι ασύνδετο- που έθιξε ο Τ. Ερντογάν είναι το προσφυγικό. Σύσσωμη η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να κατηγορήσει τον τούρκο πρόεδρο για εργαλειοποίηση του προσφυγικού –η οποία ισχύει σαφώς από πλευράς του– χωρίς σε καμία περίπτωση να αναλάβει και τις δικές της ευθύνες. Είναι –ή θα έπρεπε να είναι– υπόλογη και η Ελλάδα για τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος, για τους νεκρούς ανθρώπους στα σύνορα ή και στα διεθνή ύδατα. Εργαλειοποιεί και η Ελλάδα το προσφυγικό, εντάσσοντάς το στην εσωτερική πολιτική της. Παραβιάζει και η Ελλάδα το διεθνές δίκαιο όταν δεν προβαίνει σε διάσωση. Καταπατά και η Ελλάδα τα οικουμενικά, ανθρώπινα δικαιώματα. Αντί να υπάρξει αυτοκριτική, η ελληνική πλευρά μπροστά στην προκλητική σκοπιμότητα του Ερντογάν υπερασπίζεται τις παράνομες πρακτικές της και δεν ανοίγει καν τη συζήτηση για ασφαλείς οδούς διέλευσης, ώστε να μην πνίγονται οι άνθρωποι στη θάλασσα ή να πεθαίνουν από τσίμπημα σκορπιού στον Έβρο. Όμως, μια τέτοια στάση θα απαιτούσε να παραβλέψει τις δημοσκοπικές τάσεις και την ώθηση που παίρνει από τις εντάσεις στα ελληνοτουρκικά και την απάνθρωπη αντιμετώπιση των προσφύγων. Θα έπρεπε να πάψει να καλλιεργεί το μίσος και το φόβο. Και από αυτό θα έβγαινε χαμένη δημοσκοπικά και εκλογικά.
Σε mode συγκάλυψης
Η τρίτη μεγαλύτερη ανησυχία των πολιτών είναι οι υποκλοπές. Σχεδόν ένας στους δυο θεωρεί πρόβλημα τις παρακολουθήσεις και η ανάγνωση αρκετών πολιτικών αναλυτών είναι πως τελικά θα βγει αλώβητη η κυβέρνηση από αυτό το σκάνδαλο. Ας κρατήσουμε μια επιφύλαξη για την ώρα της κρίσης. Προς το παρόν, η κυβέρνηση λειτουργεί σε mode συγκάλυψης.
Ο επικεφαλής της ΑΔΑΕ, Χρήστος Ράμμος, αποκάλυψε στην εξεταστική ότι η ΕΥΠ κατάστρεψε τα αρχεία παρακολούθησης του Ν. Ανδρουλάκη, τη μέρα που ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έκανε την καταγγελία παρακολούθησής του, όπως και ότι ο πρώην επικεφαλής της ΕΥΠ Π. Κοντολέων και η αρμόδια εισαγγελέας Β. Βλάχου δεν συνεργάζονται επικαλούμενοι το απόρρητο στην ΑΔΑΕ, την αρχή που «έχει από το σύνταγμα την ελεγκτική αρμοδιότητα σε αυτή», όπως ο ίδιος τόνισε. Κατόπιν της κατάθεσης Ράμμου, η κυβερνητική πλειοψηφία στην Εξεταστική Επιτροπή απέτρεψε να κληθούν άλλοι μάρτυρες, προκαλώντας την αντίδραση της αντιπολίτευσης, η οποία και αποχώρησε από την τελευταία συνεδρίαση καταγγέλλοντας συσκότιση και παρακρατικές πρακτικές. Η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων στέλνει με τη σειρά της ένα μήνυμα προς την κυβέρνηση και διατάσσει τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας να αναστείλουν την καταστροφή δεδομένων που αφορούν την απόπειρα παγίδευσης του κινητού του Ν. Ανδρουλάκη από το Predator. Εκτεθειμένη μένει η κυβέρνηση και από τον νέο διοικητή της ΕΥΠ, Θ. Δεμίρη, ο οποίος χαρακτήρισε καινοτομία το να ενημερωθεί προσωπικά για την παρακολούθησή του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει κανένα νομικό πλαίσιο ούτε προηγούμενο πρόσκλησης παρακολουθούμενου. Κατέρρευσε έτσι, ένα ακόμα επιχείρημα της κυβέρνησης ότι η αντιπολίτευση εργαλειοποιεί –σαν πολύ συχνά δεν ακούγεται αυτή η λέξη;- το σκάνδαλο των υποκλοπών και για αυτό ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ δεν πάει να ενημερωθεί από ΕΥΠ.
Ο Κ. Μητσοτάκης είπε στο Bloomberg πως παραδέχτηκε «με θάρρος ότι έγινε ένα λάθος», για τις υποκλοπές. Κατόπιν διαβεβαίωσε τη δημοσιογράφο «αυτή η κυβέρνηση είναι εξαιρετικά σταθερή» και πως «η κυβέρνηση παραμένει πολύ μπροστά στις δημοσκοπήσεις και στοχεύουμε σε μία ακόμα απόλυτη πλειοψηφία». Η κυβέρνηση αυτή δεν έχει θάρρος ούτε επιλέγει την αλήθεια. Έχει τα εργαλεία να φτιάξει μια εικόνα σταθερότητας. Όμως όταν κάτι σαπίζει, κάποια στιγμή αναδύει δυσωδία. Αρκεί να βγει στο φως.