Σκέψεις με αφορμή την Πανελλαδική Σύσκεψη της ΛΑΕ
Του Θάνου Χατζόπουλου«Με κεκτημένη ταχύτητα από τον «παλιό» ΣΥΡΙΖΑ» ήταν ο τίτλος που είχε δημοσίευμα για την Πανελλαδική Σύσκεψη της ΛΑΕ στην Εφημερίδα των Συντακτών. Πράγματι, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν το κεντρικό νήμα που συνέδεε όλες τις τοποθετήσεις των συμμετεχόντων, που κατά τα άλλα μπορεί να διέφεραν πολύ μεταξύ τους. Το εντυπωσιακό ήταν πόσα από τα στοιχεία που συγκροτούσαν τον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ θεωρούσαν οι ομιλητές ως αφετηρία για την επανίδρυση και επαναθεμελίωση της Αριστεράς, στόχο που έθεσε η αρχική εισήγηση του Π. Λαφαζάνη. Το μοντέλο που κατατέθηκε προς συζήτηση στη Σύσκεψη είναι το μοντέλο του αρχικού ΣΥΡΙΖΑ: δηλαδή η ΛΑΕ συγκροτείται ως μέτωπο οργανώσεων και συλλογικοτήτων, που αποφασίζουν με ομοφωνία ακυρώνοντας έτσι στην πράξη τη ρήτρα ένα μέλος- μία ψήφος. Το μοντέλο αυτό δοκιμάστηκε στον ΣΥΡΙΖΑ και έχει δείξει τα όρια και τις αγκυλώσεις του. Χωρίς αποτίμηση αυτής της εμπειρίας, το μοντέλο μεταφέρθηκε στη ΛΑΕ, παρά τις διαφορετικές απόψεις που εκφράστηκαν. Σταχυολογούμε, χωρίς καμία διάθεση κουτσομπολιού ή χαιρεκακίας ορισμένες από αυτές.
Εγκλεισμός σε βεβαιότητες-«Θέλουμε η ΛΑΕ να συγκροτείται ανοικτά χωρίς βεβαιότητες και κλισέ με διαδικασίες δημοκρατίας, συλλογικότητας και συμμετοχής. Από κάτω προς τα πάνω. Έχουμε μέχρι τώρα δείγματα που δεν είναι προς αυτή την κατεύθυνση... Υπάρχουν ζητήματα προσώπων που δηλώνουν πως ανήκουν στη ΛΑΕ, είτε ανήκουν στη ΛΑΕ και συχνάζουν σε τηλεοπτικά κανάλια και λένε πράγματα που δεν έχουν καμία σχέση με τη ΛΑΕ… Η γραμμή «δεν μιλάμε τώρα γιατί συγκροτούμαστε, δεν μιλάμε σε τρεις μήνες γιατί μας επιτίθενται, δεν μιλάμε σε έξι μήνες γιατί δυναμώνουμε, δεν μιλάμε γιατί έρχονται εκλογές, δεν μιλάμε γιατί πάμε να γίνουμε κυβέρνηση» μάς οδήγησε και θα μας οδηγήσει όχι στο να το πουλήσει ο ηγέτης -όποιος και αν είναι αυτός- σε 2, 3, 5, 10 χρόνια, αλλά να το χάσει».
-«Η Λαϊκή Ενότητα δεν μπορεί να επαναλάβει τις μεθόδους οργάνωσης και δράσης του ΣΥΡΙΖΑ με μόνη διαφορά την αλλαγή γραμμής. Το ζήτημα του φορέα είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την απαντήσουμε μεταφέροντας και αναπαλαιώνοντας τις συνιστώσες του παρελθόντος. Αυτό θα σημαίνει σε τελευταία ανάλυση ότι δεν σκοπεύουμε ν’ αλλάξουμε πολλά πράγματα, ότι όλα έγιναν σωστά στο ΣΥΡΙΖΑ και η ήττα οφείλεται εξ ολοκλήρου σε προδοσία του Αλέξη Τσίπρα… Η επιθυμία διατήρησης των προϋπαρχουσών οργανώσεων εμπεριέχει τον φόβο της δημοκρατίας (και της ελευθερίας)».
Θα περίμενε κανείς πως γι’ αυτά τα ζητήματα όπως και για την πρόταση για συγκρότηση συλλογικής ηγεσίας στην πορεία προς την ιδρυτική Συνδιάσκεψη θα υπήρχε μια συγκεκριμένη κατάληξη. Αλλά δεν τέθηκαν σε ψηφοφορία στο όνομα της λήψης αποφάσεων με συναίνεση.
Το κλείσιμο του Π. Λαφαζάνη ήταν πολύ πιο περιορισμένο από την αρχική εισήγηση. Περιείχε μόνο μια παράθεση άμεσων στόχων και την εξαγγελία συγκρότησης τριών επιτροπών (Θέσεων -Προγράμματος, Κανονισμού Λειτουργίας, Οργανωτική Επιτροπή της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης) και την προτροπή προς το προσωρινό Πολιτικό Συμβούλιο «να παίξει το ρόλο που του αναλογεί για το συντονισμό της δράσης στο μεταβατικό διάστημα μέχρι την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη».
Έξω από το ευρώ, αλλά προς τα πού;Όπως αναμενόταν η συζήτηση για το ευρώ κυριάρχησε. Και εδώ, όμως, είχαμε εκφώνηση παράλληλων πλατφορμών που όχι μόνο δεν πλούτισαν τις ήδη γνωστές επεξεργασίες (όπως η μελέτη Λαπαβίτσα), αλλά προσέθεσαν νέες διαιρέσεις. Για παράδειγμα, στο ερώτημα που έθεσε η Νάντια Βαλαβάνη «θεωρούμε τελικά ότι χάσαμε τις εκλογές επειδή δεν προβάλλαμε καθαρά την προοπτική εξόδου από Ευρωζώνη και ΕΕ;» κάποιοι απάντησαν θετικά, άλλοι τόνισαν ότι η νομισματική αλλαγή δεν προσφέρει τίποτε από μόνη της χωρίς να έχει υπάρξει μια ανάπτυξη των κινημάτων, ενώ μια τρίτη άποψη τόνιζε πως η έξοδος από την Ευρωζώνη και η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα είναι αναγκαία, αλλά όχι και ικανή συνθήκη επισημαίνοντας πως πρέπει να απορριφθούν τυχόν ιδέες για κάποιο υποτιθέμενο «απελευθερωτικό ρόλο» του νομίσματος ή για αυτονόητα θετικές επιπτώσεις από την επιστροφή στη δραχμή άσχετα από τις λοιπές προγραμματικές, κοινωνικές και πολιτικές παραμέτρους.
Τελικά, γι’ αυτό το κομβικό ζήτημα δεν υπήρξε κάποιο προχώρημα σε πολιτικό και θεωρητικό επίπεδο. Παραπέμφθηκε και αυτό γι’ αργότερα.
Αντιπαράθεση απόψεων υπήρξε και για την πρόταση που υπήρχε στην εισήγηση Λαφαζάνη για κυβέρνηση της Αριστεράς και εξαφανίστηκε από το κείμενο των Συμπερασμάτων.
Με τέτοιο φτωχό σε πολιτικό περιεχόμενο κείμενο συμπερασμάτων έμειναν αναπάντητα και άλλα ζητήματα που τέθηκαν από ομιλητές. Όπως για την «επίσημη τοποθέτηση» της ΛΑΕ για την γενοκτονία των Ποντίων και τις δηλώσεις Φίλη, που μύριζε εθνοκεντρισμό, και ήταν σχεδόν ταυτόσημη στην κατεύθυνσή της με την δήλωση της Ραχήλ Μακρή.
Μαζί ή χώριαΤελικά στη Σύσκεψη δεν αποφασίστηκε τίποτε ούτε και για ένα φλέγον ζήτημα της συγκυρίας. Τη συνύπαρξη των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ και της ΛΑΕ στις παρατάξεις. Κάποιοι υποστήριξαν πως μια αναγκαστική διάσπαση παραβιάζει την αυτονομία τους, ενώ άλλοι -στο όνομα μάλλον της πολιτικής καθαρότητας- αντέτειναν πως δεν γίνεται να είμαστε στην ίδια παράταξη με αυτούς που «ψηφίζουν μνημόνια». Όσοι έχουν αρκετά χρόνια στην πλάτη τους ξέρουν πώς εξελίσσονται τα πράγματα μετά από μια διάσπαση. Η τάση και των δύο πλευρών είναι να χωρίσουν τα τσανάκια τους. Το θέμα είναι πως με τη σημερινή κατάσταση στους μαζικούς χώρους, μια διάσπαση θα φέρει μεγαλύτερο πισωγύρισμα για όλους. Η καθαρότητα δεν πρέπει να κόψει και τις γέφυρες και τη δυνατότητα συνεργασίας και κοινής δράσης, εκεί όπου αυτή είναι δυνατή. Εκτός αν οι συμμετέχοντες στη ΛΑΕ θεωρούν συλλήβδην όλους όσοι συμμετέχουν π.χ. στο ΜΕΤΑ και παρέμειναν στο ΣΥΡΙΖΑ «πουλημένους» και θέλουν να συνεργάζονται μόνο με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Επανερχόμαστε ξανά στην αρχή. Τι πρόσφερε η Πανελλαδική Σύσκεψη της ΛΑΕ σε όσους αισθάνονται «αριστεροί, χωρίς Αριστερά»; Την εξαγγελία περί πρωτοβουλιών «για να βαθύνει ο διάλογος των αριστερών, ριζοσπαστικών, αντιμνημονιακών δυνάμεων» και το στόχο για τη διαμόρφωση ενός «φόρουμ» διαλόγου και κοινής δράσης. Δεν απάντησε ευθέως, αλλά «δια της διολισθήσεως», όπως επισημάνθηκε σε ένα κείμενο που κατατέθηκε στη Σύσκεψη, τι διαφορετικό έχει να προτείνει η ΛΑΕ σε σχέση με τον «παλιό» ΣΥΡΙΖΑ.
Με άλλα λόγια, αυτοί, που βιώνουν την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου ως «προδοσία», ίσως να ικανοποιήθηκαν σε κάποιο βαθμό. Οι υπόλοιποι παραμένουν «αριστεροί χωρίς Αριστερά».
•