Jamie Woodcock «Ο Μαρξ στο ουφάδικο. Κονσόλες, χειριστήρια και ταξική πάλη», μετάφραση: Πάρις Λαυτσής, Αλέξανδρος Μινωτάκης, Πάνος Πετρόπουλος, εκδόσεις Τόπος, 2022
«Τι θα συνέβαινε αν έμπαινε ο Μαρξ σε ένα ουφάδικο στα ’90s;»: με αυτή την ερώτηση ξεκινούν την εισαγωγή τους στο βιβλίο οι τρεις μεταφραστές του. Αυτό το ιδιόμορφο πεδίο έρχεται λοιπόν να διερευνήσει ο συγγραφέας Jamie Woodcock (κοινωνιολόγος της εργασίας με δουλειά επικεντρωμένη κυρίως στον κόσμο του ψηφιακού καπιταλισμού), ανιχνεύοντας διάφορες πλευρές, από την ίδια την κουλτούρα των βιντεοπαιχνιδιών μέχρι τη διαμόρφωση της εργασίας στον τομέα αυτό. Όπως αναφέρουν οι μεταφραστές στο επίμετρό τους, ο συγγραφέας πραγματεύεται και τις τρεις διαστάσεις των βιντεοπαιχνιδιών: «τη διαδικασία παραγωγής τους», «τη διαδικασία κατανάλωσης βιντεοπαιχνιδιών και την πολιτική σημασία της» και «τα βιντεοπαιχνίδια ως κομμάτι ευρύτερων αλλαγών στη σχέση πολιτισμού και παραγωγής».
Μπορεί ωστόσο, και σε ποιο βαθμό, ο μαρξισμός να αντιμετωπίζει ζητήματα που έχουν προκύψει στον 21ό αιώνα; Ο συγγραφέας είναι σαφής, καθώς δηλώνει πως «η πρόθεσή μου ήταν να δείξω ότι μια μαρξιστική ανάλυση των βιντεοπαιχνιδιών είναι και εφικτή και άξια λόγου, ενώ προσπάθησα να τη συνδέσω και με τους αγώνες των εργατών στα βιντεοπαιχνίδια», χωρίς βέβαια να παραλείπει και άλλα σημεία αναφοράς για τη δουλειά του, όπως οι αναλύσεις του Στιούαρτ Χολ για την κουλτούρα.
Το βιβλίο εμβαθύνει στα ίδια τα βιντεοπαιχνίδια (ξεκινώντας από το πώς δημιουργήθηκαν) και τη μαζική κουλτούρα που αναπτύχθηκε ή αναπτύσσεται γύρω από αυτά, θυμίζοντας πως η κυρίαρχη οπτική μετατοπιζόταν, βλέποντάς τα άλλοτε ως στοιχείο που δημιουργούσε «ηθικό πανικό» και άλλοτε ως «επικερδή και στρατηγικό τομέα», ενώ συζητάει και «τις έντονα προβληματικές αναπαραστάσεις της φυλής, της σεξουαλικότητας» και τον έμφυλο διαχωρισμό τόσο στη δημιουργία όσο και στην προώθηση και τη διαφήμιση των βιντεοπαιχνιδιών. Δεν παραλείπει επίσης να διερευνήσει και τις «διασυνδέσεις ανάμεσα στη βιομηχανία βιντεοπαιχνιδιών και το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα».
Υπό το πρίσμα της συζήτησης για το πώς αλλάζει η φύση της εργασίας, ο Woodcock στρέφει τον φακό του στην ίδια την εργασία στον τομέα –π.χ. στις συνθήκες crunch, μακρόχρονης εντατικοποιημένης υπερωριακής εργασίας, στις οποίες αναγκάζονται να δουλεύουν οι εργάτες για να τηρούνται οι προθεσμίες– τονίζοντας μάλιστα ότι «η εργασία για τη δημιουργία των βιντεοπαιχνιδιών είναι συχνά κρυμμένη».
Τέλος, μέσα σε αυτό το ιδιαίτερο πλαίσιο εργασίας που χαρακτηρίζει αυτόν τον τομέα, ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία και η ανάλυση που παρουσιάζει το βιβλίο σχετικά με την ανάδυση εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος στη βιομηχανία των βιντεοπαιχνιδιών.