Για τη συννεφιά τριγύρω, καθόλου δεν φταίει το φθινόπωρο. Εννιά μήνες τώρα η Ευρώπη ολόκληρη ζει στο φάσμα ενός πολέμου εδώδιμου, που ξύπνησε στους κατοίκους της φόβους επιφανειακά θαμμένους 78 χρόνια πριν, αποδεικνύοντας το εύθραυστο και απατηλό της ειρήνης, όταν αυτή στηρίζεται στα σκαμπανεβάσματα των αγορών, την ακόρεστη πείνα του νεοφιλελευθερισμού και τα επεκτατικά σχέδια κάθε μορφής ολοκληρωτισμού, ανελευθερίας και νεοαποικιοκρατίας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν δείχνει να τελειώνει και δεν μπορεί να αγνοηθεί από τις πολιτικές ελίτ, όπως αγνοήθηκε ο εμπόλεμος διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας και της Κύπρου. Οι συμφορές που κουβαλάει πολλαπλασιάζονται σε έναν κόσμο ήδη θρυμματισμένο από την πανδημία, την οικολογική καταστροφή, την παγιωμένη ένδεια και τη συνεχή απειλή του φασιστικού αναθεωρητισμού.
Στην εποχή του κατεπείγοντος, κατεπείγουσα η ανάγκη συσπειρωτικών συναντήσεων, καρποφόρων συζητήσεων και συντονισμένων αντιστάσεων. Μπορούν να υπάρξουν ενεργά κοινωνικά κινήματα; Μπορεί η Αριστερά να εμπνεύσει παλαιά και νέα θύματα της ευαλωτότητας, του κοινωνικού αποκλεισμού, των απολύτως ρευστών εργασιακών πλαισίων, της απάθειας που εντείνει η συνεχής προσπάθεια για τα στοιχειώδη της επιβίωσης και η υφέρπουσα αίσθηση πως όλα δοκιμάστηκαν και τίποτα δεν έφερε την πολυπόθητη αλλαγή αυτού του κόσμου; Πώς αντιμετωπίζεται η συνεχώς διογκούμενη έμφυλη εγκληματικότητα, ο καλπασμός των εθνικιστικών, ξενόφοβων, ρατσιστικών, διαιρετικών και συχνά αντιεπιστημονικών αντιλήψεων που μεταδίδονται σα σπίθα σε αποθήκη πλαστικών; Ερωτήματα πιεστικά και δύσκολα, απαντήσεις ακόμη δυσκολότερες, αν και απαραίτητες. Και μόνο η πρόκληση συλλογικής εξερεύνησης αυτών των απαντήσεων κάνει το φετινό Ευρωπαϊκό Φόρουμ ένα πολύ προκλητικό ραντεβού. Στην Αθήνα –ακόμα καλύτερα.
Από τον πόλεμο στην ειρήνη
Στην εκπνοή του Οκτωβρίου, η Αθήνα είναι το σημείο συνάντησης των δυνάμεων της Αριστεράς, της ριζοσπαστικής Οικολογίας, των κινημάτων πόλης, των νέων, των φεμινιστικών και συνδικαλιστικών δικτύων, καλλιτεχνών και διανοουμένων, μεταναστευτικών κοινοτήτων, προσφυγικών εκπροσωπήσεων, αλληλέγγυων και ενεργών πολιτών. Συνάντηση γνώσης, αναγνώρισης, έκφρασης, κοινού συντονισμού, σύνδεσης, ενδυνάμωσης. Το κεντρικό σημείο εκκίνησης –Από τον πόλεμο στην ειρήνη.
Ωστόσο, ως ειρήνη δεν μπορεί να εκλαμβάνεται απλώς ο μη πόλεμος. Ο τρέχων πόλεμος –αν μη τι άλλο– αποκλείει την εθελοτυφλία. Η ειρήνη αποκτά υπόσταση όταν εμπεριέχει την ισότιμη αποδοχή της διαφορετικότητας, τη συνεχή εμβάθυνση της δημοκρατίας, την άρση των ανισοτήτων, των κοινωνικών αποκλεισμών. Ειρήνη δεν υπάρχει χωρίς δικαιοσύνη και δικαιοσύνη δεν υπάρχει χωρίς την εξάλειψη της φτώχειας και τη διασφάλιση του δικαιώματος σε μία αξιοπρεπή, αξιοβίωτη ζωή. Εφόσον ζωή σε κατεστραμμένο πλανήτη δεν νοείται, η προστασία του οικοσυστήματος είναι σύμφυτη της προστασίας των ανθρώπων. Κάπως έτσι κλείνει ο κύκλος της εκμετάλλευσης, της υπερσυσσώρευσης κέρδους, του καπιταλιστικού ονείρου. Ποτέ άλλοτε η αρχή «αλλάζουμε το σύστημα, όχι το κλίμα» δεν ήταν πιο προφανής.
Από την Παρασκευή 21 μέχρι την Κυριακή 23 του μηνός, κι από τις 9μιση το πρωί μέχρι το βράδυ, όσα μας νοιάζουν συναντιούνται μαζί μας στο Σεράφειο. Τοπόσημο με σημασία, στην καρδιά της πόλης, δημοτική περιουσία που αξίζει πολύ περισσότερα από τη σύνδεση του με κοινωνικά και επιχειρηματικά καλέσματα. Εκεί θα συνομιλήσουν ηγέτες αριστερών, δημοκρατικών, προοδευτικών κομμάτων, μέλη εθνικών κοινοβουλίων και ευρωβουλευτές, εκπρόσωποι επιστημονικών Ινστιτούτων (Rosa Luxembourg, Transform! SIPRI), σημαντικές μορφές του αγώνα υπέρ της ειρήνης και των αφοπλισμών, κατά της πυρηνικής απειλής. Εκεί θα ενώσουν τη φωνή και την αποφασιστικότητα τους γυναίκες από όλο τον κόσμο, μιας και οι γυναικοκτονίες, οι εξεγέρσεις των καταδικασμένων σε ανυπαρξία γυναικών, η έμφυλη βία και οι πολύμορφες διακρίσεις δεν έχουν σύνορα. Εκεί θα επιχειρήσουν οι νέοι και οι νέες τις δικές τους απαντήσεις, αλλά και τις αντιστάσεις τους απέναντι σε ένα μέλλον που μοιάζει να έρχεται καταπάνω τους χωρίς να εμπεριέχει τις ελπίδες, τους στόχους, τα όνειρα και τη φωνή τους.
Το καλύτερο μέλλον είναι αυτό που μας χωράει όλ@
Μπορεί το αδιέξοδο ενεργειακό παρόν να αγνοήσει την ανάγκη ενός άλλου αναπτυξιακού και παραγωγικού υποδείγματος; Μπορεί να υπάρξει παγκόσμια προστασία της υγείας χωρίς διεκδίκηση του δημόσιου χαρακτήρα των δομών που την παρέχουν; Πώς οι οικονομικοί πόλεμοι οδηγούν στις ένοπλες συγκρούσεις; Πώς χρησιμοποιείται το πολιτιστικό προϊόν ως προπαγάνδα; Πώς μπορεί η Τέχνη να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο εξάλειψης κάθε μορφής διακρίσεων, όπλο μαζικού ανθρωπισμού; Προβληματισμοί που θα ξεδιπλωθούν από εισηγητές και κοινό στην τριήμερη συνάντηση της Αθήνας. Κι επειδή οι ουσιαστικές συναντήσεις δεν έχουν μόνο προβληματισμό, αλλά και στιγμές απόλαυσης, το Σαββατόβραδο το Σεράφειο θα γίνει χώρος συναυλιακός, για να υποδεχτεί την πολυσχιδή και καλλιτεχνικά ευρηματική Μαρίνα Σάτι, που αναλαμβάνει το ταξίδι μας στη Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και όπου αλλού με τη βοήθεια της μουσική της οικογένειας.
Το μέλλον της Ευρώπης, το μέλλον του κόσμου θα είναι ή δυστοπικό ή δημοκρατικό. Η επιλογή εξαρτάται από τη δύναμη, την αλληλεγγύη και την επιμονή μας.