Ο ΣΥΡΙΖΑ στο οικολογικό κίνημα, «ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό, για την ανθρωπότητα»
Κατά την πορεία του χώρου μας στην αριστερά τους αγώνες και στα κινήματα, ο Συνασπισμός της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας, ο ΣΥΡΙΖΑ και νωρίτερα ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, ως τέκνο του Ελληνικού Φόρουμ με τη συμμετοχή του στις διαδηλώσεις απέναντι στην παγκοσμιοποίηση κατάφερε να διαμορφώσει ένα πολύχρωμο αριστερό ριζοσπαστικό ρεύμα ιδεών και απόψεων για το πώς αντιλαμβανόμαστε μια σειρά από ζητήματα που αφορούν τη κοινωνία, τους θεσμούς της, το περιβάλλον, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ειρήνη, το κοινωνικό κράτος, τα ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα πετυχαίνοντας το επίδικο της εποχής, την πρώτη διεύρυνση, τη συμπόρευση αριστερών δυνάμεων με σκοπό την κοινωνική αλλαγή και το μετασχηματισμό της κοινωνίας με αριστερά προοδευτικά και ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά.
Οι πολιτικοί μας αντίπαλοι για την προστασία του περιβάλλοντος στήριζαν εγχειρήματα προερχόμενα από την ολιγαρχία με τη μορφή του εθελοντισμού όπως το «Όλοι μαζί για το περιβάλλον» που ξέπλενε την οικολογική καταστροφή που δημιούργησε 3 φορές ο Γιάννης Αλαφούζος, 2 φορές στη Βενεζουέλα και 1 κοντά στη Νέα Ορλεάνη όταν και βούλιαξαν τάνκερ ιδιοκτησίας του.
Στον αντίποδα και στο κοντινό παρελθόν, ο ΣΥΝ και μεταγενέστερα ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να οργανώσει τις δυνάμεις του σε μια σειρά από κινήματα προστασίας του περιβάλλοντος και παράδοσης ελεύθερων χώρων στους πολίτες και όχι στα συμφέροντα βάζοντας μπροστά τη διεκδίκηση και την Αλληλεγγύη έναντι της κυρίαρχης άποψης, του εθελοντισμού.
Ενάντια στης φύσης τη λεηλασία, ο ΣΥΡΙΖΑ το 2013 είχε δυναμική παρουσία στο κίνημα που εναντιώθηκε στην εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική, με πορείες και διαμαρτυρίες γύρω από τα ορυχεία χρυσού στις Σκουριές και στην Ολυμπιάδα υιοθετώντας το σύνθημα των Ζαπατίστας το 1994-95 «ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό, για την ανθρωπότητα» βάζοντας μπροστά την αξία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υπόστασης απέναντι στα κέρδη της ντόπιας και ξένης ολιγαρχίας. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει το 2008 όταν ο σύντροφος Α. Τσίπρας βρισκόταν στις διαμαρτυρίες των κατοίκων και της Δημοτικής Αρχής Ελληνικού για την παράδοση της παραλίας στους πολίτες και την απαλλοτρίωση της από τα ιδιωτικά συμφέροντα που είχαν περιφράξει τον χώρο με κάγκελα. Ο ΣΥΡΙΖΑ τότε κατάφερε κάτι πολύ μεγάλο και ασυνήθιστο, όχι να μπει σε ένα κίνημα ως συνομιλητής, ως είθισται, αλλά να αποτελέσει πρωτεργάτη και να ηγεμονεύσει σε αυτό. Αυτό ναι μεν δεν είναι η κανονικότητα, αφού τα κόμματα είναι συνομιλητές των κινημάτων και όχι πρωτεργάτες, ωστόσο άλλαξε την εμπειρία που διαθέτουμε και μας έδειξε ότι τα κόμματα μερικές φορές μπορούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την οργανωμένη αντίσταση.
Το περιβάλλον στο κέντρο της πολιτικής ζωής
Κλείνοντας μια χρήσιμη, ιστορική παρένθεση, προς ενίσχυση των σκέψεων που προηγήθηκαν και όσων ακολουθούν, ο ΣΥΡΙΖΑ σε όλη τη διάρκεια και τις φάσεις της ύπαρξης του πάντοτε είχε δυναμική παρουσία στα κινήματα και κατάφερνε να διαμορφώνει τις θέσεις και τα συνθήματα του εντός αυτών. Ζητούμενο της εποχής και πολιτική απόφαση-στοχοθεσία του 3ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι η (συνεχής) διεύρυνση σε ευρύτερα ακροατήρια. Προαπαιτούμενο για τη διεύρυνση και την ανάδειξη των θέσεων του κόμματος αποτελεί η ενεργοποίηση των μελών και η μεθοδική δουλειά στις κινηματικές διεργασίες που απαντούν τόσο στα κεντρικοπολιτικά όσο και στα αυτοδιοικητικά προβλήματα που αναδεικνύονται και αφορούν ευρύτερα ακροατήρια.
Το επόμενο διάστημα οι περιβαλλοντικές κινηματικές διεργασίες αναμένονται αυξημένες, αφού στο Δήμο Αθηναίων ετοιμάζονται μια σειρά από αναπλάσεις περιοχών, διαμορφώσεις πάρκων και λόφων με αποτέλεσμα να υπάρξουν δομικές αλλαγές για τη φυσιογνωμία της πόλης και της ζωτικότητας της σε συνδυασμό με τις κοπές δέντρων και τη δημιουργία σταθμών μετρό άλλοτε χρήσιμων για τους πολίτες και άλλοτε προσχηματικά προωθημένων για να δυναμιτίσουν τον δημόσιο λόγο. Τέτοιες αναπλάσεις είναι στον λόφο του Στρέφη και στο Αρχαιολογικό Πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος, στον Βοτανικό, τα πάρκα Δρακοπούλου και Κύπρου στη Κυψέλη, το μετρό στα Εξάρχεια. Όλες αυτές οι περιπτώσεις διαμόρφωσης του δημόσιου χώρου προωθούνται από τη δημοτική αρχή Μπακογιάννη σαν λύση για τους κατοίκους, αφού προηγουμένως έχουν απαξιωθεί ολόκληρες γειτονιές και ετοιμάζονται να δωθούν σε συμφέροντα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αφού «οι αυλές» των πάρκων και των ελεύθερων χώρων είτε έχουν αγοραστεί για εμπορικές χρήσεις είτε για υπηρεσίες διαμονής.
Πλέον έχουμε το παράδειγμα από το Γκάζι και τον Κεραμεικό για να ξέρουμε ότι δεν θέλουμε η πόλη και οι ελεύθεροι χώροι να μετατραπούν σε τραπεζοκαθίσματα και Airbnb.
Καθίσταται σαφές ότι εν έτει 2022 έχουν αλλάξει τα μεταβαλλόμενα όρια και το μεταβαλλόμενο πεδίο της οικονομικής και εξωοικονομικής σφαίρας που συνδέεται με το περιβάλλον, δεδομένου ότι η οικολογική κρίση επιδρά στις στρατηγικές συσσώρευσης του πλούτου και στους τρόπους ρύθμισης της αγοράς, μετακινεί τα οικολογικά θέματα από το περιθώριο στο κέντρο της σύγχρονης πολιτικής ακόμη και από ιδεολογικά ρεύματα που ποτέ δεν είχαν τη κουλτούρα προστασίας του περιβάλλοντος. Με αυτή την προτεραιοποίηση των οικολογικών θεμάτων τόσο από την ΕΕ, όσο και από τις ΗΠΑ για διαφορετικούς οικονομικούς λόγους, προωθείται η ενεργειακή μετάβαση που έχει μετατεθεί χρονικά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Στη χώρα μας, μέρος του ταμείου ανάκαμψης θα δοθεί για την ενεργειακή μετάβαση και θα είναι κρίσιμη η απάντηση στο ερώτημα, αν αυτό το ταμείο θα είναι ένα δημοκρατικό συμμετοχικό εργαλείο για τον ενεργειακό ανασχεδιασμό, ή θα αποτελέσει ευκαιρία για λίγους ολιγάρχες που θα μετατρέψουν την ενεργειακή μετάβαση σε βιομηχανία ΑΠΕ και θα περιοριστεί σε προγράμματα «Εξοικονομώ» και πάλι για λίγους, όσους έχουν το κεφάλαιο που απαιτείται.
Ενώ ο Τύπος παρουσιάζει τις αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο χαρακτηρίζεται μια περιοχή Natura ως διχαστικές, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική, ενώ αν υπάρχει ένα δίπολο αυτό συνοψίζεται στα συνθήματα «Δίκαιη Ανάπτυξη» του ΣΥΡΙΖΑ και «Γρήγορη και Βιώσιμη Ανάπτυξη για όλους» της ΝΔ. Με τη καμμένη έκταση στην Ελλάδα το 2021 να ισούται με αυτή της 8ετίας 2013-2020, το 2022 να συντελείται η καταστροφή στο χαρακτηρισμένο Natura δάσος της Δαδιάς και αυτής που προηγήθηκε στα Γεράνεια Όρη, η κυβερνητική πλειοψηφία αλλάζει το κομμάτι γύρω από το πυρήνα μιας περιοχής Natura, επιτρέπει τουριστικές εγκαταστάσεις, διευκολύνει τη χωροθέτηση ΑΠΕ και στις ζώνες διατήρησης οικοτόπων ουσιαστικά καταργεί το μεγαλύτερο μέρος των υφιστάμενων περιορισμών. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις περιοχών στην Ελλάδα που μοιάζουν «ενεργειακά λουκουμάκια» για τους επενδυτές του χώρου, κάθε νησί, κάθε βουνό και από ένα αιολικό πάρκο στο χαρτοφυλάκιο της ολιγαρχών, Σκύρος, νότιο Πήλιο, Κάσος, Ικαρία, Άγραφα έχουν μπει στο επίκεντρο, ενώ από αυτό μόλις βγήκαν Αμοργός, Ίος, Αστυπάλαια και Ανάφη αφού κρίθηκαν οικονομικά ασύμφορες περιπτώσεις χωρίς μεγάλο περιθώριο κέρδους.
Η ανάπλαση στο Ελληνικό δεν έχει ξεκινήσει ποτέ και είναι ευκαιρία να ανοίξει η συζήτηση γύρω από το σύνθημα «Ναι στα δέντρα, όχι στα τσιμέντα», αντίστοιχα και στη μαζικού τύπου τουριστική επένδυση στον Ερημίτη στην Κέρκυρα όπου αντιμετωπίζεται σαν αναξιοποίητη έκταση και όχι σαν απάτητο παρθένο έδαφος, δύο διαφορετικά σχέδια με ίδιο σκοπό, το κέρδος, που προβάλλονται ως επενδύσεις αλλά δεν είναι αυτό που χρειάζονται οι τοπικές κοινωνίες και τα επί μέρους οικοσυστήματα.
Όλα αυτά τα παραδείγματα από μόνα τους δεν λένε κάτι, αντίθετα όλα μαζί συνθέτουν και αναδεικνύουν την προβληματική της ανάπτυξης που ευαγγελίζονται στη ΝΔ. «Γρήγορη και βιώσιμη ανάπτυξη για όλους» τους ενεργειακούς κολοσσούς, τους «επενδυτές» του τουρισμού, όλους εκτός από τους εργαζομένους με καμία πρόβλεψη για τη προστασία του περιβάλλοντος.
Αντί μεθοδολογίας δουλειάς
Για εμάς τα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος και των ελεύθερων χώρων πρασίνου αποτελούν ταυτοτικά χαρακτηριστικά μίας οργάνωσης της ριζοσπαστικής αριστεράς και ως τέτοια πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα μας και στη συνδικαλιστική μας δράση. Έχοντας δε και τη πολιτική απόφαση του 3ου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την αναγκαία διεύρυνση σε ευρύτερα ακροατήρια που δεν τελείωσε τη 15η Μάη, καθίσταται αναγκαίο ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να γίνει κοινωνός και φορέας της σύγκρουσης με τα συμφέροντα της ολιγαρχίας και να αξιοποιήσει την παρέμβαση και την εμπειρία στα κατά τόπους κινήματα που αναπτύσσονται μπαίνοντας σε αυτά ως συνομιλητής και διαμορφώνοντας τις θέσεις και τα συνθήματα της οργάνωσης μας. Άλλωστε η εμπειρία έχει δείξει ότι αυτού του είδους τα κινήματα συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον και την ενεργή συμμετοχή ανθρώπων όλου του ιδεολογικού φάσματος. Ο επόμενος χρόνος όντας προεκλογικός ακόμη και για την αυτοδιοίκηση θα φέρει στο επίκεντρο μια σειρά από αναπλάσεις και διαμορφώσεις του δημόσιου χώρου με όρους αλλοίωσης. Αυτές οι αλλοιώσεις θα πρέπει να γίνουν η ευκαιρία για συστηματική παρέμβαση στις γειτονιές. Σε μια χώρα που η καθημερινότητα του πολίτη είναι ασφυκτική και ο πολιτικός χρόνος πυκνός με σκανδαλώδη ζητήματα ελευθερίας και δημοκρατίας, πελατειακού κράτους και νομοσχέδια ενίσχυσης της ολιγαρχίας, πρώτο μέλημα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι να βγει στις γειτονιές και να ακούσει τι έχει να πει ο κόσμος για την ακρίβεια, τα αυτοδιοικητικά, και όχι μόνο, προβλήματα που αντιμετωπίζει στην καθημερινότητα του πλέον, να μεταφέρουμε το κέντρο της κοινωνικής ζωής σε χώρους που ετοιμάζονται να αλλοιωθούν με εκδηλώσεις και δραστηριότητες, με αυτή τη μεθοδολογία, να μιλήσουμε στις γειτονιές μας για τη σημασία του «ώριμου πράσινου» μέσα και έξω από την πόλη, έναντι του κέρδους, να μην επιτρέψουμε στους ολιγάρχες της ενέργειας να μετατρέψουν τα βουνά της Ελλάδας σε βιομηχανία ΑΠΕ.