Συζητάμε με τον επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Δημήτρη Παπαδημούλη, για το σχέδιο της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης, όπως και για το σκάνδαλο των υποκλοπών και τον κρίσιμο ρόλο των ευρωπαικών θεσμών. Μας απασχολεί η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ στο δρόμο προς τις κάλπες και η ανάγκη να μην εγκαταλειφθεί η μάχη των ιδεών.
Η ενεργειακή και η πληθωριστική κρίση είναι μπροστά μας. Πιστεύεις η Ευρώπη μπορεί να αποφύγει αυτόν τον σκόπελο; Η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το καταφέρνει.
Πρόβλημα ακρίβειας υπάρχει παντού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ελλάδα, εκτός από την ακρίβεια, έχουμε και την αισχροκέρδεια, για την οποία υπάρχει ολοφάνερη κυβερνητική ευθύνη. Ο μέσος πληθωρισμός στην ευρωζώνη είναι 10%, στην Ελλάδα είναι πάνω από 12%. Η ακρίβεια στα καύσιμα σε ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι 40%, στην Ελλάδα σύμφωνα με την Eurostat είναι 54%. Έχει γίνει η κυβερνητική επιλογή να αφεθεί ασύδοτη η κερδοσκοπία των παραγωγών και των εμπόρων ενέργειας και μάλιστα να πληρώνονται αυτά τα υπερκέρδη από τους φορολογούμενους. Η ενεργειακή κρίση, η οποία προϋπήρχε και εντάθηκε από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, έχει αντιμετωπιστεί με εξαιρετική βραδύτητα, ανεπάρκεια, αναποτελεσματικότητα από την ευρωπαϊκή ηγεσία. Κυριαρχούν οι εθνικοί εγωισμοί, με χαρακτηριστικότερο το μεγάλο πακέτο των 200 δισ. της γερμανικής κυβέρνησης, που υλοποιεί το δόγμα «πρώτα η Γερμανία» και έχουμε μια έντονη άρνηση στην ιδέα ενός ευρωομολόγου, στην ιδέα ενίσχυσης του ευρωπαϊκού κοινού προϋπολογισμού και της δημιουργίας νέων εργαλείων. Δυστυχώς τα παθήματα της κρίσης της ευρωπαϊκής ένωσης δεν έχουν γίνει μαθήματα. Οδηγείται η Ευρωπαϊκή Ένωση με μαθηματική βεβαιότητα σε ύφεση το 2023, έξαρση της φτώχειας, της ανεργίας, των κοινωνικών ανισοτήτων.
Διαφαίνεται ευρωπαϊκή λύση-παρέμβαση; Ή είναι στόχος η ενίσχυση των πολιτικών λιτότητας, για μία ακόμα φορά;
Η αντιμετώπιση τόσο της ενεργειακής κρίσης, όσο και των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών του πολέμου απαιτούν απαντήσεις και λύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι αδύνατον να απαντηθούν σε εθνικό επίπεδο οι προκλήσεις της ενεργειακής κρίσης και ο κίνδυνος της ύφεσης, ακόμα και από την ισχυρή Γερμανία. Οι λύσεις που προκρίνονται κινούνται σε μια κεϋνσιανή κατεύθυνση.
Η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να εξάγει την πολιτική της ως αποτελεσματική λύση που πρέπει να υιοθετηθεί από την Ευρώπη. Μπορεί να περάσει;
Η προπαγάνδα της Νέας Δημοκρατίας δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η Ελλάδα μετά από τρεισήμισι χρόνια κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι 26η στους 27, με όρους αγοραστικής δύναμης, έχουμε από τα ακριβότερα καύσιμα, έχουμε έξαρση των κοινωνικών ανισοτήτων, ραγδαία αύξηση του ποσοστού όσων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Σε αυτή την κατάσταση, έχουμε μονομερή αξιοποίηση του πακτωλού κοινοτικών πόρων, καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης έχει σχεδιαστεί και υλοποιείται με βάση το δόγμα «τα λεφτά πάνε στα λεφτά». Σκεφτείτε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ δίνει λιγότερο από το μισό του ευρωπαϊκού μέσου όρου για τη δημόσια Υγεία, δηλαδή αντί 10% δίνει 4,4%. Η κυβέρνηση της ΝΔ είναι η μόνη που θα δώσει το σύνολο των δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης μέσω των τραπεζών, αποκλειστικά σε μεγάλες επιχειρήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να θέσει στην πρώτη γραμμή της αντιπολιτευτικής του στρατηγικής και του προγράμματος την παταγώδη αποτυχία της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης.
Η Ευρώπη περνά έναν κλυδωνισμό αναποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση των κρίσεων και δεν καταφέρνει να αντιμετωπίσει τον πόλεμο σε έδαφός της. Δημιουργείται ένα εύφορο κλίμα για την ακροδεξιά. Είναι υπαρκτή η ανησυχία για κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Η ανεπάρκεια της ευρωπαϊκής ηγεσίας να δώσει λύσεις και απαντήσεις στα προβλήματα που θέτουν οι πολίτες και πιεστικά και η συγκυρία, αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε διαλυτική κρίση την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ανησυχίες που διατυπώνονται δεν είναι καθόλου υπερβολικές. Αντίθετα, αυτή η ανεπάρκεια τροφοδοτεί τον αέρα στα πανιά της ανερχόμενης άκρας δεξιάς, που με λαϊκίστικα επιχειρήματα και μια πλατφόρμα ευρωσκεπτικισμού επωφελείται από την τρομακτική ανεπάρκεια της ευρωπαϊκής ηγεσίας να αντιδράσει αποτελεσματικά στις επάλληλες κρίσεις. Μέχρι πρόσφατα είχαμε την Ουγγαρία και την Πολωνία σε αυτή την κατεύθυνση. Τις τελευταίες βδομάδες έχει προστεθεί η Σουηδία των δημοκρατικών παραδόσεων, που θα σχηματίσει κυβέρνηση συμμαχίας Δεξιάς και Ακροδεξιάς, όπως και η Ιταλία. Πρόκειται για ηχηρή καμπάνα για το ευρωπαϊκό εγχείρημα, που απειλείται με διαλυτική κρίση, αλλά και για ακόμα πιο ηχηρή καμπάνα για τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής αριστεράς και ευρύτερα τις προοδευτικές δυνάμεις στην Ευρώπη. Το να καρπώνεται η ακροδεξιά τη μερίδα του λέοντος την κοινωνική δυσαρέσκεια αναδεικνύει πολιτικά, ιδεολογικά, προγραμματικά και κινηματικά ελλείματα της Αριστεράς. Πρέπει επειγόντως να κοιταχτούμε στον καθρέφτη, χωρίς εξωραϊσμούς.
Μήπως έχουν γίνει και ιδεολογικές υποχωρήσεις στα κόμματα της ευρύτερης αριστεράς και της οικολογίας, αφήνοντας χώρο στην ακροδεξιά;
Η αδυναμία της ευρύτερης ευρωπαϊκής αριστεράς να δώσει πειστικές απαντήσεις έχει και ιδεολογική διάσταση. Οι πολίτες ζητούν και ριζοσπαστικό όραμα, ιδέες, προοπτική και ρεαλιστικό, αξιόπιστο πρόγραμμα για το σήμερα. Η ακροδεξιά πουλά ιδέες για το μέλλον, προβάλλει άλλα πρότυπα. Ναι, υπάρχουν ελλείμματα της αριστεράς, καθώς ορισμένες φορές, στο όνομα του πραγματισμού, εγκαταλείπουν την ιδέα των ιδεών ή φοβούνται να συγκρουστούν με πλειοψηφικά στερεότυπα υπολογίζοντας το πολιτικό κόστος. Οφείλουμε να υπερασπίζουμε και να προβάλλουμε τις απόψεις και τις ιδέες μας, ακόμα και όταν είναι μειοψηφικές. Να μην εγκαταλείπουμε την ιδέα για σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία.
Έγινε κάθε δυνατή προσπάθεια συγκάλυψης και υποβάθμισης του σκανδάλου των υποκλοπών. Πιστεύεις ότι ο στόχος επετεύχθη;
Μιλάμε για ένα διπλό σκάνδαλο: οι παρακολουθήσεις πολιτικών αντιπάλων και δημοσιογράφων από την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι ένα μεγάλο σκάνδαλο για την ΕΥΠ, γιατί την εκτρέπει από το ρόλο της, που είναι η υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων και την μετατρέπει σε ένα μαγαζί, που υπηρετεί κομματικές σκοπιμότητες. Το σκάνδαλο μέσα σε αυτό το σκάνδαλο είναι η ωμή επιχείρηση συγκάλυψής του, με εντολέα τον πρωθυπουργό. Τα επιχειρήματα της ΝΔ και του Μητσοτάκη ότι δεν ήξεραν, δεν πείθουν στην Ευρώπη. ο Κ. Μητσοτάκης με επιμέλεια, με συστηματικότητα, με άφθονα μέσα και αρκετά χρήματα έχει καταφέρει να χτίσει το προφίλ του σύγχρονου, μοντέρνου κεντροδεξιού ηγέτη της Ευρώπης. Αυτή η εικόνα έχει υποστεί πλέον ένα συντριπτικό κάταγμα, καθώς οι τελευταίες αποκαλύψεις έχουν καταστήσει ακόμα και στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος μη υπερασπίσιμη αυτή την πολιτική. Η Κομισιόν είπε σχετικά στην ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου ότι δεν αρκεί κανείς να επικαλείται λόγους εθνικής ασφαλείας, πρέπει και να τους τεκμηριώνει. Το εντελώς αντίθετο από αυτό που κάνει ο Κ. Μητσοτάκης.
Πώς διεξάγεται η μάχη στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Σε λίγες εβδομάδες, στις 2, 3 και 4 Νοεμβρίου θα έρθει μια διακομματική αντιπροσωπεία της Εξεταστικής Επιτροπής του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου στην Αθήνα. Αποφασίσαμε ομόφωνα την αποστολή αυτή στο προεδρείο του ευρωκοινοβουλίου και θα γίνει, παρά το γεγονός ότι στο παρασκήνιο έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια, η οποία συνεχίζεται, με ενεργή από την πλευρά του κ. Μητσοτάκη και τμήματος της ηγεσίας του ΕΛΚ αυτή η επίσκεψη να αναβληθεί. Στο πρόγραμμα που ετοίμασε η Επιτροπή προβλέπονται συναντήσεις με τα πρόσωπα κλειδιά του σκανδάλου που η ΝΔ αρνήθηκε να κληθούν στην ελληνική Εξεταστική Επιτροπή. Ακόμα και τώρα που μιλάμε η προσπάθεια του Κ. Μητσοτάκη να βγάλει τον εαυτό του από το κάδρο, με δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου ότι ο πρωθυπουργός θα αρνηθεί τη συνάντηση, αποτελεί ομολογία ενοχής. Η γραμμή της συγκάλυψης δεν περνά ούτε στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ούτε στην Κομισιόν. Ευθύνη δική μας είναι να αξιοποιήσουμε αυτό το κλίμα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και κυρίως να φροντίσουμε να κάνουμε ό,τι χρειάζεται να κερδίσουμε τις επόμενες εκλογές, ώστε να ματαιωθεί η προσπάθεια συγκάλυψης. Υπάρχουν ποινικές και πολιτικές ευθύνες, όπως διαπιστώνεται και στα πορίσματα των κομμάτων της αντιπολίτευσης –που καλύτερα θα ήταν να είναι ένα- και πρέπει να αποδοθούν. Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε μια τρομακτικά αρνητική παράδοση στο κουκούλωμα των σκανδάλων. Η διαφθορά είναι μια πληγή της ελληνικής δημοκρατίας και πρέπει να είναι μια από τις αιχμές του προγράμματός μας, ενόψει και των εθνικών εκλογών. Το ευρωκοινοβούλιο και η Κομισιόν ασκούν κριτική, δεν θα συνδράμουν στην συγκάλυψη, αλλά δεν μπορούν να ρίξουν την κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς αυτό είναι ευθύνη και αποστολή δική μας. Πρέπει να πείσουμε την πλειοψηφία του ελληνικού λαού ότι πρέπει να απαλλαγούμε από αυτή την κυβέρνηση.
Το σαββατοκύριακο αυτό θα συνεδριάσει η Κεντρική Επιτροπή, αρκετούς μήνες μετά το συνέδριο. Τι να περιμένουμε ως σχεδιασμό;
Στο επίκεντρο της ΚΕ και όλων μας των προσπαθειών πρέπει να είναι η επείγουσα ανάγκη με πανστρατιά, με συλλογικότητα, με εξωστρέφεια να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας και την απόδοσή μας, σε όλους τους τομείς. Να ολοκληρωθεί το πρόγραμμά μας, ενεργή παρουσία στη μάχη των ιδεών. Να φυλαχθούμε από τον εξωραϊσμό της δικής μας παρουσίας και από την ευκολία της επιλογής της θεωρίας του ώριμου φρούτου. Έχουμε μια κακή κυβέρνηση, από τις χειρότερες από τη μεταπολίτευση, αλλά πρέπει για να κερδίσουμε τον κόσμο, να πείσουμε ότι εμείς μπορούμε να κυβερνήσουμε καλύτερα και από τη ΝΔ και από το πώς κυβερνήσαμε την περίοδο 2015-2019. Και αυτό απαιτεί κοστολογημένο και ολοκληρωμένο πρόγραμμα και μια ειλικρινή και έμπρακτη αναγνώριση των αδυναμιών και των λαθών μας. Χρειάζεται πανστρατιά και αξιοποίηση όλων των εργαλείων που έχουμε, συμπεριλαμβανομένου του απολογισμού της κυβερνητικής μας θητείας, που εγκρίναμε σχεδόν ομόφωνα και μπήκε σε ένα βαθύ συρτάρι και των ομόφωνων αποφάσεων του συνεδρίου μας, που εγκρίναμε σχεδόν ομόφωνα, και πρέπει να αποτελούν τον οδηγό.
Η ιδέα της προοδευτικής διακυβέρνησης πώς μπορεί να ωριμάσει, ώστε να αποκτήσει δυναμική και να μην είναι ένα δύσκολο ενδεχόμενο;
Οι κυβερνήσεις συνεργασίας και πλατιάς λαϊκής νομιμοποίησης είναι ο ευρωπαϊκός κανόνας. Οι 21 από τις 27 χώρες της ΕΕ έχουν κυβερνήσεις συνεργασίας, που έχουν προκύψει από αναλογικά εκλογικά συστήματα. Και μου κάνει εντύπωση ότι το κόμμα της ΝΔ που είχε σύνθημα το «μένουμε Ευρώπη» συκοφαντεί αυτό που αποτελεί τον ευρωπαϊκό κανόνα. Από εκεί και πέρα, πρέπει να προβάλλουμε μαζί με μια πιο δυναμική, πιο μαχητική, πιο κινηματική αντιπολίτευση το ολοκληρωμένο μας πρόγραμμα: πειστικό, τεκμηριωμένο, εφαρμόσιμο. Και με βάση αυτό να διεκδικήσουμε την πρωτιά στις εκλογές, κάνοντας και μια επίθεση φιλίας προς τα άλλα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Αν καταφέρουμε το στόχο της πρωτιάς, νομίζω ότι και τα άλλα κόμματα που τώρα αρνούνται θα είναι υποχρεωμένα να ακούσουν τη λαϊκή εντολή.