Δύο ακόμα τρομαχτικά περιστατικά σεξουαλικής βίας ήρθαν στο φως τις τελευταίες ημέρες, μετά και από την υπόθεση μαστροπείας και παιδοβιασμού της 12χρονης στον Κολωνό και τον βιασμό της 19χρονης μέσα στο γνωστό κολαστήριο του Α.Τ. Ομονοίας από δύο αστυνομικούς. Αυτή τη φορά πρόκειται για έναν 28χρονο στο Αγρίνιο, που βίαζε ένα 4χρονο αγόρι, με την κάλυψη της μητέρας του που ήταν η νταντά του παιδιού, και για έναν 54χρονο πατέρα στη Δραπετσώνα, που βίαζε την κόρη του από τα 11 της χρόνια μέχρι και σήμερα στα 14.
Ο συνεχής καταιγισμός αυτών των ειδήσεων, όσο σκληρός κι αν είναι, αν μη τι άλλο μπορεί να σημαίνει πως πλέον σπάει το απόστημα. Η σεξουαλική βία, χάρη στο κίνημα του MeToo, καταγγέλλεται και αναδεικνύεται ως μείζον κοινωνικό ζήτημα, ακόμα και σε περιπτώσεις που οι βιαστές κατέχουν μερίδιο εξουσίας –από τον Λιγνάδη και τον 53χρονο νεοδημοκράτη με τις διάφορες διασυνδέσεις, μέχρι τους αστυνομικούς της Ομόνοιας. Το επίδικο, βέβαια, είναι με ποιον τρόπο αναδεικνύονται αυτά τα φαινόμενα και με τι στοχεύσεις. Έτσι από τη μία, ελλοχεύει έντονα ο κίνδυνος η συζήτηση να κινείται σε έναν συντηρητικό άξονα, που θα επιφέρει την οπισθοδρόμηση στα δικαιώματα (βλ. το άρθρο του Κ. Κοσμάτου), αντί ακριβώς να κατακτηθούν νέα, ενώ παράλληλα αποδίδουν το όλο φαινόμενο σε μια πτώση ηθών, προσωπικές διαστροφές κτλ, αντί σε αναμενόμενες συνέπειες ενός πατριαρχικού και ανισότιμου συστήματος.
Από την άλλη, ο τρόπος παρουσίασης των περιστατικών της έμφυλης και σεξουαλικής βίας από την πλειοψηφία των ΜΜΕ ξεφεύγει από το ζητούμενο της ορατότητας και περνά, για ακόμα μια φορά, στη διάσταση της κλειδαρότρυπας. Πλέον δεν ακούμε, μάλλον, τόσο συχνά για το πώς τα θύματα προκάλεσαν τους δράστες τους –αν και οι ηχηρές εξαιρέσεις σ’ αυτό συνεχίζονται. Αυτή τη φορά, μάλιστα, ήταν η βουλεύτρια του ΚΚΕ, Λιάνα Κανέλλη, που στην πρωινή εκπομπή της ΕΡΤ «Συνδέσεις» είπε πως «το γεγονός ότι το Α.Τ. Ομονοίας χρησιμοποιείται ως ξενοδοχείο για μιας νύχτας ερωτικής συνεύρεσης, one night stand το λέει η νεολαία, θα έπρεπε να απασχολεί την αστυνομία και το τμήμα, δεν είναι δουλειά δικιά μας», ξεπλένοντας έτσι τον βιασμό της 19χρονης κοπέλας και υιοθετώντας τη γραμμή του συνηγόρου των 2 αστυνομικών, Α. Κούγια, που υποστηρίζει ευθαρσώς ότι η επίζησασα ικανοποίησε μια φαντασίωσή της. Επί των πλείστων, όμως, στον δημόσιο λόγο παρατηρούμε δηλώσεις αποτροπιασμού και καταδίκης. Παρόλ’ αυτά, ο τρόπος που επιλέγεται να καλύψουν αυτά τα περιστατικά τα ΜΜΕ, κάθε άλλο παρά στην αντιμετώπισή τους συμβάλλει.
Δημοσίευση φωτογραφιών της 12χρονης και εκτενείς διαρροές από την κατάθεσή της, με έμφαση στις σεξουαλικές λεπτομέρειες και στους πόσους βιασμούς είχε υποστεί όλο αυτό το διάστημα, «ρεπορτάζ» για το τι έκαναν ακριβώς, λεπτό προς λεπτό, οι 2 αστυνομικοί όταν βίασαν την 19χρονη, μέχρι μαρτυρία ιατροδικαστή στην εκπομπή «Αλήθειες με τη Ζήνα» ακούσαμε, που μιλούσε για τον κόλπο και τον παρθενικό υμένα της 12χρονης, όπως και περιγραφή πορνογραφικού υλικού από την υπόθεση του Κολωνού από τον Γιώργο Λιάγκα! Η Εισαγγελία Αθηνών διέταξε τελικά τη διενέργεια ποινικής προκαταρκτικής εξέτασης σχετικά με τη διαρροή της δικογραφίας και του πορνογραφικού υλικού, ενώ η ΕΣΗΕΑ και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, (μία εβδομάδα μετά ο τελευταίος) έχουν ζητήσει την παρέμβαση του ΕΣΡ για το ζήτημα.
Πέραν, όμως, από το παράνομο αυτών των πρακτικών και την παραβίαση της μυστικότητας της προδικασίας, αυτού του είδους η δημοσιογραφία πρώτα απ’ όλα βάλλει κατά των επιζήσασων, για τις οποίες υποτίθεται ζητά δικαιοσύνη, αφού τις επανατραυματίζει και τις ευτελίζει, δημοσιοποιώντας προσωπικά τους δεδομένα. Θέτει το σώμα τους, τον λόγο τους, την ίδια τους την υπόσταση και πάλι υπό την εξουσία και τον εξαναγκασμό κάποιου άλλου, που κρίνει μόνος του ότι και πώς αυτά πρέπει να διατεθούν δημόσια.
Παράλληλα, αυτή η δημοσιογραφική κάλυψη μετατρέπει όλη την κοινωνία σε ηδονοβλεψίες. Εθιζόμαστε στο να μάθουμε τις ακριβείς λεπτομέρειες της σεξουαλικής βίας, αναισθητοποιώντας μας ταυτόχρονα προς αυτή μέσω της πορνογράφησής της. Τα θύματα απανθρωπίζονται και μεταλλάσσονται από πραγματικούς ανθρώπους με πόνο, αξιοπρέπεια, συναισθήματα, σκέψεις, σε δραματοποιημένους χαρακτήρες ενός σκληρού θρίλερ, που απλά οι τηλεθεατές και οι αναγνώστες θέλουμε να μάθουμε την εξέλιξή του. Την ίδια στιγμή δε, που το ζήτημα του σεξ και της σεξουαλικότητας παραμένει ταμπού και είτε εκλείπει από τον δημόσιο λόγο και την εκπαίδευση ως υγιής και ελεύθερη ανθρώπινη έκφραση και ιδιότητα, είτε αναπαρίσταται σαν εμπορικό προϊόν και θέαμα, η αποκλειστική ανάδειξή του στον δημόσιο λόγο μόνο όταν αφορά γεγονότα βίας και εκμετάλλευσης, αναπαράγει την εικόνα ότι πρόκειται για κάτι μιαρό και διεστραμμένο, που χρησιμοποιείται μόνο ως μέσο επιβολής και εξουσίας.
Αν θέλουμε να σπάσουμε τη σιωπή και την αδιαφορία για τους παιδοβιασμούς και εν γένει για τη σεξουαλική βία, ας μιλήσουμε για τις δομές πρόληψης, πρόνοιας που εκλείπουν, για την επιμόρφωση που χρειαζόμαστε όλοι σχετικά με αυτό το ζήτημα, για τη σεξουαλική αγωγή, για τα αίτια και τις σχέσεις εξουσίας που ευθύνονται για το φαινόμενο. Για οποιαδήποτε άλλη πλευρά, τέλος πάντων, αντί να κάνουμε μπανιστήρι.