Οι ταξικές αντιθέσεις δεν απαλείφονται
Τις εβδομάδες που μας πέρασαν ο πολιτικός χρόνος φαίνεται ιδιαίτερα πυκνός. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα στη Γαλλία, η συνέχιση της διαπραγμάτευσης μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών – με το μεγάλο ζήτημα του ασφαλιστικού στο τραπέζι – η κρίση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τα σενάρια της εθνική συνεννόησης συνθέτουν ένα πολιτικό σκηνικό που ζητά απαντήσεις από την κυβέρνηση, την κοινοβουλευτική ομάδα του, αλλά και το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ που βαδίζει προς ένα συνέδριο οργανωτικής και πολιτικής ανασυγκρότησης. Η Αννέτα Καββαδία καταθέτει στην «Εποχή» τις απόψεις της για τη συγκυρία.
Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου
Η Ευρώπη θωρακίζεται. Ασκείται έντονη κριτική, κυρίως από την αριστερά, για την αντίδραση της Γαλλίας, αλλά και άλλων χωρών απέναντι στο μακελειό στο Παρίσι. Ποια η γνώμη σου;Οπωσδήποτε χρειάζεται εγρήγορση. Αυτονόητη και αναγκαία εναντίον της τυφλής τρομοκρατίας, ταυτοχρόνως δε, απαραίτητη για την υπεράσπιση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Όπως έγινε και μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ, αυτά μπαίνουν ξανά στο στόχαστρο, στο όνομα της ασφάλειας. Και αυτή η εξέλιξη θέλει μεγάλη προσοχή. Εμείς, ως ΣΥΡΙΖΑ, από τη πρώτη στιγμή επισημάναμε ότι η απάντηση στο φονταμενταλισμό δεν μπορεί να είναι περιστολή και καταστρατήγηση των δικαιωμάτων, ούτε εντατικοποίηση των επιθέσεων εναντίον των βάσεων του ISIS. Το πρόβλημα του πολέμου στη Συρία πρέπει να απαντηθεί πολιτικά και με πρώτο στόχο την επίτευξη κατάπαυσης κάθε πολεμικής επιχείρησης στην περιοχή. Η γαλλική κυβέρνηση επιλέγει, αντιθέτως, το ρόλο του στρατιωτικού τιμωρού, επιλογή που δεν θα οδηγήσει πουθενά. Η ειρήνευση στη Συρία δεν θα επιτευχθεί με περισσότερους βομβαρδισμούς. Ταυτοχρόνως, τέτοιες απαντήσεις κρύβουν κάτω από το χαλί το πραγματικό πρόβλημα: οι δράστες των δολοφονικών επιθέσεων στο Παρίσι ήταν παιδιά των γαλλικών γκέτο που έχουν ζήσει στο πετσί τους τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη φτώχεια, το ρατσισμό και την έλλειψη κάθε προοπτικής. Ταξικά ανήκαν στις, χωρίς ελπίδα, κοινωνικές ομάδες της γαλλικής κοινωνίας. Αυτό τους έσπρωξε, πρωτίστως, στη θρησκευτική μισαλλοδοξία και όχι κάποιος, δήθεν, «ιερός» πόλεμος. Όσο λοιπόν, η γαλλική κυβέρνηση δεν ασχολείται με τα προβλήματα των πιο εξαθλιωμένων κοινωνικών ομάδων της, τόσο θα πολλαπλασιάζονται τα φαινόμενα τυφλής βίας. Οι αξίες της γαλλικής επανάστασης είναι η πάντα επίκαιρη απάντηση σε ό,τι εξελίσσεται αυτές τις ημέρες και αυτό φαίνεται να το παραβλέπουν πολλοί κυβερνητικοί κύκλοι στη Γαλλία και αλλού, που είδαν το χτύπημα στο Παρίσι όχι ως τραγωδία, αλλά ως ευκαιρία. Προσωπικά, αδυνατώ να δεχθώ ως φυσιολογική την επέκταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στη Γαλλία για άλλους 3 μήνες, όπως ανακοίνωσε ο Ολάντ και μάλιστα στο όνομα της υπεράσπισης των αξιών του Διαφωτισμού. Η ματαίωση, εξαιτίας των μέτρων έκτακτης ανάγκης, των μεγάλων διαδηλώσεων για την κλιματική αλλαγή που θα γίνονταν στο Παρίσι, είναι ένα δείγμα του πόσο επικίνδυνες είναι τέτοιες αποφάσεις. Η γνωστή ρήση «όποιος θυσιάζει την ελευθερία του για την ασφάλειά του, στο τέλος χάνει και τα δύο», είναι απολύτως αληθής.
Το πρωτοσέλιδο της Εποχής την προηγούμενη Κυριακή είχε τίτλο «Κοινωνική συναίνεση ή εθνική συνεννόηση;». Ιδιαίτερα τα συστημικά ΜΜΕ και μέρος της αντιπολίτευσης προωθούν την ιδέα μιας οικουμενικής κυβέρνησης ή της εθνικής συνεννόησης. Ποια η γνώμη σου; Τώρα που μειώθηκε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, πιστεύεις ότι θα υπάρξει πρόβλημα στην κυβερνητική συνοχή;Το πρωτοσέλιδο ήταν απολύτως επιτυχημένο και ανακλά, ακριβώς, τη αναγκαιότητα να υπάρξει και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ μια αποσαφήνιση της στρατηγικής μας μπροστά στα νέα δεδομένα. Η συζήτηση αυτή, καθώς επίκειται και το συνέδριο, επείγει να ξεκινήσει. Η αδήριτη, πάντως, πραγματικότητα, που, φυσικά, γνωρίζουν τα συστημικά ΜΜΕ αλλά συνειδητά επιλέγουν να την αγνοούν, είναι πως οι ταξικές αντιθέσεις δεν μπορούν να απαλειφθούν στο όνομα ενός εθνικού ιδεολογήματος. Αυτό λοιπόν που επιδιώκεται είναι η παγίδευση του ΣΥΡΙΖΑ, η εξάλειψη των αριστερών του χαρακτηριστικών. Είναι μια προσπάθεια που θα πέσει στο κενό. Σε πείσμα των όσων σχεδιάζουν και φαντασιώνονται, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ούτε θα γίνει ΠΑΣΟΚ. Η κυβερνητική συνοχή, στο βαθμό που παραμένουμε προσηλωμένοι στην αγωνία υπηρέτησης των λαϊκών συμφερόντων, παρά τις δυσκολίες, δεν κινδυνεύει. Το παράλληλο πρόγραμμά μας για την ανασυγκρότηση της οικονομίας, η ανακούφιση από τα επαχθή και άδικα βάρη των λιγότερο προνομιούχων, η σύγκρουση με τη διαπλοκή, ο εκδημοκρατισμός της δημόσιας διοίκησης, οι τομές στην Εκπαίδευση, την Υγεία, την Δικαιοσύνη, η αντιρατσιστική και αντιφασιστική μας συνέπεια, η σταδιακή αποκατάσταση αξιοπρεπών συνθηκών και αμοιβών εργασίας, η καταπολέμηση της ανεργίας και πολλά άλλα ακόμη, είναι οι άξονες που σφυρηλατούν την κυβερνητική συνοχή, παρότι τα βήματα γίνονται με αργούς ρυθμούς και με κυβερνητικούς εταίρους που έρχονται από πολύ διαφορετικές αφετηρίες. Μόνο αν χάσουμε την αριστερή μας ταυτότητα, θα υπάρξουν κίνδυνοι για την κυβέρνηση, αλλά αυτό είναι κάτι που οι δυνάμεις που εκφράζονται μέσα από το ΣΥΡΙΖΑ δε θα το επιτρέψουν.
Αναμένονται άλλα δύο πακέτα προαπαιτούμενων πριν την πρώτη αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένου του ασφαλιστικού. Η κυβέρνηση προεκλογικά δεσμεύτηκε πως δεν θα υπάρξουν μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει, ήδη, πάρει θέση ενάντια σε μια τέτοια εξέλιξη. Ποια η γνώμη σου;Το ασφαλιστικό είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα, που δεν αγγίζει ορισμένες μόνο κοινωνικές ομάδες, αλλά το σύνολο της κοινωνίας. Η πρόταση «ένα ταμείο, μια εθνική σύνταξη», που συζητήθηκε στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής, θα φέρει εκ βάθρων ανατροπές. Θα μου επιτρέψετε να τοποθετηθώ, αφού δω την ακριβή νομοθετική πρόταση και ακούσω τα επιχειρήματα των αρμοδίων Υπουργών. Έχω μόνο δυο σχόλια να κάνω: το ένα είναι ότι το ασφαλιστικό έρχεται από πολύ πίσω, από τις εποχές της ασύστολης σπατάλης των Ολυμπιακών Αγώνων και της χρηματιστηριακής ασυδοσίας, αλλά και από πρόσφατες επιλογές των συγκεκριμένων μνημονιακών κυβερνήσεων του Παπανδρέου και του Σαμαρά. Η λεηλασία των αποθεματικών των Ταμείων, με το περιβόητο PSI, που ανερυθρίαστα παρουσιάστηκε ως επιτυχία από τις κυβερνήσεις αυτές, είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Το δεύτερο που θέλω να επισημάνω είναι πως καμία λύση δεν μπορεί να υπάρξει, αν δεν συνδυαστεί με ταυτόχρονη μείωση της εισφοροδιαφυγής και εξάλειψη της αδήλωτης μαύρης εργασίας. Ας περιμένουμε, πάντως, να δούμε την τελική πρόταση. Ήδη, η απόρριψη της πρότασης της Επιτροπής «σοφών», που προσέγγισε το πρόβλημα με όρους τελείως τεχνοκρατικούς, δείχνει πως η κυβέρνηση θα εξαντλήσει κάθε περιθώριο, προκειμένου η μεταρρύθμιση να μην οδηγήσει σε διατάραξη των κοινωνικών συμμαχιών και της πολιτικής ηγεμονίας του ΣΥΡΙΖΑ.
Πώς κρίνεις τη διαπραγμάτευση μέχρι στιγμής;Γνωρίζω πόσο πραγματικά μεγάλη μάχη δίνεται από το κυβερνητικό επιτελείο, συνεχώς, όλο το προηγούμενο διάστημα. Είναι μια μάχη άνιση απέναντι σε δυνάμεις υπέρτερες, που κινούνται σε εντελώς αδιέξοδες νεοφιλελεύθερες λογικές. Στη μάχη αυτή κάθε στήριξη της κυβέρνησης είναι επιβεβλημένη. Παρόλα αυτά, η απουσία σχεδίου απεγκλωβισμού, σε περίπτωση που οι συνομιλίες φτάσουν κάποια στιγμή σε αδιέξοδο, είναι σοβαρό πολιτικό και διαπραγματευτικό έλλειμμα, που πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα - στην πραγματικότητα αργούμε απελπιστικά σε αυτόν τον τομέα, παρά τα διδάγματα που θα έπρεπε να έχουμε πάρει από τους εκβιασμούς των προηγούμενων μηνών. Πρέπει, με υπευθυνότητα, να προετοιμαζόμαστε για κάθε ενδεχόμενο. Για παράδειγμα, η αναδιάρθρωση του παραγωγικού τομέα της χώρας καθίσταται προτεραιότητα, που όμως πρέπει να εξετασθεί (και να δοκιμασθεί εμπράκτως) υπό τα νέα δεδομένα. Πού ακριβώς πάνε, ακόμα και σήμερα, τα ευρωπαϊκά κονδύλια; Σε στήσιμο αναπτυξιακών δομών ή σύμφωνα με άλλες λογικές; Να προσθέσω εδώ πως οι εξελίξεις στη Πορτογαλία και αλλού αύριο, αλλάζουν το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, κάθε όμως εφησυχασμός ή αισιοδοξία δεν δικαιολογούνται, τουλάχιστον προς το παρόν.
Η αξιωματική αντιπολίτευση φαίνεται πως βυθίζεται σε κινούμενη άμμο. Πώς το σχολιάζεις;Πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου, αλλά και μετά, το κύριο ίσως, επιχείρημα των συστημικών κύκλων ήταν η κυβερνητική απειρία του ΣΥΡΙΖΑ. Λιγότερο από ένα χρόνο μετά, οι «έμπειροι» της ΝΔ αποδεικνύονται ανίκανοι να διεξαγάγουν ακόμα και εσωκομματικές εκλογές, προκαλώντας καταιγισμό χιουμοριστικών σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δυστυχώς, σε τέτοιες δύσκολες ώρες, η ΝΔ έχοντας αποτύχει ως κυβέρνηση, αποτυγχάνει και ως αντιπολίτευση.
Κατέθεσες ερώτηση, μαζί με άλλους 20 βουλευτές, για την πώληση του Ελληνικού. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις. Ποια η θέση σου απέναντι σε αυτή την ιδιωτικοποίηση;Η ερώτηση που κατέθεσα μαζί με άλλους συντρόφους και συντρόφισσες βουλευτές, συνάδει με τη συνέπεια που ως κόμμα οφείλουμε να έχουμε απέναντι σε ιδιωτικοποιήσεις δημόσιας περιουσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστήριζε μέχρι χθες πως η συγκεκριμένη συμφωνία είναι εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος, εις βάρος του περιβάλλοντος, καθώς επίσης πως είναι συμφωνία με πολλά νομικά κενά και ως εκ τούτου πρέπει να θεωρηθεί άκυρη. Η νομαρχιακή επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, πρόσφατα, με αφορμή την αναδόμηση του Δ.Σ. της Ελληνικό ΑΕ, έβγαλε σχετική ανακοίνωση πάνω σε αυτό το θέμα, εμμένοντας, και σωστά, στις ίδιες θέσεις. Ως βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ οφείλουμε να ζητήσουμε πληροφορίες από τους υπηρεσιακά αρμόδιους για την εξέλιξη αυτής της ιδιωτικοποίησης, προκειμένου να ενημερωθούμε με ακρίβεια για το θέμα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί, μετά την κρίση του καλοκαιριού. Ποια τα βήματα που πρέπει να γίνουν; Επιτυγχάνεται η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για διάκριση ανάμεσα στο κόμμα και την κυβέρνηση ;Η διάκριση ανάμεσα στο κόμμα ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι μια απολύτως σωστή, κατά τη γνώμη μου, θέση. Άλλωστε, για το θέμα αυτό έχουν γραφεί πολλά από εξέχοντες θεωρητικούς της αριστεράς και του κομμουνισμού στη Δυτική Ευρώπη, τις δεκαετίες μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Δε χρειάζεται, λοιπόν, να συζητάμε σαν να ανακαλύπτουμε, εκ νέου, την πυρίτιδα. Βεβαίως, δεν είναι καθόλου εύκολο να το πετύχουμε στην πράξη. Η τοποθέτηση εξέχοντων μελών του ΣΥΡΙΖΑ σε κυβερνητικές θέσεις, καθώς και σε καίριες θέσεις ευθύνης στον κρατικό μηχανισμό, αδειάζει τον κομματικό μηχανισμό από πολύτιμα στελέχη, τη στιγμή που οι ανάγκες ιδεολογικής διαπάλης και κομματικής οργάνωσης είναι όσο ποτέ αυξημένες. Το κόμμα, φυσιολογικά, έχει υποστεί ένα σοκ: σε πυκνό χρονικό πλαίσιο βρέθηκε από το 3,5% στη κυβέρνηση. Θα βρούμε βηματισμό αλλά και εδώ χρειάζεται χρόνος. Επιπλέον η διάσπαση άφησε, αναμφισβήτητα, μεγάλες πληγές. Τα γεγονότα του καλοκαιριού υπήρξαν τραυματικά για όλους όσοι πιστεύουμε στις αξίες και στα οράματα της Αριστεράς, ανεξαρτήτως των επιλογών που τελικά έκανε ο καθένας. Το πώς μπορούσε να έχει αποφευχθεί αυτή η διάσπαση είναι μια κουβέντα που πρέπει να γίνει τόσο προσυνεδριακά όσο και στο συνέδριο. Ταυτοχρόνως, πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία στο πώς προχωράμε από δω και πέρα. Οι προκλήσεις είναι τεράστιες, το ίδιο και οι κίνδυνοι. Πρέπει να υπάρξει διασύνδεση του κόμματος με τη κοινωνία και την ίδια στιγμή, φίλτρα και δικλείδες ασφαλείας, ώστε να μη χάσουμε τη φυσιογνωμία μας. Με ειλικρινή διάλογο μεταξύ μας και με αποφασιστικότητα πρέπει να ξαναμετρηθούμε με τις απαιτήσεις των καιρών μας.