Με τις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα στην Αίγυπτο να πλησιάζουν (COP27) και τα συστήματα τροφίμων να βρίσκονται για πρώτη φορά ψηλά στην ημερήσια διάταξη, η IPES–Food προειδοποιεί ότι ένας αυξανόμενος αριθμός πράσινων συνθημάτων χρησιμοποιείται για να εμποδίσει τον μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων.
Η νέα μελέτη του IPES Food International Panel of Experts on Sustainable Food Systems, "Smoke and Mirrors” (Καπνός και καθρέφτες)[1], εξετάζοντας τις ανταγωνιστικές πλαισιώσεις της βιώσιμης ανάπτυξης του συστήματος τροφίμων, στην ουσία εξετάζει τις πρόσφατες διεθνείς συνόδους κορυφής και το τι γίνεται σ’ αυτές τις παγκόσμιες διασκέψεις[2].
Αποκαλύπτει ότι στη μάχη των ιδεών για το μέλλον των επισιτιστικών συστημάτων και εν τέλει της επισιτιστικής ασφάλειας –που ήλθε στο προσκήνιο με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία– μια αμφιλεγόμενη ιδέα, οι «λύσεις που βασίζονται στη φύση», κερδίζει γρήγορα έδαφος. Όμως, ο όρος δεν έχει έναν συμφωνημένο ορισμό, ένα μετασχηματιστικό όραμα και χρησιμοποιείται για τη διατήρηση της αγροτικής βιομηχανίας, ως συνήθως. Συχνά συνδυάζεται με αναπόδεικτα και επικίνδυνα συστήματα αντιστάθμισης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που εδραιώνουν τη δύναμη των μεγάλων αγροτικών επιχειρήσεων (BIG AG).
Αντίθετα, η «αγροοικολογία» είναι ένας όρος που έχει λάβει επίσημο ορισμό μέσω δημοκρατικών και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασιών διακυβέρνησης, υποστηρίζεται από χρόνια επιστημονικής έρευνας και νομιμοποίηση από κοινωνικά κινήματα, αλλά έχει «ακουστεί» πολύ λιγότερο στους διεθνείς χώρους όπου συζητιούνται ζητήματα διακυβέρνησης των τροφίμων, του κλίματος και της βιοποικιλότητας.
Η «αναγεννητική γεωργία», αν και χρησιμοποιείται λιγότερο σε παγκόσμιους χώρους πολιτικής, χρησιμοποιείται από πολλούς φορείς του βιώσιμου επισιτιστικού συστήματος για να δώσει έμφαση στην αναγέννηση των φυσικών πόρων. Ωστόσο, η έννοια αυτή γίνεται όλο και πιο σημαντική στα εταιρικά συστήματα αειφορίας και κινδυνεύει να περιοριστεί σε μια εστίαση στον άνθρακα του εδάφους.
Η ταχεία μετάβαση σε πιο βιώσιμα και ανθεκτικά συστήματα τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας αν θέλουμε –πέρα από την προστασία της υγείας μας– να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη και να αποτρέψουμε μαζικές αποτυχίες καλλιεργειών. Ωστόσο, η χρησιμοποίηση απροσδιόριστων και ασαφών όρων, όπως «λύσεις βασισμένες στη φύση» γίνεται για να παραπλανήσει, ώστε να διατηρηθεί η εστίαση σε αόριστες φιλοδοξίες –στην πραγματικότητα πρόκειται για μια άλλη μορφή πράσινου ξεπλύματος (greenwashing).
Οι αληθινές λύσεις για το διατροφικό σύστημα αναδύονται μέσα από παγκόσμιες, διαβουλευτικές, δημοκρατικές διαδικασίες και η αγροοικολογία είναι η καλύτερη λύση που πληροί αυτά τα κριτήρια σήμερα, σύμφωνα με την IPES Food, αλλά και τη δική μας άποψη.
Είναι σημαντικό να απορρίψουμε λύσεις που στερούνται σαφήνειας σχετικά με το τι σημαίνουν και πού οδηγούν πραγματικά, που εκμεταλλεύονται την ασάφεια και συγκαλύπτουν τη συνήθη αγροβιομηχανία, ενώ παράλληλα να διασφαλίσουμε παγκόσμιες διαδικασίες χωρίς αποκλεισμούς για τη διαβούλευση σχετικά με κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες λύσεις του συστήματος τροφίμων.
Σημειώσεις:
1. Smoke and Mirrors www.ipes-food.org/pages/smokeandmirrors
2. Το ζήτημα αυτό, του ρόλου των πολυμερών παγκοσμίων οργανισμών και διασκέψεων, το «εξετάσαμε» σε προηγούμενο άρθρο μας: www.epohi.gr/article/45084/enishysh-ths-dhmokratias-kai-ton-koinon