Το 22ο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου είναι η πρώτη διοργάνωση που θα διεξαχθεί χειμώνα, θα αρχίσει στις 20 Νοεμβρίου και τα ματς θα διεξαχθούν στο Κατάρ, η δεύτερη στην ιστορία του Μουντιάλ ασιατική χώρα που αναλαμβάνει τους αγώνες.
Οι νεκροί εργάτες
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ έχει χαρακτηρισθεί “ματωμένο” καθώς είναι σοκαριστικά τα στοιχεία για την τύχη των μεταναστών εργατών που απασχολήθηκαν στην κατασκευή των έργων για το Μουντιάλ 2022 που θα διεξαχθεί στο Κατάρ. Τα ρεπορτάζ του Guardian, ανέφεραν ότι περισσότεροι από 6.500 εργάτες από την Ινδία, το Πακιστάν, το Νεπάλ, το Μπανγκλαντές και τη Σρι Λάνκα πέθαναν από το 2010, που η χώρα ανέλαβε τη διοργάνωση, μέχρι σήμερα! Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο αριθμός των εργαζομένων που έχασαν τη ζωή τους είναι πολύ μεγαλύτερος, διότι τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν πληροφορίες για τους μεγάλους αριθμούς εργατών από τις Φιλιππίνες και την Κένυα, ενώ δεν έχουν καταμετρηθεί ακόμη τα στοιχεία για τους τελευταίους μήνες του 2020. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί από αυτούς τους θανάτους δεν έχουν χαρακτηριστεί εργατικά δυστυχήματα, αλλά σύμφωνα με την οργάνωση για τα εργατικά δικαιώματα FairSquare Projects, οι άνθρωποι αυτοί εργάζονταν στα έργα υποδομών. Οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στη χώρα ήταν ένας επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας και προκάλεσαν τον θάνατο πολλών εργατών, ενώ η έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας (ILO) έδειξε ότι οι εργάτες παρουσίαζαν επί τέσσερις μήνες «στρες που σχετίζεται με τη ζέστη». Επίσης 37 θάνατοι συνδέονται απευθείας με την κατασκευή γηπέδων, παρότι οι 34 έχουν χαρακτηριστεί «ασύνδετοι με την εργασία» και επομένως δεν θεωρούνται «εργατικά δυστυχήματα», αν και οι άνθρωποι αυτοί κατέρρευσαν και πέθαναν στον τόπο εργασίας τους. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση του Κατάρ δεν μπόρεσε να προστατεύσει τους περίπου 2 εκατομμύρια ξένους εργάτες που εργάστηκαν για την κατασκευή των γηπέδων πήγαν εκεί, ακόμη και να διερευνήσει τα αίτια του θανάτου τους. Επιπλέον, οι οικογένειές τους στην πατρίδα, που έμειναν χωρίς το οικονομικό στήριγμά του, δεν μπορούν να διεκδικήσουν ούτε αποζημίωση για τον θάνατο του αγαπημένου τους προσώπου.
«Αργήσαμε να αντιδράσουμε»
Στα τέλη του 2021, ο αρχηγός της Εθνικής Φινλανδίας Τιμ Σπαρβ έγραψε ανοιχτή επιστολή προς τις ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες, τους διεθνείς ποδοσφαιριστές, τους προπονητές και τους φιλάθλους ελπίζοντας να ανοίξει η κουβέντα για το Μουντιάλ του Κατάρ. Μεταξύ άλλων ο Σπαρβ ανέφερε: «Θα μπορούσαμε ακόμη και να έχουμε σώσει ζωές. Γαμώτο. Ξυπνήσαμε πολύ αργά. Ξύπνησα πολύ αργά. Μπορούμε, όμως, ακόμα να βελτιώσουμε ζωές. Μπορούμε ακόμα να διασφαλίσουμε ότι θα ληφθούν καλύτερες αποφάσεις στο μέλλον. Για να γίνει αυτό, όμως, πρέπει να κρατήσουμε τα φώτα της δημοσιότητας στο Κατάρ. Οι οπαδοί πρέπει να μιλήσουν γι’ αυτό, οι δημοσιογράφοι πρέπει να γράψουν γι’ αυτό, οι οργανώσεις πρέπει να το επισημάνουν. Και οι παίκτες πραγματικά πρέπει να έχουν λόγο γι’ αυτό. Αυτό δεν αφορά μόνο το Κατάρ, αλλά και το πώς βλέπουμε άλλα διεθνή τουρνουά και χώρες υποδοχής.
Δεν γνώριζα τι πραγματικά συνέβαινε στο Κατάρ. Είχα την τάση να κοιτάζω τους μεγάλους οργανισμούς, όπως η FIFA, και απλά να υποθέτω ότι ξέρουν τι κάνουν. Όταν λοιπόν το πήρε το Κατάρ, ήμουν σίγουρος ότι είχαν κάνει την έρευνά τους. Σίγουρα φάνηκε λίγο περίεργο να επιλέξουν μία μικρή χώρα στην έρημο για το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό τουρνουά στον κόσμο. Αλλά να, πιθανότατα είχαν ένα πλάνο για να βελτιώσουν την κοινωνία εκεί κάτω με κάποιο τρόπο… σωστά; Αλλά τότε άρχισα να διαβάζω για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εκμετάλλευση των μεταναστών εργατών. Ξαφνιάστηκα. Και όμως για λίγο όλα αυτά ήταν για μένα θόρυβος στο παρασκήνιο. Γνώριζα, αλλά για κάποιο λόγο δεν ξύπνησα, δεν κατάλαβα τι πραγματικά σήμαιναν...».
Η αντίδραση της Διεθνούς Αμνηστίας
Από τη πλευρά της, η Διεθνής Αμνηστία, που ήταν η πρώτη οργάνωση που ανέδειξε τα ζητήματα των εργατών στο Κατάρ, απαιτεί από την FIFA να διαθέσει τουλάχιστον 440 εκατ. δολάρια για αποζημιώσεις στις/στους εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστριες/-ες εργάτριες/-ες που έχουν υποστεί παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων στο Κατάρ κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Σε επιστολή η Διεθνής Αμνηστία και ένας συνασπισμός οργανώσεων ανθρώπινων δικαιωμάτων, συνδικάτων και ομάδων φιλάθλων κάλεσαν τον πρόεδρο της FIFA Gianni Infantino να συνεργαστεί με το Κατάρ για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου προγράμματος αποκατάστασης. Εκτός από την παροχή αποζημίωσης για όλες τις εργασιακές παραβιάσεις που σχετίζονται με τη διοργάνωση του τουρνουά στο Κατάρ, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι παραβιάσεις δεν θα επαναληφθούν, τόσο στο Κατάρ όσο και σε μελλοντικά τουρνουά. «Δεδομένου του ιστορικού των παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη χώρα, η FIFA γνώριζε –ή θα έπρεπε να γνωρίζει– τους προφανείς κινδύνους για τις/τους εργαζόμενες/-ους όταν ανέθεσε το τουρνουά στο Κατάρ. Παρ’ όλα αυτά, δεν υπήρξε ούτε μία αναφορά στις/στους εργαζόμενες/-ους ή στα ανθρώπινα δικαιώματα κατά την αξιολόγηση της υποψηφιότητας του Κατάρ και δεν τέθηκαν όροι για την προστασία των εργαζομένων. Από τότε η FIFA έχει κάνει πάρα πολύ λίγα για να αποτρέψει ή να μετριάσει αυτούς τους κινδύνους», δήλωσε η Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Το κύπελλο των εργατών»
Το 2017 γυρίστηκε το ντοκιμαντέρ “The workers cup” (To κύπελλο των εργατών) που καταγράφει το ποδοσφαιρικό τουρνουά που διοργάνωσαν από μόνοι τους οι αφρικανοί και ασιάτες εργάτες, οι οποίοι μετανάστευσαν στο Κατάρ για να εργαστούν στα κατασκευαστικά έργα του φετινού Μουντιάλ. Η δράση επικεντρώνεται στο «στρατόπεδο εργασίας» Ουμ Σαλάλ, όπου ζουν τέσσερις χιλιάδες εργαζόμενοι. H σκηνοθετική ομάδα της ταινίας, υπό τις οδηγίες του Άνταμ Σόμπελ, επίλεξε να ακολουθήσει με την κάμερα πέντε παίκτες μιας εκ των ομάδων που συμμετείχαν στο ποδοσφαιρικό τουρνουά, το οποίο διοργανώθηκε από τις εικοσιτέσσερις κατασκευαστικές εταιρείες και την επιτροπή του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ανάμεσα στους πέντε πρωταγωνιστές, ήταν ο 21χρονος Κένεθ από την Γκάνα, ο οποίος εξαπατήθηκε από τον φερόμενο ως ατζέντη του, ο οποίος του υποσχέθηκε μεταγραφή σε ένα επαγγελματικό ποδοσφαιρικό κλαμπ, αλλά κατέληξε στα οικοδομικά έργα του Κατάρ. Η ταινία είναι διαθέσιμη στο Apple TV+.
* * *
.jpg)
Η «Εποχή» διοργανώνει εκδήλωση, τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου στις 7 μ.μ., στο κτίριο της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20, γ’ όροφος), με θέμα: «Παγκόσμιο κύπελλο Κατάρ:
Μπάλα, διαπλοκή και χιλιάδες εργάτες νεκροί». Ομιλητές/ομιλήτριες: Δέσποινα Παρασκευά Βελουδογιάννη, υπεύθυνη εκστρατειών Διεθνούς Αμνηστίας, Λουκάς Αναστασιάδης, υπεύθυνος ανάπτυξης στο Football Against Racism in Europe, Μαριλένα Καλόπλαστου, δημοσιογράφος gazzeta.gr, Στέφανος Γραβάνης, μέλος ΕΕΠ της Νομικής Σχολής ΔΠΘ, Υπεύθυνοι έκδοσης περιοδικού HUMBA!
Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Μάκης Διόγος, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της «Εποχής»
Η εκδήλωση και διαδικτυακά από τη σελίδα της «Εποχής» στο facebook και από το σάιτ της.