Από τη Δευτέρα 6 Νοέμβρη και για δύο εβδομάδες διεξάγεται στο θέρετρο Sharm el-Sheikh της Αίγυπτου η ετήσια COP27 (Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα).
Αρκετά χιλιόμετρα πιο μακριά, στο Κάιρο, σε μια από τις 27 νεοσύστατες φυλακές (Wadi al-Natroum), που έχτισε ο πρόεδρος της Αιγύπτου Abdel Fattah al-Sisi (εκλεκτός δικτάτορας του Τραμπ), ένας Αγγλο-αιγύπτιος, ο Alaa Abd El Hattah, 40 ετών, κοινωνικός ερευνητής και ίσως ο πιο γνωστός πολιτικός κρατούμενος, κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του μετά από απεργία πείνας διαρκείας, ενώ διανύει το δέκατο έτος «φιλοξενίας» στο κελί του, από τότε που τον συνέλαβαν για συμμετοχή στις εκδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης στην πλατεία Tahrir.
Ο Alaa άρχισε την απεργία πείνας τον Απρίλη, ενώ με την έναρξη της συνδιάσκεψης COP27, σταμάτησε να πίνει νερό, ζητώντας, χωρίς επιτυχία, να τον επισκεφθούν βρετανοί διπλωμάτες.
Οι αρχές του επιτρέπουν να στέλνει και να λαμβάνει μόνο μια επιστολή την εβδομάδα, μόνη ένδειξη για την οικογένεια του ότι βρίσκεται ακόμη στη ζωή.
Η κραυγή της «οικολογικής επιστολής»
Κανένας δεν ξέρει τι συνέβη σε μια συγκεκριμένη επιστολή που έστειλε, παρακολουθώντας και σχολιάζοντας, πίσω από τα σίδερα, τις κλιματικές εξελίξεις από την υπερθέρμανση του πλανήτη και ιδιαίτερα τις καταστροφικές πλημύρες του Σεπτέμβρη στο Πακιστάν, που ανάγκασαν 33 εκατ. ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να γλυτώσουν.
Η Naomi Klein αναφέρθηκε σε αυτή την επιστολή που της προώθησε η ακτιβίστρια μητέρα του (βλέπε: «Holding the COP27 Summit in Egypt’ Police State Creates a Moral Crisis for the Climate Movement», The interscept), αναλαμβάνοντας δυναμικά να αναδείξει τι συμβαίνει στις αιγυπτιακές φυλακές του Αl – Sisi, στις οποίες «φιλοξενούνται» 60 χιλ. άνθρωποι, οι περισσότεροι νέοι, φορτωμένοι με τις τραυματικές εμπειρίες της Αραβικής Άνοιξης, που διέκοψε μεν την τριακονταετή δικτατορία του αυταρχικού Mubarak, αλλά εφερε το 2014 στο προσκήνιο τον αδίστακτο δικτάτορα Al Sisi.
Ο Alla Abd El Hataah ειρωνεύτηκε, αργότερα, ότι η «οικολογική επιστολή» λερώθηκε από τον καφέ που ένας απρόσεκτος δεσμοφύλακας έχυσε πάνω της… Προφανώς είχε κριθεί επικίνδυνη από τις αρχές για την κρατική ασφάλεια και την εικόνα που το καθεστώς προσπαθούσε να χτίσει για την επικείμενη COP27.
Οι χιλιάδες συμμετέχοντες στην COP27, παγκόσμιοι ηγέτες, υπουργοί, εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών, υψηλόβαθμοι γραφειοκράτες, οικολογικοί ακτιβιστές και δημοσιογράφοι, θα κατακλίσουν τις θαλάσσιες εγκαταστάσεις, εγκλωβισμένοι μέσα σε ένα παραπλανητικό φίλτρο του καθεστώτος που παραποιεί την πραγματικότητα, προκειμένου να κερδίσει τη διεθνή αναγνώριση ως ανερχόμενου γεωπολιτικού παίχτη στην περιοχή.
Φιέστα απόκρυψης
Η φιέστα του καθεστώτος προσπαθεί να αποκρύψει τα σοβαρά κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα της χώρας και της αφρικανικής ηπείρου που εκπροσωπεί, χρησιμοποιώντας ηθοποιούς –ακτιβιστές σαν welcomers και απαγορεύοντας την παρουσία των οικολογικών οργανώσεων, όπως τουλάχιστον συνέβαινε στις διπλοπρόσωπες δυτικές πρωτεύουσες, αναδεικνύοντας μια νέα σοβαρή ηθική διάσταση, που σε συνδυασμό με την αναζήτηση τρόπων δίκαιης οικολογικής μετάβασης, καθιστά το περιβαλλοντικό πρόβλημα και πολιτισμικό.
Ο Mohammed Rafi Arefin, καθηγητής στο πανεπιστήμιο British Columbia, που γνωρίζει καλά την περιβαλλοντική πολιτική των αιγυπτιακών κυβερνήσεων, δηλώνει ότι: «η σύσκεψη κινείται πέραν από τον στόχο του οικολογικού ξεπλύματος (greenwashing) του καθεστώτος, προσθέτοντας τον στόχο κάθαρσης ενός αστυνομικού κράτους (greenwashing a Police State)».
Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2013, οι αιγυπτιακές αρχές έχουν στοχοποιήσει συστηματικά κάθε είδους επικριτές και αντιπάλους απ’ όλο το πολιτικό φάσμα, περιορίζοντας δραστικά το δικαίωμα της έκφρασης, κατηγορώντας και διώκοντας όσους αποκαλύπτουν την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σαν απειλή για την «εθνική ασφάλεια».
Οι εθνικές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπολογίζουν ότι, από το 2013, δεκάδες χιλιάδες άτομα κρατούνται αυθαίρετα για πολιτικούς λόγους, μετατρέποντας την Αίγυπτο σε υπαίθρια φυλακή, με τις υπηρεσίες ασφαλείας να κλείνουν, ασταμάτητα κάθε ανεξάρτητο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό χώρο που απέμεινε.
Αυθαίρετες συλλήψεις, παράνομες κρατήσεις, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, βασανιστήρια και κακομεταχείριση, δικαστική παρενόχληση, ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, κλείσιμο γραφείων ΜΚΟ κλπ, είναι τα εργαλεία που το αστυνομικό κράτος χρησιμοποιεί για να φιμώσει κάθε έκφραση κριτικής και κοινωνικής αντίστασης.
Η Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων (CAT) δήλωσε το 2017, μετά από έρευνα, ότι τα στοιχεία που συγκέντρωσε «οδηγούν στο αναπόφευκτο συμπέρασμα ότι τα βασανιστήρια είναι μια συστηματική πρακτική και ότι αποτελούν ουσιαστικό μέσο διακυβέρνησης της αυταρχικής κυβέρνησης της Αιγύπτου».
Το 2021 η Αίγυπτος υποχώρησε τρεις θέσεις, στην 166η, στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου και σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους χωρίς Σύνορα (RSF), είναι πλέον ένας από τους μεγαλύτερους «δεσμοφύλακες δημοσιογράφων» στον κόσμο.
Το Διαδίκτυο είναι το μόνο μέρος που έχει απομείνει για τη διακίνηση ανεξάρτητων πηγών πληροφόρησης, οι αρχές έχουν μπλοκάρει τουλάχιστον 600 ιστότοπους.
Τα επίδικα της Σύσκεψης
Από την περσινή Συνδιάσκεψη της Γλασκώβης πολλά αλλάξαν, προς το χειρότερο: πόλεμος, ενεργειακή, οικονομική και επισιτιστική κρίση, καθώς και η πορεία των κλιματικών δεικτών (εκπομπές και συγκεντρώσεις του CO2 στην ατμόσφαιρα).
Στο κέντρο των συζητήσεων παραμένει η συνεχιζόμενη απουσία ανάληψης ευθύνης των πλούσιων βιομηχανικών χωρών του Βορρά, προκειμένου να υλοποιηθεί, επιτέλους, η ανειλημμένη υποχρέωση χρηματοδότησης των πληττόμενων χωρών από τα καταστροφικά κλιματικά φαινόμενα, που οι ίδιες προξενούν.
Η εφημερίδα Guardian εκτιμά ότι το 2022 τα υπερκέρδη των πολυεθνικών εταιρειών ορυκτών καυσίμων θα εκτιναχτούν στο αστρονομικό ποσό των 4.000 δισ. δολαρίων, ασύγκριτα μεγαλύτερο από τα 100 δισ. απαραίτητα για τις ετήσιες επενδύσεις κλιματικής προστασίας και ΑΠΕ, ποσό που είχε αποφασιστεί στην COP15 το 2009.
Το UNEP (ΟΗΕ) εκτιμά ότι, λόγω των καθυστερήσεων, σήμερα το απαραίτητο ποσό για τις πληττόμενες χώρες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της διαρκώς επιδεινούμενης κλιματικής κρίσης, είναι τρεις φορές μεγαλύτερο (340 δισ. ετησίως).
Όσον αφορά στις εκπομπές, σύμφωνα με την ΙΕΑ, οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια, αυξήθηκαν κατά 6% το 2021, κυρίως λόγω της αυξημένης χρήσης λιγνίτη (40% της συνολικής αύξησης). Οι εκπομπές CO2 από το φυσικό αέριο ανέκαμψαν πολύ πάνω από τα επίπεδα του 2019, ενώ οι εκπομπές CO2 από το πετρέλαιο παρέμειναν σημαντικά χαμηλότερες από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Παρά την αύξηση στη χρήση άνθρακα, οι ΑΠΕ και η πυρηνική ενέργεια παρείχαν μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας απ’ ό,τι ο άνθρακας το 2021. Η παραγωγή με βάση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έφτασε σε ιστορικό υψηλό όλων των εποχών, ξεπερνώντας τις 8000 TWh. Η παραγωγή από αιολικά και ηλιακά φωτοβολταΐκά αυξήθηκε κατά 270 TWh και 170 TWh, αντίστοιχα, ενώ η υδροηλεκτρική παραγωγή μειώθηκε λόγω των επιπτώσεων της ξηρασίας.