Η αύξηση της έντασης των καιρικών φαινομένων και ο πολλαπλασιασμός των τοπικών πλημμυρών μετά από έντονες βροχοπτώσεις, αποτελούν τις πλέον οδυνηρές, και θανατηφόρες πολλές φορές, επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, σε ο,τι αφορά τις κατοικίες, τις υποδομές, αλλά και τις καλλιέργειες ή άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Απ' όταν έγινε κατανοητό ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα αλλάξει το κλίμα όπως το ξέρουμε τα τελευταία 10.000 χρόνια, τέθηκαν εκ των πραγμάτων τα ερωτήματα για το χαρακτήρα των αλλαγών, αλλά και για τις αποφάσεις των κρατών και των τοπικών εξουσιών, που θα προστατεύσουν τους πληθυσμούς, αλλά και τις οικονομίες. Οι προβλέψεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και οι εξειδικεύσεις αυτών των προβλέψεων ανάλογα με τις περιοχές του πλανήτη, προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες και γνώσεις για την επεξεργασία των παρεμβάσεων των κρατικών και τοπικών αρχών. Ταυτοχρόνως όμως η εκ των προτέρων ή εκ των υστέρων προφύλαξη των κοινωνιών και οικονομιών, απαιτεί το να ληφθούν υπόψη σε κάθε περιοχή τόσο τα απειλούμενα πλήγματα, όσο και οι παρεμβάσεις που μπορούν να αποκαταστήσουν ζημιές ή να θωρακίσουν την περιοχή αυτή.
Σε αυτές τις συνθήκες εκδήλωσης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, είναι αναγκαίο να αλλάξει η προσέγγιση με την οποία οι κοινωνίες αντιδρούν. Πρέπει να ξεπεραστεί η μέθοδος των εκ των υστέρων αποζημιώσεων και διορθωτικών παρεμβάσεων και να υιοθετηθεί η μέθοδος της προετοιμασίας για προβλεπόμενα φαινόμενα και πλήγματα και επομένως με εκ των προτέρων παρεμβάσεις στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να καταργηθούν οι ενδεχόμενες αποζημιώσεις και αναγκαίες εκ των υστέρων παρεμβάσεις. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ δημιούργησε το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης, το οποίο έχει ως τώρα δραστηριοποιηθεί προς την κατεύθυνση της προετοιμασίας για μια νέα μέθοδο παρεμβάσεων σε σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η τελευταία σχετική δουλειά είναι οι “Επτά προτάσεις με αφορμή τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες στην Κρήτη”, του Κώστα Λαγουβάρδου, διευθυντή Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, όπου προτείνεται μια ανανεωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει, την επιχειρησιακή αξιοποίηση των ερευνητικών μοντέλων πρόγνωσης, τη δημιουργία μόνιμης task force, την πρόβλεψη της ολοκληρωμένης και άμεσης ενημέρωσης των περιφερειακών και τοπικών αρχών, καθώς και τη διαμόρφωση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης σε τοπικό επίπεδο, όπως και την εκπαίδευση και αξιοποίηση εθελοντικών ομάδων.
Το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΕΝΑ έχει ήδη δραστηριοποιηθεί ερευνητικά διατυπώνοντας θεσμικές προτάσεις και προτάσεις πολιτικής, σχετικά με τις πλημμύρες ευρύτερα, τις πυρκαγιές, τους καύσωνες, την ξηρασία, την φροντίδα των εδαφών και τη διαθεσιμότητα υδάτων, αλλά και θέματα που συνδέονται με την παραγωγική ανασυγκρότηση, όπως η απολιγνιτοποίηση, η κυκλική οικονομία, ο τουρισμός και η οικονομική βιωσιμότητα γενικώς, αξιοποιώντας το υπάρχον επιστημονικό δυναμικό. Η δραστηριοποίηση του ΕΝΑ προς αυτή την κατεύθυνση, για το στρατηγικό θέμα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, με την άμεση εμπλοκή αρμόδιων επιστημόνων, αποτελεί μια πραγματική καινοτομία που είναι αφενός απολύτως αναγκαία και ριζοσπαστικά ανανεωτική σχετικά με την ανάδειξη του επιστημονικού κόσμου σε ουσιαστικό παράγοντα ανανέωσης των λαϊκών κοινωνικών συμμαχιών και των καθεστωτικών λειτουργιών.