«Δεν είναι τώρα η ώρα να ξανακυλήσουμε την πολιτική ζωή της χώρας στον βούρκο», είπε ο πρωθυπουργός στην περιοδεία του στην Κατερίνη, σε συγκέντρωση μελών της ΝΔ, καταλήγοντας «με έργα και όχι με λόγια θα απαντάμε στις προκλήσεις των καιρών». Και η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση ΝΔ απαντά και με έργα και με λόγια, με τα μεν να κινούνται στη μία κατεύθυνση και τα δε στην εντελώς αντίθετη.
Στα λόγια, λοιπόν: «Η Ελλάδα θα γίνει η πρώτη χώρα στην Ευρώπη, που θα απαγορεύσει όλα τα παράνομα κακόβουλα λογισμικά που μπορούν να πωληθούν στην Ελλάδα», είπε ο Κ. Μητσοτάκης στο Bloomberg, ο οποίος χαρακτήρισε «ευρωπαϊκό πρόβλημα» τις παρακολουθήσεις, για να τις εξισώσει με τις άλλες ευρωπαϊκές κρίσεις (πανδημία, ενεργειακή επισφάλεια, πληθωριστική κρίση). «Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σχεδόν το ήμισυ της ηλεκτρικής μας ενέργειας προέρχεται σήμερα από τον άνεμο, τον ήλιο και το νερό», είπε ο πρωθυπουργός στη σύνοδο COP27. «Απέναντι σε όσους επιμένουν να ανακαλύπτουν ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, η δικιά μας απάντηση είναι αυτό που συμβαίνει σήμερα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Η εκκίνηση της διαδικασίας εξόρυξης υδρογονανθράκων για να μπορέσουμε ως χώρα να ενισχύσουμε την ενεργειακή επάρκεια με έργα».
Σε αντίθετες κατευθύνσεις
Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση της ΝΔ στέκεται μπροστά στη χιονοστιβάδα των παρακολουθήσεων και προσπαθεί να σηκώσει ανάστημα. Συνεχίζει την στρατηγική της: να ορίζει την ατζέντα, να κατηγορεί την αντιπολίτευση για μικροπολιτική και σκοπιμότητες, να κατηγορεί τους δημοσιογράφους για σχέδιο ανατροπής της κυβέρνησης, να εμφανίζεται αδέκαστος, να πλέκει το αφήγημα της σταθερότητας. Το δημοσίευμα του Documento τάραξε την φαινομενική ψυχραιμία του πρωθυπουργού, ο οποίος μίλησε στον Ν. Χατζηνικολάου οργισμένος και επιθετικός. Ήταν η πρώτη φορά που δεν μπορούσε να ορίσει την ατζέντα. Να ξεπεράσει τη χιονοστιβάδα με ελιγμούς. Αυτή στέκεται απειλητικά πάνω από το κεφάλι του. Τα ερωτήματα του διεθνούς τύπου είναι αμείλικτα, το προσχέδιο της PEGA καταλογίζει εγκληματικές ευθύνες στην κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός αρνείται για δεύτερη φορά να απαντήσει στη βουλή σε σχετική ερώτηση του Αλ. Τσίπρα. Έχουν φτάσει σε αδιέξοδο. Μέχρι και η Δικαιοσύνη θα υποχρεωθεί να κινηθεί. Διότι σαν πολύ γρήγορα να κινείται για να προκηρύξει, για παράδειγμα, παράνομες τις απεργίες ή για να απορρίψει προσφυγές πολιτών, αλλά σαν πολύ ακίνητη να παραμένει στο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων, που συνταρράσσει τα θεμέλια της δημοκρατίας.
Την εβδομάδα που μας πέρασε, το επιτελείο ανασκουμπώθηκε και επιχειρεί να ορίσει η κυβέρνηση ξανά την ατζέντα. Να αλλάξει το θέμα. Και αφού οι ελληνοτουρκικές διενέξεις έχουν φτάσει σε τρομακτικά επίφοβο όριο για κάποιο ατύχημα, η ατζέντα στρέφεται στην κλιματική κρίση και την ενεργειακή επάρκεια. Ανακοινώνοντας με πανηγυρισμούς δύο διαφορετικές και αλληλοεξουδετερούμενες πολιτικές: στροφή στις ΑΠΕ και στροφή στους υδρογονάνθρακες. Στροφή δηλαδή στην πράσινη ενέργεια και στροφή στην ενέργεια που προκαλεί την κλιματική καταστροφή. Ας πάμε, λοιπόν, στα έργα:
Οι ΑΠΕ των επενδύσεων και όχι της αυτονομίας
Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια ανεβαίνει θέσεις στην κατάταξη για τις επενδύσεις σε ΑΠΕ, βρισκόμενη τώρα στην 21η θέση, ανάμεσα σε 40 κράτη, σύμφωνα με τον δείκτη RECAI. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει αυτονομία, αλλά επενδύσεις. Εγκρίνονται φαραωνικά έργα ΑΠΕ, μεγάλων επιχειρηματιών, παράγοντας ένα νέο ενεργειακό ολιγοπώλιο, αντί να δίνονται τα εργαλεία στις μικρές επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά να γίνουν ενεργειακά αυτόνομα και αντί να επιχειρηθεί να φτιαχτεί ένα δημόσιο δίκτυο παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 7 Οκτώβρη ότι ήταν η πρώτη φορά που η χώρα ηλεκτροδοτήθηκε κατά 100% από πράσινη ενέργεια, για πέντε ώρες. Αυτό το στοιχείο δημιούργησε ένα εντελώς αυθαίρετο συμπέρασμα.
Λιγότερο από 50.000 νοικοκυριά στη χώρα μας έχουν κάποιο οικιακό φωτοβολταϊκό και μάλιστα που στην υπηρεσία του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», χωρίς να εξασφαλίζουν την αυτοπαραγωγή. Ο πρωθυπουργός έθεσε στη ΔΕΘ στόχο τη χρηματοδότηση 250.000 μικρών φωτοβολταϊκών. Ένας στόχος που σε καμία περίπτωση δεν πλησιάζει το στόχο της αυτονομίας. Και πάλι από το βήμα της ΔΕΘ είχε πει ότι «σταδιακά τα νησιά μας θα αποτελέσουν 100% πράσινους και ενεργειακά αειφόρους, αυτόνομους προορισμούς». Συγκριτικά, στην Ολλανδία ο στόχος είναι για 4,5 εκατ. νοικοκυριά ως το 2026 και έχουν ήδη εγκατασταθεί φωτοβολταϊκά σε 1.5 εκατ. νοικοκυριά. Για να κατανοήσουμε τι νοεί ως στήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων η κυβέρνηση, την περασμένη εβδομάδα εγκρίθηκε το πρώτο δάνειο σε «μικρή επιχείρηση» με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 0,9 εκατ. ευρώ, για αγορά ξενοδοχείου στη Σέριφο, με παράλληλη ενεργειακή αναβάθμιση του ξενοδοχειακού συγκροτήματος μέσω φωτοβολταϊκού συστήματος. Η συνολική επένδυση ανέρχεται σε 1,127 εκατ. ευρώ, με μόλις το 20% να καλύπτεται από ίδια συμμετοχή. Η στροφή στις ΑΠΕ, επομένως, είναι μία ακόμα στροφή στις επενδύσεις, γυρίζοντας την πλάτη στα νοικοκυριά, που αν χρηματοδοτούνταν θα οδηγούσαν πράγματι την ενέργεια της χώρας σε αυτονομία. Και κάπως έτσι δεν θα καλυφθεί ο στόχος της ΕΕ για το 2030, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ να αντιστοιχεί στο 65% της ηλεκτρικής ενέργειας και το 2050 να φτάσει στο 100%. Είναι τα έργα που μας αποκλίνουν από τα λόγια.
Περιβαλλοντικό έγκλημα
Η ανακοίνωση της έναρξης σεισμικών ερευνών ανοιχτά της Κρήτης είναι ανακοίνωση ενός περιβαλλοντικού εγκλήματος. Ήδη από τις 25 Οκτώβρη έχει καταγγελθεί από την Greenpeace ότι το Sanco Swift πλέει ανοιχτά της Κρήτης, χωρίς να έχει εκδοθεί σχετική NAVTEX, η οποία εκδόθηκε στις 8 Νοεμβρίου και αφορά έρευνες σε Κρήτη και Πελοπόννησο. Η ουσία δεν είναι ότι οι σεισμικές έρευνες ξεκίνησαν εν κρυπτώ βδομάδες πριν, αλλά ότι ξεκίνησαν τις ημέρες που εκδικάστηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας αίτηση για ακύρωση της υπουργικής απόφασης περιβαλλοντικής έγκρισης του προγράμματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων Νοτιοδυτικά Κρήτης και Δυτικά Κρήτης, χωρίς να έχει εκδοθεί απόφαση. Οι προσφεύγουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις (από τον Μάιο του 2019) WWF, Greenpeace και το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος ανέπτυξαν το σκεπτικό τους για τις σεισμικές έρευνες σε προστατευόμενες περιοχές για τα κητώδη, τονίζοντας τους κινδύνους που εγκυμονούν τέτοιες ενέργειες για το περιβάλλον. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων δεν υπέβαλαν στο δικαστήριο, όπως είχαν υποχρέωση, τον απαιτούμενο διοικητικό φάκελο με τις απόψεις τους. Γύρισαν δηλαδή την πλάτη στη Δικαιοσύνη και συνέχισαν να εγκρίνουν τις περιβαλλοντοκτόνες έρευνες. Εφόσον δε βρεθούν υδρογονάνθρακες και εξορυχθούν, θα εκπέμπονται έως και 30% περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου, όταν ο στόχος νέου Κλιματικού Νόμου είναι να επιτευχθεί μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050. Παραβιάζεται έτσι η Συμφωνία των Παρισίων και θα οδηγηθούμε σε μη αναστρέψιμη αλλαγή του κλίματος.
«Τη στιγμή που έχουμε την επιλογή να αναλάβουμε τις κλιματικές πρωτοβουλίες που θα προσφέρουν στη χώρα ενεργειακή ασφάλεια και απεξάρτηση από γεωπολιτικές αναταράξεις, εμείς γιατί να επιλέξουμε να μετατρέψουμε τη σημερινή ενεργειακή κρίση σε κρίση για τις επόμενες γενιές;», αναρωτιέται η Θεοδότα Νάντσου, επικεφαλής πολιτικής στη WWF Ελλάς. Γιατί έτσι οι επενδύσεις θα έχουν γίνει. Η ανάπτυξη (ποιων; και σε βάρος τίνος;) θα έχει επιτευχθεί και η ευημερία, επίσης. Γιατί τα λόγια θα έχουν εξανεμιστεί στον αέρα και τα έργα θα έχουν φέρει και πάλι την καταστροφή. Μόνο που αυτή τη φορά δεν καταστρέφεται το παρόν, αλλά και το μέλλον.