Είκοσι χρόνια μετά την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ, το 2002, εκπρόσωποι κινηματικών συλλογικοτήτων, πολιτικών κομμάτων, και άλλων πρωτοβουλιών, συγκεντρώθηκαν και συζήτησαν είκοσι χρόνια μετά στην Φλωρεντία.
Ήταν ένα σημαντικό γεγονός, ένα μεστό τριήμερο (11, 12 και 13 Νοεμβρίου), το οποίο παρακολούθησαν 2.000 πρόσωπα, ενώ εκπροσωπήθηκαν συνολικά 155 μεγαλύτερες και μικρότερες συλλογικότητες από την Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ασία.
Τα καίρια ερωτήματα
Ως Αλληλεγγύη για Όλους είχαμε την τιμή να προσκληθούμε, να παρακολουθήσουμε τις εργασίες και να εισηγηθούμε στην ολομέλεια. Συνολικά υπήρξαν περίπου 100 εισηγήσεις στις τρείς ολομέλειες, οι οποίες ήταν αφιερωμένες στη διαδικασία σύγκλισης των επιμέρους εθνικών πρωτοβουλιών σε μία πανευρωπαϊκή και παγκόσμια προσπάθεια.
Τέθηκαν 3 συγκεκριμένα θέματα που οι εισηγητές και οι παρεμβαίνοντες
προσπάθησαν να απαντήσουν στην προοπτική της κοινής δράσης:
1) Πού οδηγείται η Ευρώπη και ποιος είναι ο ρόλος της σ’ έναν κόσμο που αλλάζει;
2) Από τη δυσαρέσκεια και την απομόνωση στη συλλογική ελπίδα: Πώς να νικήσουμε την επικράτηση της Δεξιάς στην κοινωνία.
3) Το να έχεις δίκιο, δεν αρκεί: Πώς να γίνεις αποτελεσματικός στην εποχή της «κενής» δημοκρατίας.
Είναι γεγονός ότι ο πόλεμος στην Ευρώπη, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και οι συνέπειες του στην καθημερινότητα, με την έκρηξη των τιμών της ενέργειας και των καταναλωτικών αγαθών, έριχνε τη σκιά του στις εργασίες της συνόδου. Προφανώς εδώ εντοπίζουμε ένα κοινό σημείο σε σχέση με την ίδρυση και τη δράση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ, καθώς και τότε ο βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας και η εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ λειτούργησαν ως καταλύτες των εξελίξεων.
Νέες παράμετροι
Σε σύγκριση με τις αρχές του αιώνα, σαφώς και υπάρχουν νέοι παράμετροι, και στοιχεία, νέες ανησυχίες, αλλά και νέα πεδία παρέμβασης του κινήματος. Ξεχωρίζουμε δύο:
- Η ένταση της κλιματικής κρίσης και η ανησυχία ότι η ενεργειακή κρίση και η αποκοπή από το ρωσικό φυσικό αέριο, προφανώς θα αποτελέσει
πρόφαση για επιστροφή στην χρήση ορυκτών καυσίμων ή της πυρηνικής ενέργειας και την υπονόμευση του προγράμματος όλων των συμφωνιών
για την προστασία του πλανήτη. Σίγουρα η ήττα του Μπολσονάρο στη Βραζιλία και η άνοδος στην προεδρία του Λούλα διαμορφώνουν κατά πάσα πιθανότητα ένα δίκτυ γύρω από τον πνεύμονα του πλανήτη, τον Αμαζόνιο, αλλά και αυτό πλέον δεν είναι αρκετό.
- Η άνοδος της Ακροδεξιάς επισκίασε τις εργασίες της συνόδου, ειδικά μετά την άνοδο της νεοφασίστριας Μελόνι και των ακροδεξιών συμμάχων της στην κυβέρνηση της Ιταλίας. Ένα κλίμα συστολής και έντονης ανησυχίας ήταν πρόδηλο στις τοποθετήσεις των συντρόφων και συντροφισσών από την Ιταλία. Είναι απολύτως σαφές ότι η ύπαρξη ισχυρών συνδικάτων, ερεισμάτων στους τοπικούς θεσμούς, ισχυρού κινήματος (την προηγούμενη εβδομάδα είχαν διοργανωθεί αντιπολεμικές συγκεντρώσεις σε όλη την Ιταλία με συμμετοχή δεκάδων, αν όχι εκατοντάδων χιλιάδων κόσμου) δεν αρκεί εάν δεν συνδυάζεται με την παρουσία ενός ισχυρού πολιτικού κόμματος της σύγχρονης ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Όλοι οι παρόντες και οι παρούσες επεσήμαναν την ανάγκη να σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Να υπάρξει άμεσα εκεχειρία, οι γιορτές των Χριστουγέννων θα μπορούσαν να είναι το απώτερο κατάλληλο χρονικό σημείο. Να υπάρξει μια οριστική διπλωματική–πολιτική διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης. Η ενίσχυση των αντιπολεμικών δράσεων είναι η πρώτη μας προτεραιότητα, στο κλίμα εθνικισμού, στις πολιτικές στρατικοποίησης της Ευρώπης, ενίσχυσης του ρόλου του ΝΑΤΟ, αύξησης των στρατιωτικών εξοπλισμών, πρέπει να απαντήσουμε με τα προτάγματα της ενίσχυσης της συνεργασίας και της ειρήνης στην Ευρώπη (αναπόσπαστα κομμάτια της οποίας αποτελεί η δημοκρατική Ρωσική Ομοσπονδία και η δημοκρατική Ουκρανία), με την αποτροπή χρήσης των πυρηνικών όπλων, με την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και της αύξησης των κοινωνικών πόρων.
Ως Αλληλεγγύη για Όλους είχαμε την χαρά να τοποθετηθούμε
στην συζήτηση με θέμα «Από τη δυσαρέσκεια και την απομόνωση στη συλλογική ελπίδα: Πώς να νικήσουμε την επικράτηση της Δεξιάς στην κοινωνία».
Αντίσταση και έμπρακτη αλληλεγγύη
Συμφωνώντας εμφατικά με την ανάγκη ενίσχυσης του φιλειρηνικού κινήματος, καθώς και με την ανάγκη να εμποδίσουμε την Ακροδεξιά να αξιοποιήσει τη δυσαρέσκεια από τις συνέπειες του πολέμου, την ακρίβεια, την έξαρση του πληθωρισμού και τις συνεχιζόμενες πολιτικές αυστηρής λιτότητας, υποβάλλαμε μία σειρά από σκέψεις και προτάσεις.
Έχοντας δεδομένη την εμπειρία από τη δεκαετή δράση της Αλληλεγγύης για Όλους, προκρίναμε την ανάγκη συνδυασμού της αντίστασης με την έμπρακτη αλληλεγγύη. Πρωτοβουλίες όπως τα κοινωνικά ιατρεία, τα αλληλέγγυα σχολεία, οι τράπεζες τροφίμων, οι ομάδες νομικής συνδρομής, τα Χωρίς Μεσάζοντες και τα δίκτυα δίκαιου εμπορίου, η δουλειά μας στα προσφυγικά camps, αποτελούν πολύτιμη και χρηστική παρακαταθήκη.
Έχοντας την εμπειρία από τη μεγάλη συναυλία ειρήνης τον Μάρτιο του 2022 στην Αθήνα, αλλά και τις συναυλίες σε Θεσσαλονίκη και Μυτιλήνη, επιμείναμε στην ανάγκη οργανικής συμπόρευσης του αντιπολεμικού κινήματος με τις δυνάμεις της τέχνης και του πολιτισμού.
Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι, σε μία ιστορική καμπή. Σε μεγάλο βαθμό, η επανεκκίνηση μίας νέας πανευρωπαϊκής προσπάθειας και η αλλαγή των συσχετισμών στην Ευρώπη θα εξαρτηθεί από την ικανότητα σύγκλισης επιμέρους κοινωνικών, πολιτικών αιτημάτων.
Τα αιτήματα να σταματήσει ο πόλεμος, να προστατευθεί το περιβάλλον και να σωθεί ο πλανήτης, να σταματήσει η πολιτική της λιτότητας στην Ευρώπη και να ανατραπεί ο συσχετισμός υπέρ των δυνάμεων της εργασίας και της νέας γενιάς, να προστατευθούν τα δικαιώματα, η δημοκρατία, οι προσφυγικοί πληθυσμοί, πρέπει και μπορεί να συγκλίνουν σε ένα νέο, παγκοσμιοποιημένο κίνημα κοινωνικής απελευθέρωσης. Οι πρόσφατες νίκες των λαών της Λατινικής Αμερικής , παρά τις αντιφάσεις τους, μας δείχνουν τον δρόμο.