Το [φρμκ], δηλαδή, το Φάρμακο -περιοδικό για τη διερεύνηση του ποιητικού φαινομένου- στο 17ο αφιερωματικό τεύχος του παρουσίασε μια πολύ ενδιαφέρουσα κι εκτενή επιλογή ποιητικών και δοκιμιακών κειμένων για την έννοια της Ανθρωποκαίνου και της βίαιης ανθρώπινης επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον, σε επιμέλεια της Κατερίνας Ηλιοπούλου με την ερευνητική συνεργασία των Άρη Αναγνωστόπουλου, Παναγιώτη Ιωαννίδη, Γιάννας Μπούκοβα και Θοδωρή Χιώτη και τη συμβολή μιας ευρύτερης ομάδας ποιητών και μεταφραστών.
Η Ανθρωπόκαινος, λέξη σύνθετη από το άνθρωπος + καινός (δηλαδή νέος, καινοφανής), έχει σηματοδοτήσει μια περίοδο καθορισμένη από την απερίσκεπτη και εγκληματική ανθρώπινη παρέμβαση. Μια νέα γεωλογική/πλανητική εποχή που διαδέχθηκε την Ολόκαινο εποχή, ως συνέπεια της ανθρώπινης επιβολής και κυριαρχίας επί του φυσικού κόσμου.
Υποστηρίζεται πως η Ανθρωπόκαινος Εποχή ξεκίνησε με τη Βιομηχανική Επανάσταση, μεταξύ 18ου και 19ου αιώνα, και την εφεύρεση της ατμομηχανής, για να γιγαντωθεί με τη «Μεγάλη Επιτάχυνση» του 1945 γεννώντας τα ολέθρια αποτελέσματα της παγκόσμιας βιοκλιματικής αλλαγής. Με λίγα λόγια, η Ανθρωπόκαινος είναι το διαβρωτικό αποτύπωμα του ανθρώπινου είδους στο περιβάλλον του. Η ορίζουσα ενός κόσμου ανθρωποκεντρικού, όπου η κλιματική αλλαγή, ο υπερπληθωρισμός, η επαπειλούμενη βιωσιμότητα των ιθαγενών πληθυσμών, οι πολεμικές συγκρούσεις και οι οικολογικές καταστροφές με τις σαρωτικές πλημμύρες και τις θηριώδεις πυρκαγιές βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Ποια είναι, όμως, η στάση των διανοητών και των καλλιτεχνών απέναντι σ’ αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα;
Η έρευνα των συντελεστών του περιοδικού [φρμκ], σ’ αυτό το πληθωρικό τεύχος των 222 σελίδων για την Ανθρωπόκαινο, κάλυψε ένα ευρύ πεδίο στο σημείο τομής κριτικής επιστημονικής σκέψης και τέχνης. Στην ύλη περιλαμβάνονται μερικές απαραίτητες εισαγωγικές τοποθετήσεις (όπως για παράδειγμα το κείμενο του Timothy Clark και η κατατοπιστική συνέντευξη της καθηγήτριας Carole Crumley για το EuropeNow), αλλά και λογοτεχνικές και εικαστικές αναπαραστάσεις της πρωτοπόρας οικολογικής συνείδησης από τον 20ό αιώνα κι έπειτα, προσεγγίζοντας το ζήτημα της Ανθρωποκαίνου Εποχής πολιτισμικά.
Διερωτώμενο σταθερά για τη δυνατότητα και την προοπτική μιας ριζοσπαστικής αντί-πρότασης των καλλιτεχνικών έργων μπροστά στην ασυναίσθητη ανθρώπινη βιοεξουσία, το [φρμκ] φιλοξενεί -πέρα από ποιήματα συγκαιρινών δημιουργών- και δύο μικρά ανθολόγια. Ένα σύγχρονης γερμανικής ποίησης (σε επιμέλεια Έλενας Παλλαντζά) και ένα για την ποίηση της Λουσόφωνης Αφρικής (σε επιλογή-μετάφραση Ελένης Βλάχου) που ξεχωρίζουν για το ιδίωμά τους. Κυρίως, όμως, το τεύχος αυτό συγκεντρώνει ποιήματα μερικών σπουδαίων φωνών, θυμίζοντάς μας τη χαμένη σύνδεση των ποιητών με τον φυσικό κόσμο.
Μεταξύ άλλων, ανθολογούνται ποιήματα των Nicanor Parra, στον οποίο αποδίδεται και η εισαγωγή του όρου ecopoemas, των ποιητριών Inger Christensen, Mary Oliver, Jorie Graham, αλλά και των Ted Hughes και Gary Snyder. Ο τελευταίος, άλλωστε, ως πρόσωπο ταυτισμένο με την deep ecology, θα ήταν σχεδόν αδύνατο να λείπει από ένα τέτοιο αφιέρωμα.
Αναζητώντας εκείνο τον κοινωνικό μετασχηματισμό που θα αποκαταστήσει έναν πολιτισμό σε αρμονία με τη φύση, η σύρτις αποσύρεται με μια καίρια ερώτηση διατυπωμένη από τον Snyder στην πρώτη στροφή του ποιήματος «Οι νεκροί στην άκρη του δρόμου» (μετάφραση: Λευτέρης Ζαχαριουδάκης).
Αναρωτιέται, λοιπόν, ο καλιφορνέζος ποιητής:
Πώς κι ένα Γεράκι με Κόκκινη ουρά
κατέληξε να κείτεται - ξερό και άκαμπτο -
στην βοηθητική λωρίδα
του Interstate 5;