Φωτογραφικό Αρχείο ΑΣΚΙ
«Για να αποδοθεί έμπρακτα ο ελάχιστος φόρος τιμής σε όλους εκείνους –άντρες, γυναίκες και παιδιά– που αγωνίστηκαν, βασανίστηκαν ή έπεσαν ηρωικά, προσφέροντας τα μέγιστα στον υπέρ πάντων αγώνα του λαού μας, στα μαύρα χρόνια της κατοχής, η ελληνική πολιτεία καθιέρωσε με το άρθρο 10 του Ν. 1285/1982 την επέτειο της Μάχης του Γοργοποτάμου ως ημέρα πανελλήνιου εορτασμού της Εθνικής μας Αντίστασης». Σύμφωνα με την παραπάνω ρήση του αρχιμανδρίτη Γρηγορίου Μηλιαρη, της Εκκλησίας της Κοινότητας της Τεργέστης, εδώ και έξι χρόνια γίνεται δοξολογία για τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, ενάντια στις ναζι-φασιστικές δυνάμεις κατοχής.
Λόγω της ιστορικής και πολιτικής συνάφειας, επιλέχθηκε αυτή η ημέρα για μια επιμνημόσυνη δέηση για τους ηρωικούς νεκρούς της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Στην τελετή, πέρα από τους εκκλησιασμένους και μέλη της Κοινότητας, καθώς και την Πρόξενο (Μ. Κέδρου-Παππά), συμμετείχαν και ιταλοί πολίτες, φίλοι του χθες και του σήμερα. Όπως, για παράδειγμα, ο πρώην ευρωβουλευτής (πέντε χρόνια Ι.Κ.Κ. και πέντε χρόνια Κομ. Δημ. Αριστ.) Giorgio Rossetti, ή το πρώην στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος που βοήθησε ενεργά την Αντίσταση, αλλά και μέλη της κοινωνικής οργάνωσης «Quelli del ’68», που βοήθησαν σημαντικά και συστηματικά το Ελληνικό Φοιτητικό Αντιχουντικό Κίνημα.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην οριακή αυτή πόλη και περιοχή σε σχέση με τα Βαλκάνια, ο Μίκης Θεοδωράκης ήρθε τρεις φορές. Ενώ το τοπικό Ι.Κ.Κ. είχε στενές σχέσεις με την ηγεσία του Κ.Κ.Ε. Εσ. και συνέβαλε σημαντικά σε πολιτικές του εξελίξεις. Κατά τη διάρκεια της τελετής διαβάστηκε από τον αρχιμανδρίτη, στο πλαίσιο της αντιφασιστικής του ομιλίας, –και μοιράστηκε μεταφρασμένο στους Ιταλούς φίλους– το μήνυμα του Δημήτρη Χατζησωκράτη που ακολουθεί:
«Η εξέγερση του Νοέμβρη ’73 αποτέλεσε την κορυφαία πράξη αντίστασης ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών του μαζικού αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, η οποία και προκάλεσε τη συμμετοχή και άλλων στρωμάτων του ελληνικού λαού, νέων κυρίως.
Ο ηρωισμός των εξεγερμένων, η κτηνώδης επέμβαση και η ωμή βία των στρατοκρατών, τα θύματα, οι νεκροί συνετέλεσαν ώστε το Πολυτεχνείο, από εκείνες τις στιγμές, να καταλάβει στη συνείδηση του δημοκρατικού λαού την κορυφαία θέση μεταξύ όλων των αντιστασιακών ενεργειών ενάντια στην Απριλιανή δικτατορία. Ο συγκλονισμός ολόκληρης της Ελλάδας και της διεθνούς κοινής γνώμης ήταν βαθύτατος. Την απέχθεια και το μίσος του ελληνικού λαού απέναντι σ’ αυτούς, που και με τα τανκς σκόρπισαν τον θάνατο στα παιδιά του, τίποτε πλέον δεν επρόκειτο να την εκτονώσει.
Σήμερα, αναστοχαζόμενοι το τότε, θα μπορούσαμε να υπογραμμίσουμε:
Το Πολυτεχνείο δεν ανήκει στους δημιουργούς του. Δικές τους οι ανεξίτηλες μνήμες από τα συγκλονιστικά βιώματα και τις μοναδικές στιγμές της εξέγερσης, δικό τους και το ξεπέρασμα των ορίων τους μέσα στη συλλογική τους λειτουργία.
Το Πολυτεχνείο πρέπει να ανήκει στη σημερινή νέα γενιά, που με τα δικά της οράματα και συνθήματα, προσδίδει το δικό της περιεχόμενο στους αγώνες της. Ωσότου και αυτή παραδώσει τη σκυτάλη στην επόμενη…
Τα συνθήματα: Κάτω η Χούντα, Ψωμί–Παιδεία–Ελευθερία, Εθνική Ανεξαρτησία, Έξω οι Αμερικάνοι, συμπύκνωσαν και εξέφρασαν τη συγκεκριμένη στιγμή το πολιτικό περιεχόμενο του αγώνα. Σήμερα, αύριο, αυτά τα συνθήματα μπορεί να πάρουν νέο περιεχόμενο και να εκφράσουν ένα νέο συλλογικό αγώνα, όπου και τα μέσα και οι μορφές του θα αντιστοιχούν στις νέες συνθήκες.
Τέλος, αλλά όχι έσχατο, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι τότε, ως Έλληνες αντιδικτατορικοί φοιτητές, νιώσαμε την αλληλεγγύη, την ηθική και ουσιαστική ενίσχυση και στήριξη, από τα ιταλικά αντιφασιστικά κόμματα και κινήματα.»