Ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Γκάνα Kwame Nkrumah χαιρετά τους παίκτες της Εθνικής ομάδας
Σε μια εβδομάδα το ματωμένο Μουντιάλ του Κατάρ θα αποτελεί παρελθόν και θα κρατήσουμε παρακαταθήκη τις προσπάθειες εκατοντάδων οπαδών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (με πρώτο και καλύτερο το οπαδικό κίνημα της Γερμανίας) να μποϊκοτάρουν την πιο διεφθαρμένη, αντιποδοσφαιρική, διοργάνωση από την γέννηση της διοργάνωσης. Στο νέο τεύχος (νο 45) του περιοδικού HUMBA! που περιέχει εκτενέστατο (αντι)αφιέρωμα στο Μουντιάλ του Κατάρ, μεταξύ των θεμάτων υπάρχει και ένα που φέρνει στη δημοσιότητα ένα διαφορετικό μποϊκοτάζ στην ιστορία των παγκοσμίων κυπέλλων.
Ο χρόνος γυρίζει πίσω στα 1966 και στο Μουντιάλ που διοργανώθηκε στα γήπεδα της Αγγλίας, τη διοργάνωση που έχει μείνει στην ιστορία για το «αν η μπάλα πέρασε τη γραμμή» στον τελικό Αγγλίας-Γερμανίας, αλλά και για την εμφάνιση-έκπληξη της Βόρειας Κορέας. Όμως δεν είναι ευρύτερα γνωστό ότι το παγκόσμιο κύπελλο της Αγγλίας παραμένει έως σήμερα το μοναδικό που μποϊκοτάρει μια ολόκληρη ήπειρος... Η Αφρικανική! Σε εκείνη τη διοργάνωση, όπως γράφει ο Δημήτρης Βούρης στο HUMBA!, “...οι θέσεις στα τελικά ήταν μοιρασμένες από τη FIFA ως εξής: Ευρώπη 10, Νότια Αμερική 4, Καραϊβική και Κεντρική Αμερική 1. Σύνολο 15 και η 16η θέση θα κρινόταν μέσα από μια αλλόκοτη σειρά αγώνων ανάμεσα στις 15 χώρες της Αφρικανικής Συνομοσπονδίας (CAF), την Αυστραλία, τη Νότια Κορέα, τη Βόρεια Κορέα και τη Νότιο Αφρική. Συνοπτικά, στον τελικό γύρο που θα ήταν όμιλος τεσσάρων ομάδων, θα συμμετείχαν 3 αφρικανικές χώρες και μία από τις υπόλοιπες, με τον νικητή να έπαιρνε το μοναδικό (και τελευταίο) εισιτήριο για τα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Οι χώρες της CAF, με προεξάρχουσα τη Γκάνα, αντέδρασαν σε αυτό και αποχώρησαν από τη διοργάνωση! Οι ελπίδες της για πρόκριση στα τελικά του Μουντιάλ ήταν καλές, ωστόσο έχοντας να παλέψουν για μία μόνο θέση απέναντι σε άλλες 14 αφρικανικές ομάδες και έπειτα απέναντι και στον νικητή Ασίας/Ωκεανίας, η αδικία ήταν κραυγαλέα για όλη την αφρικανική ήπειρο. Ο Ohene Dejan, Διευθυντής Αθλητισμού της Γκάνας και μέλος της FIFA, απέστειλε τηλεγράφημα στη FIFA στο οποίο κατακεραύνωσε, σε έντονο τόνο, τον τρόπο διεξαγωγής των προκριματικών”.
Η αφρικανική αφύπνιση
Θα αναρωτηθεί κάποιος, αναφέρει ο Δ. Βούρης, πώς μπορούσε ο εκπρόσωπος της Γκάνας, μιας ποδοσφαιρικά αδύναμης χώρας, να υψώνει τους τόνους απέναντι στη FIFA. “Για να το κατανοήσουμε, θα πρέπει να αναλογιστούμε την κατάσταση που επικρατούσε τη δεκαετία του ’60 στην αφρικανική ήπειρο. Από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’50, ξεκινάει ένα κύμα ανεξαρτητοποιήσεων των χωρών της Αφρικής, από τους αποικιοκράτες Ευρωπαίους (κυρίως Γαλλία, αλλά και Βρετανία, Βέλγιο, Ισπανία). H CAF παίζει έναν γεωπολιτικό ρόλο εκείνη την περίοδο, καθώς κάθε χώρα που ανεξαρτητοποιείται ψάχνει να γίνει μέλος των Ηνωμένων Εθνών πρώτα και της CAF στη συνέχεια, ώστε να νιώσει πιο ισχυρή μέσα σε κάποιο οργανισμό/συμμαχία. Δεν υπήρχε κάποιος άλλος οργανισμός με έντονη δραστηριότητα να προασπίσει τα συμφέροντα των χωρών της Αφρικής. Έτσι, η CAF παρουσιάζει μια έντονη πολιτική δραστηριότητα, φτάνοντας μάλιστα να είναι η πρώτη που απέκλεισε τη Νότια Αφρική από τις τάξεις της, εξαιτίας του απαρτχάιντ... Η FIFA δέχτηκε ως μέλος της τη Νότια Αφρική το 1954, όμως η CAF την έδιωξε από τις τάξεις της το 1958, λόγω του απαρτχάιντ. Πήρε 3 χρόνια στη FIFA να πράξει το ίδιο (1961), όμως το πιο παρανοϊκό σενάριο ξεκινούσε λίγο αργότερα. Ο τότε πρόεδρος της FIFA, Στάνλεϊ Ρους, μετά από επίσκεψή του στη Νότιο Αφρική αποφασίζει να τη δεχτεί πίσω, προτείνοντας το πιο γελοίο μέτρο που θα μπορούσε να σκεφτεί ανθρώπινος νους: το 1966 να υπάρξει μια νοτιοαφρικάνικη ομάδα μόνο με λευκούς (1966) και στην επόμενη διοργάνωση (1970) να υπάρξει μια ομάδα μόνο με μαύρους. Με μια απόφαση που διαιώνιζε το πρόβλημα των φυλετικών διαχωρισμών στη χώρα, o Ρους κατάφερε να τα κάνει μαντάρα και να διογκώσει τα προβλήματα με την CAF. Έφτασε στο σημείο να μηχανεύεται σχέδιο δημιουργίας ξεχωριστής ομοσπονδίας Νοτίου Αφρικής και Ροδεσίας, μιας και κανείς δεν τους δέχονταν. Όταν η CAF απείλησε με μποϊκοτάζ στα προκριματικά του Μουντιάλ 1966, εκεί ο Ρους φαίνεται πως συνειδητοποίησε τη σοβαρότητα της κατάστασης, ήταν όμως αργά...”.
Πέτυχε το αφρικανικό μποϊκοτάζ; Ουσιαστικά ναι. Από το Μουντιάλ του 1970, τόσο η Αφρική όσο και η Ασία έστελναν από μία ομάδα απευθείας στα τελικά και πολλές ομάδες πέτυχαν σημαντικές επιτυχίες.