Μιχάλης Μαραγκάκης «Άρνηση Στράτευσης: Οδοιπορικό για τους Αντιρρησίες Συνείδησης 1986-2022», εκδόσεις Firebrand, 2022
Τριάντα έξι χρόνια μετά την πρώτη δημόσια άρνηση στράτευσης για ιδεολογικούς λόγους, κυκλοφορεί το πάντα επίκαιρο βιβλίο του Μιχάλη Μαραγκάκη «Άρνηση Στράτευσης: Οδοιπορικό για τους Αντιρρησίες Συνείδησης 1986-2022». Ο άμεσα εμπλεκόμενος στην υπόθεση αυτή Μιχάλης Μαραγκάκης, πρωτοεμφανίζεται στη συγγραφή ή καλύτερα στη συρραφή κειμένων αυτού του βιβλίου, διαυγάζοντας ιστορίες άρνησης και ανυπακοής τόσο στον παραλογισμό του στρατού όσο και του κράτους. Ωστόσο, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του, η αντίρρηση συνείδησης δεν εμμένει στο μακρινό πλέον 1986 καθώς και στα χρόνια που ακολούθησαν, αλλά φτάνει μέχρι και το σήμερα, υπογραμμίζοντας έτσι ότι όσο θα υπάρχουν εχθρότητες μεταξύ των λαών, τόσο θα ξεπηδούν αρνητές στράτευσης απανταχού της γης.
Πώς όμως αντιμετωπίστηκε ο Μιχάλης Μαραγκάκης τον καιρό εκείνο που πήρε μια τόσο μεγάλη απόφαση; Έμοιαζε με έναν τρελό που έβαζε μονάχος το κεφάλι του στον ντορβά; Ίσως να ήταν κι έτσι, εφόσον ο ίδιος γνώριζε εξ αρχής ότι η άρνηση στράτευσης για ιδεολογικούς λόγους ήταν κάτι πρωτόγνωρο για την Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη του και τις πολύχρονες ποινές που αντιμετώπιζαν οι θρησκευτικοί αντιρρησίες συνείδησης Μάρτυρες του Ιεχωβά.
Κι όμως, αναπτύχθηκε ένα κύμα συμπαράστασης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό που ζητούσε επίμονα από τις κυβερνητικές και δικαστικές αρχές τη δικαίωση του ίδιου αλλά και του Θανάση Μακρή που χάραξε τον ίδιο δρόμο. Απόδειξη ήταν τα χιλιάδες γράμματα που δέχτηκαν στη φυλακή, τα δημοσιεύματα, καθώς επίσης και οι παρεμβάσεις φορέων και πολιτικών προσώπων της οικολογίας και της αριστεράς όπως των αείμνηστων Μανώλη Γλέζου και Κώστα Φιλίνη.
Τα συμβάντα λαμβάνουν χώρα στα στρατοδικεία, με αξιοσημείωτο εκείνο του απόστρατου στρατηγού του ιταλικού στρατού Abroso Viviari ο οποίος ως μάρτυρας υπεράσπισης επέπληξε τους στρατοδίκες ενώ εκείνοι σηκώθηκαν από τις έδρες τους και τον χαιρέτησαν στρατιωτικά, μέσα στον στρατό όπου ο τότε ένστολος Βασίλης Λιβερίου αισθάνεται την αδικία που υπάρχει στην ανθρωπότητα και τον εγκαταλείπει, στις στρατιωτικές φυλακές και τις απάνθρωπες καταστάσεις που επικρατούσαν σύμφωνα με μαρτυρίες και άλλων κρατουμένων, αλλά και έξω από αυτές με τις ζυμώσεις ετερόκλιτων ανθρώπων, ανώνυμων και επώνυμων και φυσικά εκείνων που ένιωθαν αντιρρησίες συνείδησης.
Ορισμένοι από τους τελευταίους παίρνουν τον λόγο στο παράρτημα του βιβλίου, καταγράφοντας έτσι με τη δική τους οπτική και την προσωπική τους άρνηση στράτευσης, τι συνέβαινε στον έξω κόσμο όσο ο Μιχάλης Μαραγκάκης έκτιε τον πρώτο καιρό της ποινής του. Και φυσικά δεν θα μπορούσαν να είναι άλλοι από τον προλεχθέντα Θανάση Μακρή, τον Σπύρο Ψύχα και τον Γιάννη Γκλαρνέτατζη, πρόεδρο του συνδέσμου αντιρρησιών συνείδησης, ο οποίος ακολουθεί μια ξεχωριστή συγγραφική ρότα με ένα σύντομο χρονικό της υποχρεωτικής στράτευσης και των αντιστάσεων της στον ελλαδικό χώρο.
Το ανά χείρας ανάγνωσμα συνεχίζει υπό το βλέμμα του Συνηγόρου του Πολίτη, της Διεθνούς Αμνηστίας, αλλά και του αντιπολεμικού αγώνα μέσα στον ίδιο τον στρατό και τα δικαιώματα των στρατευμένων, καθώς και την παρουσίαση των νομοθετικών εξελίξεων σχετικά με την εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία, τα επιτεύγματα και τις εναπομείνασες προκλήσεις για τους αντιρρησίες συνείδησης, κείμενα με την υπογραφή των Μιχάλη Τσαπόγα, Αλεξίας Τσούνη, Ιωάννη Παπαδήμα και Γιώργου Καρατζά αντίστοιχα.
Εν κατακλείδι, το παρελθόν ανταμώνει το παρόν, ο Μιχάλης Μαραγκάκης συναντιέται με τον τουρκοκύπριο αντιρρησία συνείδησης Halil Karapasaoglu που καταδικάστηκε γιατί αρνήθηκε να κρατήσει όπλο ώστε να στραφεί εναντίον του φίλου του Αντώνη, το αίμα των Ουκρανών συντρέχει με το αίμα των υποσιτισμένων παιδιών της Υεμένης, οι νεκροί του Ορεινού Καραμπάχ μνημονεύονται εξίσου το ίδιο με τους νεκρούς της Παλαιστίνης και οι αρνητές στράτευσης της δεκαετίας του ’80 πορεύονται με τους σημερινούς ρώσους αντιρρησίες συνείδησης, οι οποίοι γυρνούν την πλάτη στον αδηφάγο στρατιωτικό μηχανισμό που ο εξοπλισμός του μόνο αμυντικός δεν είναι.
Από τις εκδόσεις Firebrand λοιπόν και τη σειρά Πλάνητες, ένα πρωτοφανές αναφορικά με την ιδεολογική αντίρρηση συνείδησης πόνημα, που τολμά και πλέκει τη βιώση με τη σύγχρονη κοινωνική ιστορία.