Αν οι χριστουγεννιάτικες γιορτές έχουν κάποιο βάρος, αυτό δεν προκύπτει ούτε από τους εορτασμούς ούτε από τους στολισμούς. Πρωτίστως για εμάς και τη γενιά μας προκύπτει από την επιστροφή των φίλων. Έστω βιαστικά, έστω για λίγες μέρες. Να βρεις λίγο χρόνο να συναντηθείς, να συνομιλήσεις, να μάθεις νέα και να θυμηθείς. Να προσπαθήσεις να αναπαράγεις για λίγο τους όρους των δεσμών αυτών που έχτισαν τις φιλίες, τις συνθήκες που σας έφεραν κοντά, τον δικό σας κώδικα ενώ ο γύρω κόσμος έπαιρνε το δικό του σχήμα.
Όλα ξεκίνησαν με την κρίση. Οι φίλοι και οι γνωστοί που έφευγαν για έξω. Ως επιλογή, ως πρόκληση, ως μια νέα προοπτική που διανοιγόταν. Και ανεξάρτητα από τις συνθήκες, ανεξάρτητα από τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες το έξω έγινε μονόδρομος. Μετά την κρίση ήρθε η καραντίνα και μετά την καραντίνα αυτή η πολλαπλή αβεβαιότητα των ημερών μας. Κανείς δεν θέλει να επιστρέψει, κανείς δεν μπορεί να φανταστεί πως ο τόπος αυτός χρησιμεύει για κάτι περισσότερο από τόπο διακοπών.
Αν έχει κάτι σημασία πέρα από τις συναισθηματικές διαδικασίες, τις αναμνήσεις και την επιβεβαίωση του χρόνου που κυλά, αυτό είναι η σταθερή θέαση του δικού σου κόσμου από τα μάτια όλων αυτών που έφυγαν. Το πώς βλέπουν την εδώ καθημερινότητα, τις συνθήκες ζωής, τον τρόπο που βαίνουν τα πράγματα. Γιατί όλοι αυτοί που έφυγαν είναι άνθρωποι ταυτόχρονα σε εγγύτητα και απόσταση. Μπορούν να κοιτάξουν αποστασιοποιημένοι, αλλά ταυτόχρονα ταυτιζόμενοι. Από την απόσταση που τους εξασφαλίζει η γεωγραφία και από την προσωπική εμπλοκή που τους προκαλεί ο συναισθηματικός δεσμός. Συγκρίνοντας βιώματα και εμπειρίες, την αγορά εργασίας, τους επαγγελματικούς όρους, την περίθαλψη, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την καθημερινότητα.
Από τα μάτια τους, η Ελλάδα είναι μια πεθαμένη χώρα. Μια κοινωνία όπου τίποτα δεν λειτουργεί και τίποτα δεν επιτρέπεται. Η Ελλάδα είναι μια χώρα προδομένη από τα πάνω προς τα κάτω. Από την μεγαλοαστική τάξη των ελάχιστων λούμπεν ιδιοκτητών της, του πολιτικού κατεστημένου, των μίντια και των ισχνών διαμορφωτών γνώμης. Μια χώρα ξεπουλημένη ξανά και ξανά από άθλιους κλεφτοκοτάδες κατέχοντες. Απογόνους δοσίλογων, συνεργατών και παρανόμων. Σύμπτωμα του γρήγορου πλουτισμού, αγριότητας, καταπάτησης. Δεν είναι καν ο καπιταλισμός. Είναι το παραμορφωμένο είδωλό του. Μια εκδοχή του που θυμίζει λατινική Αμερική. Μια συνθήκη χωρίς ευκαιρίες με μόνο ουσιαστικό σύνδεσμο τον νεποτισμό, τη γνωριμία, τη συνενοχή. Με ελάχιστους μισθούς και παράλογα έξοδα, με μηδενικές υπηρεσίες και άπειρες απαιτήσεις, με μηδενική προοπτική και καμία υπόσχεση. Ένα αδιέξοδο με τη μορφή χερσονήσου απλωμένο να μας θυμίζει πως κάποτε εδώ στεκόταν μια χώρα.
Η Αθήνα τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε ένα ατελείωτο εργοτάξιο εξευγενισμού. Μετατρέπεται ξανά και ξανά σε μια συνθήκη ευνοϊκή για το πρόσκαιρο, το παροδικό. Μια πόλη που μετρά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και airbnb ευκαιρίες. Ένα χάος πρόσκαιρων υπηρεσιών, εύκολης και γρήγορης ανταλλαγής χωρίς ουσία. Ακόμα και τα καλοκαίρια της είναι νεκρά. Καθώς δεν συνομιλούν με κανένα βίωμα, καμία εντοπιότητα παρά με μια πρόσκαιρη βολική ομορφιά, με ένα εξωτισμό της καρτ ποστάλ ικανή να διαρκέσει μια εβδομάδα πριν εξαχνωθεί σαν μέτρια εμπειρία. Πόλη τουριστών, χώρα τουριστικών παροχών, έρημη χώρα.
Για όσους έφυγαν και για όσους μείναν εδώ η Ελλάδα είναι απλώς μια ανάμνηση. Κάτι που θυμίζει μια χώρα και μια κοινότητα. Ακόμα και όταν τη βιώνεις τη βρίσκεις λειψή. Γιατί εδώ δεν υπάρχει χώρος για βίωμα, δεν υπάρχει χώρος για παραμονή ή επιστροφή. Είναι μια χώρα χαμένη ανάμεσα σε υπερκοστολογημένες αποδείξεις, φτηνή διασκέδαση και πλαστικές φαντασιώσεις μίας χρήσης. Μια χώρα προδομένη για αυτούς που επιστρέφουν, όμοια με αυτούς που παραμένουν.