Με τη νίκη του Λούλα (50,90%) στις 30 Οκτωβρίου ολοκληρώθηκε στην Λατινική Αμερική η πάνω από ένα χρόνο εκλογική περίοδος, που άλλαξε την πολιτική γεωγραφία αυτής της περιοχής: στις χώρες όπου πραγματοποιήθηκαν βουλευτικές και προεδρικές εκλογές αναδείχτηκαν αριστεροί - κεντροαριστεροί πρόεδροι/ίνα, με διαφοροποιημένα περισσότερο ή λιγότερο ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά (Περού, Χιλή, Κολομβία, Ονδούρας, Βραζιλία), με αποτέλεσμα η αριστερά και ευρύτερα «ο «προοδευτισμός» να πλειοψηφεί στην περιοχή. Ωστόσο, αντικειμενικές συνθήκες όπως δυνατή δεξιά – ακροδεξιά που ελέγχει ακόμα τους αρμούς εξουσίας,1 μειοψηφία στη Βουλή και στη Γερουσία και τα οξυμένα δομικά προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας που απαιτούν άμεσες παρεμβάσεις (μεγάλες κοινωνικές ανισότητες, φτώχεια, παραγωγικό μοντέλο με επίκεντρο τις εξορύξεις, εξωτερικό χρέος, ρατσισμός) οδήγησε σε κυβερνήσεις ευρύτερων πολιτικών συμμαχιών που αρκετές φορές αμβλύνουν τις προγραμματικές θέσεις της προεδρίας. Επιπρόσθετα, στην Βραζιλία, ο πρόσφατα εκλεγμένος πρόεδρος και η κυβέρνησή του παλεύουν για τη σταθεροποίησή τους, στην Βολιβία αντιμετώπισαν τη σοβαρότερη μετά το πραξικόπημα απόπειρα αποσταθεροποίησης τον περασμένο Οκτώβρη, ενώ το Περού, ιδιαίτερα οι ιθαγενείς λαοί του Νότου της χώρας, ζει τραγικές μέρες μετά το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα της δεξιάς - ακροδεξιάς ολιγαρχίας και τη φυλάκιση του εκλεγμένου πρώην προέδρου (7-12.22.). Ξεκινάμε με Βολιβία, Περού.
ΒΟΛΙΒΙΑ:
Αποτυχημένη απόπειρα αποσταθεροποίησης,
ενίσχυση της κυβέρνησης
Μετά το πραξικόπημα το 2019, τις προεδρικές εκλογές το 2021 (18-10) που επανέφεραν στη προεδρία και την κυβέρνηση το MAS (Κίνημα για το Σοσιαλισμό) με 55%, την καταδίκη της πραξικοπηματικής προέδρου Τ. Άνιες (10ετής φυλάκιση) και μικρού σχετικά αριθμού αξιωματούχων της τότε κυβέρνησης και του στρατού, συνεχίστηκαν οι προσπάθειες δημιουργίας κλίματος χάους με βίαιες διαδηλώσεις και μπλοκαρίσματα δρόμων που είχαν ως αφετηρία, όπως και το 2019, τη Σάντα Κρούς τη μεγαλύτερη και πλουσιότερη περιφέρεια, κινητήρια δύναμη της οικονομίας της χώρας. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές τις κινητοποιήσεις, όπως και το 2019, έχει ο κυβερνήτης της Περιφέρειας Φερνάντο Καμάτσο, λευκός, φασίστας, ρατσιστής και με αυτονομιστικούς στόχους που στηρίζεται από τη λευκή επίσης, φασίζουσα έως φασιστική τοπική ολιγαρχία. Η βίαιη και δολοφονική δράση, ειδικότερα, διεκπεραιώνεται από τη ρατσιστική οργάνωση «Ένωση Νεολαίας της Σάντα Κρούς» που έχει στενές σχέσεις με το ισπανικό ακροδεξιό VOX .
Η αφορμή για το πανομοιότυπο με του 2019 σχέδιο αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης ήταν ο χρόνος διεξαγωγής της απογραφής πληθυσμού και κατοικιών, που συνεπάγεται ανακατανομή της κρατικής χρηματοδότησης των περιφερειών και των εκλογικών εδρών στις εκλογές του 2025 (το 2024 προτείνουν κυβέρνηση και Τεχνική Επιτροπή, το 2023 επιχειρεί να εκβιάσει ο Φ. Καμάτσο).
Το σχέδιο ξεκίνησε στις 21 του περασμένου Οκτώβρη με κήρυξη απεργίας διαρκείας, κλείσιμο της πρόσβασης στην περιοχή, μπλοκάρισμα της τροφοδοσίας όλης της χώρας, αδυναμία εξαγωγών στις γειτονικές χώρες και τρομοκρατία σε όσους/ες διαφωνούν. Αυτήν τη φορά, όμως, δεν ακολούθησαν άλλες περιφέρειες, ενώ η αποφασιστική στάση του προέδρου Λ. Άρσε και ενδεχομένως η, παρά τη διεθνή κρίση που πλήττει και την περιοχή, καλή κατάσταση της οικονομίας που προβλέπεται να συνεχιστεί και το 20232, συνέτειναν στην αποτυχία του σχεδίου αποσταθεροποίησης που κράτησε 36 ημέρες, άφησε 4 νεκρούς και 200 τραυματίες, ενώ κόστισε στην οικονομία της χώρας 720 εκατ. δολάρια.
«Απογραφή με συναίνεση»
Ο χαμηλών τόνων πρόεδρος Λ. Άρσε αντέδρασε αποφασιστικά: καταρχάς αντικατέστησε ηγετικά στελέχη του τοπικού στρατού και αγνοώντας τον εκβιασμό του Καμάτσο συγκλήθηκαν (τον Οκτώβρη) οι δύο προγραμματισμένες συναντήσεις του Εθνικού Διαλόγου για την απογραφή με εισήγηση της σχετικής επιτροπής. Στον ουσιαστικό διάλογο που διεξάχθηκε (κατατέθηκαν 700 προτάσεις), συμμετείχαν 300 εκπρόσωποι περιφερειών, δήμων, δημόσιων πανεπιστημίων, κοινότητες ιθαγενών. Τελικά, η Επιτροπή κατέληξε ότι για να είναι η απογραφή συμπεριληπτική, ποιοτική και αξιόπιστη θα πραγματοποιηθεί στις 23 Μαρτίου 2024 και τα αποτελέσματά της θα δημοσιοποιηθούν το Σεπτέμβρη, ενώ η ανακατανομή της κρατικής χρηματοδότησης και των εδρών τον Οκτώβριο.
Σύλληψη Φερνάντο Κασάδο
Στις 28 Δεκεμβρίου, η αστυνομία, με εισαγγελική εντολή, συνέλαβε και προφυλάκισε το Φ. Καμάτσο για ανάκριση σχετικά με το ρόλο του υποκινητή τρομοκρατικών εκδηλώσεων τόσο το 2019 όσο και το 2022. Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες αλλά περιορισμένες στην ομώνυμη πρωτεύουσα της περιφέρειας: συγκρούσεις οπαδών του με την αστυνομία, επίθεση στο γραφείο του τοπικού εισαγγελέα και κατάληψη των δύο αεροδρομίων. Εκτός από τους ηγέτες της δεξιάς και της Τ. Άνιες που κατήγγειλαν τη σύλληψη, εκπρόσωπος του Στείτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις. Αντίθετα, στη Λα Πας και το Άλτο που θρήνησε πολλούς νεκρούς το2019 έγιναν μαζικές διαδηλώσεις επιδοκιμασίας της σύλληψης με σύνθημα «όχι στην ατιμωρησία».
Σημειώσεις:
-
Περού 49,9%, Βραζιλία 49,1%, Χιλή 48,0%, Κολομβία 47,3%, Βολιβία 42,8%.
-
Εκτιμήσεις με στοιχεία Νοεμβρίου: πληθωρισμός 3,3%, μεγέθυνση 4,0%, μείωση ανεργίας (11,2%), αύξηση κατώτατου μισθού(280$).
ΠΕΡΟΥ:
Δολοφονική καταστολή ή γενοκτονία;
Έχει περάσει ήδη ένας μήνας από την καθαίρεση και προφυλάκιση για 18 μήνες του πρώην προέδρου Π. Καστίγιο (7 /12/22) που πιάστηκε στην παγίδα της δεξιάς και τώρα αντιμετωπίζει βαριές κατηγορίες (αρχηγός εγκληματικής οργάνωσης, ανταρσία, διαφθορά). Νέα προεδρίνα, η πρώην αντιπρόεδρος Ντίνα Μπολουάρτε.
Όλο αυτό το διάστημα το Περού συνταράσσεται από τις σχεδόν καθημερινές μαζικές διαδηλώσεις και κλείσιμο δρόμων σε περιφέρειες όπου ζουν κυρίως ιθαγενείς και στήριξαν μαζικά στις εκλογές τον Π. Καστίγιο. Κεντρικά συνθήματα είναι η παραίτηση της «προδότριας Μπολουάρτε» και «άμεσες εκλογές». Η καταστολή από τις πρώτες μέρες άφησε 28 νεκρούς/ές και πολλούς/ές τραυματίες.
Αυτήν την περίοδο στο επίκεντρο βρίσκεται η νότια περιφέρεια του Πούνιο (ιθαγενείς Αϊμάρα) όπου έχει κηρυχτεί γενική απεργία και δίνονται μάχες μεταξύ διαδηλωτών-τριών και δολοφονικής πλέον αστυνομίας που έχουν ως αποτέλεσμα να έχουν φτάσει οι νεκροί στους 48 και οι τραυματίες σε 700. Παράλληλα, απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα στον πρόεδρο της Βολιβίας Έβο Μοράλες (ιθαγενής Αϊμάρα), που κατηγορείται για προσηλυτισμό και ως υπαίτιος της κρίσης!
Ήδη, έχει ξεκινήσει προκαταρκτική έρευνα για διάπραξη «γενοκτονίας» «ανθρωποκτονίες κατά συρροή» και «πρόκληση σοβαρών σωματικών βλαβών» σε βάρος της προεδρίνας, του πρωθυπουργού και άλλων δύο υπουργών.
Καθυστερημένα επισκέφτηκε το Περού η Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ εξέφρασε την ανησυχία της. Οι ΗΠΑ δεν ανησύχησαν ακόμα, ούτε και η ανάλγητη προεδρίνα που καταγγέλλει τους διαδηλωτές/τριες ότι πραγματικός τους στόχος είναι η δημιουργία χάους.