Φωτογραφία: Αναστασία Γιαννάκη
27 Ιουλίου 2018. Το τηλέφωνο χτυπά και κάπου εκεί αρχίζει να τρυπώνει η αμφιβολία. Στην Ελλάδα της κρίσης το ξαφνικό τηλεφώνημα αναγγέλλει αυτό που κανείς δεν περίμενε. Ο Πατέρας πέθανε. Ξαφνικά. Τίποτα δε τους προετοίμασε.
Αισθήματα, σκέψεις, κατηγορίες, αγάπες, προδοσίες. Όλα έμπαιναν μέσα τους όπως τα μόρια του αέρα. Έμπαιναν στα πνευμόνια τους χωρίς να τα αντιληφθούν. Ο Πατέρας δεν άφησε ούτε λεφτά για την κηδεία. Έκοψαν το ρεύμα και το νερό. Το πατρικό το είχε βάλει υποθήκη. Στο υπόγειο φωτογραφίες με μια δεύτερη γυναίκα. Και το κερασάκι, δυο μέρες μετά την κηδεία, χτυπάει την πόρτα η έφηβη αδερφή.
Η «Ζάχαρη» το νέο έργο του Δημήτρη Αγαρτζίδη, σε σκηνοθεσία του ιδίου και της Δέσποινας Αναστάσογλου, παρουσιάζεται από τις 23 Ιανουαρίου έως τις 14 Μαρτίου 2023, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9μμ, στο θέατρο Σταθμός. Η νέα παράσταση των Elephas tiliensis, με τους Δημήτρη Αγαρτζίδη, Τατιάνα Άννα Πίττα, Ελίνα Ρίζου, πραγματεύεται την αγωνιώδη θλίψη που προκαλεί το τέλος, όταν όλες οι βεβαιότητες καταρρέουν. Για τη στιγμή που καλούμαστε να σταθούμε μπροστά στο ψεύδος και να αποποιηθούμε την κληρονομιά που μας φορτώσανε.
Με αφορμή το ανέβασμα της παράστασης, ο Δημήτρης Αγαρτζίδης μιλά για το έργο και όλες τις βεβαιότητες που καταρρέουν.
Η «Ζάχαρη» αφηγείται την ιστορία μίας «αγίας ελληνικής οικογένειας», όπου τα δεδομένα της καταρρίπτονται μετά τον θάνατο του πατέρα. Πώς γεννήθηκε η ιδέα του έργου;
Η «Ζάχαρη» γεννήθηκε από γεγονότα και από σκέψεις, που έδεσαν μαζί με τα γεγονότα, και θέλησαν να πάρουν μια πραγματική μορφή, δηλαδή μια πρακτική μορφή, αυτή του κειμένου που προορίζεται να παρασταθεί στη σκηνή. Η ελληνική οικογένεια αποτελεί ένα μοναδικό είδος. Έχει μελετηθεί ειδικά για τις ιδιαιτερότητές της. Στην Ελλάδα ο οικογενειακός δεσμός είναι ο πιο ισχυρός ίσως, με τα καλά και τα κακά που μπορεί να έχει μια τόσο οικογενειοκρατική κοινωνία.
Όλοι μπορούμε να θυμηθούμε αυτά τα οικογενειακά τραπέζια στα οποία μπορούμε να νιώσουμε θαλπωρή και μπορούμε να νιώσουμε και απολύτως παρείσακτοι. Επίσης, πόσες φορές δεν αναγκαστήκαμε σε μια τέτοια συνθήκη να προσποιηθούμε ότι είμαστε άλλοι από αυτό που είμαστε για να μπορέσουμε να γίνουμε αποδεκτοί, να προσαρμοστούμε σε αυτό που περιμένουν από μας και στην εικόνα που έχουν φτιάξει για μας. Όλα αυτά γίνονται θέματα που συσσωρεύονται και μετά εκτονώνονται στην ίδια την κοινωνία και δημιουργούν παθογένειες.
Πώς αντιμετωπίζουν οι δύο «οικογένειες» την ύπαρξη της άλλης;
Οι δύο οικογένειες προσποιούνται ότι αγνοούν η μια την ύπαρξη της άλλης για να μπορεί η καθεμιά να συνεχίσει ανέφελα τη ζωή της. Δυστυχώς όμως, η πραγματικότητα είναι πάντα πιο ισχυρή και πάντα έρχεται μπροστά μας. Αυτά που κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τα συναντάμε πρόσωπο με πρόσωπο κάποια μέρα. Έτσι κι εδώ ένα παιδί 15 χρονών, με πολλά προβλήματα το ίδιο, γίνεται ο καταλύτης που θα ενώσει ή θα χωρίσει για πάντα τις δύο αυτές οικογένειες.
Πώς ορίζουν αυτές οι δύο οικογένειες το χάος και την αγάπη; Η αποδοχή της μιας από την άλλη μπορεί να καταστεί εφικτή;
Πάντα είναι απαραίτητη η αποδοχή για να μπορέσουμε να αγαπήσουμε ακόμα και τον ίδιο τον εαυτό μας. Αν δεν αποδεχτούμε αυτό που είμαστε, τα φωτεινά μας σημεία και τα σκοτάδια μας, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να τα αναγνωρίσουμε για να μπορέσουμε να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα. Οπότε η αποδοχή είναι πάντα προϋπόθεση για να μπορέσει να υπάρξει αγάπη πρώτα για τον εαυτό μας και μετά για τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω μας. Και αν δεν υπάρξει αγάπη είμαστε χαμένοι από χέρι.
Ποιος ο ρόλος του καθρέφτη στο έργο; Εξαγνίζει την οικογένεια από τις ενοχές ή τις παρατείνει;
Η ιδέα του καθρέφτη είναι πραγματικά καθοριστική τόσο στην πλοκή όσο και για την ίδια τη σκηνική πραγμάτωση της Ζάχαρης. Έχει να κάνει με αυτά που βλέπουμε ή δεν βλέπουμε, με αυτά που πολλές φορές επιλέγουμε να μη βλέπουμε για να μην τα αντιμετωπίσουμε, και με το πώς εν τέλει όλα αυτά κάποια στιγμή φανερώνονται κι εμείς πρέπει να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη για να μπορέσουμε να βρούμε το κουράγιο να τα αντιμετωπίσουμε και να προχωρήσουμε.
Ποια η αλήθεια που συναντά καθένας από τους ήρωες του έργου πίσω από τον καθρέφτη;
Η αλήθεια είναι για τον καθένα διαφορετική και είναι πάντα προσωπική. Δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια. Μια αλήθεια θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η καθαρότητα στο βλέμμα που ξεκινάει από την καθαρότητα στην καρδιά.
Η παράσταση μιλά για τη στιγμή που καλούμαστε να σταθούμε μπροστά στο ψεύδος και να αποποιηθούμε την κληρονομιά που μας φορτώσανε. Αυτή η αυτογνωσία πόσο δύσκολο είναι να γίνει αποδεκτή και να κατακτηθεί;
Η αλήθεια είναι ότι ερχόμαστε ως βρέφη στον κόσμο και υπάρχουν ήδη μέσα μας κάποιες καταγραφές, το DNA θα λέγαμε, αλλά μέσα στη ζωή είναι τόσες οι κοινωνικές νόρμες και η καταπίεση και οι αναγκαστικοί κανόνες για να μπορούμε όλοι να συμβιώσουμε αρμονικά, που καταλήγουν να καταπατούν την ίδια την προσωπικότητά μας. Καταλήγουμε να μην αναγνωρίζουμε την πρώτη ύλη μας. Έτσι όσο περνάει ο καιρός τόσο αφήνουμε αυτό το νέφος μέσα μας να μας κατακλύζει και να μας καταπίνει.
Δεν μπορούμε να δούμε καθαρά τι συμβαίνει μέσα μας, πώς αισθανόμαστε, πώς θέλουμε να ζήσουμε τη ζωή μας για να μπορέσουμε να είμαστε με έναν τρόπο ευχαριστημένοι, αν όχι ευτυχισμένοι. Ο δρόμος αυτός είναι δύσκολος και απαιτεί πολύ μόχθο, είναι σκληρός αλλά ταυτόχρονα έχει μέσα του και πολύ χιούμορ. Γι’ αυτό και ίδια η παράσταση θα λέγαμε ότι χρησιμοποιεί το σκληρό χιούμορ ως ένα βασικό μέσο για να μπορέσει να δει καθαρά αυτό που συμβαίνει στην ελληνική οικογένεια.
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου | Elephas tiliensis
Σκηνικά, κοστούμια: Λυδία Ανδριώτη, σχεδιασμός φωτισμών: Ναυσικά Χριστοδουλάκου, επιμέλεια κίνησης: Σοφία Μαυραγάνη, φωτογραφίες: Αναστασία Γιαννάκη
Παίζουν: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Τατιάνα Άννα Πίττα, Ελίνα Ρίζου. Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 15 ετών. Στην παράσταση γίνεται χρήση strobe lights.