Ο έλληνας πρωθυπουργός με την ευκαιρία της πανηγυρικής έναρξης των εργασιών κατασκευής του τελευταίου στη σειρά, εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής στην Αλεξανδρούπολη τον περασμένο μήνα, επιβεβαίωσε τον σχεδιασμό για όλο και μεγαλύτερη χρήση του εισαγομένου ορυκτού φυσικού αερίου (ΦΑ) στην ηλεκτροπαραγωγή. Ταυτόχρονα, διεκδίκησε τον ρόλο ενεργειακού κόμβου (hub) για τη χώρα μέσω της εισαγωγής, αποθήκευσης και επανεξαγωγής ενός ορυκτού καυσίμου, που η χώρα δεν παράγει.
Σε αντίστοιχες δηλώσεις προέβη και η ιταλίδα πρωθυπουργός Meloni, κατά τις επισκέψεις της στην Αλγερία και Λιβύη σε αναζήτηση ενεργειακών πηγών.
Και οι δυο χώρες διεκδικούν ταυτόσημο στρατηγικό ενεργειακό ρόλο, η μεν Ελλάδα επιχειρεί να «ψαρέψει» στα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτος, Κύπρος, Ισραήλ) και με μαζικές εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ και ανακατεύθυνση και στη βόρεια γειτονιά της (μέχρι και την Ουκρανία…), η δε Ιταλία από τις χώρες της Β. Αφρικής, στοχεύοντας στη διψασμένη για ΦΑ κεντρική Ευρώπη.
Η υποκατάσταση του φτηνότερου ρώσικου ΦΑ δεν φαίνεται να είναι μια εύκολη υπόθεση, ούτε με οικονομικούς, ούτε, πολύ περισσότερο, με περιβαλλοντικούς όρους.
Η απεξάρτηση από το ρώσικο ΦΑ αντικαθίσταται από μια πιο δεσμευτική εξάρτηση, ουίσκι αντί για βότκα…
Ο τρόπος εισαγωγής και διέλευσης ΦΑ είναι διαφορετικός για τις δυο χώρες. Η Ελλάδα έχει επιλέξει τη μαζική εισαγωγή υγροποιημένου ΦΑ (LNG) από τις ΗΠΑ, ενώ η Ιταλία σχεδιάζει, κυρίως, την ενίσχυση και κατασκευή νέων υποθαλάσσιων αγωγών.
Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις υποδοχής, αποθήκευσης και διακίνησης είναι, επίσης, διαφορετικές. Η Ελλάδα επενδύει σε ακριβές εγκαταστάσεις εξαέρωσης LNG, ενώ η ικανότητα αποθήκευσης και διακίνησης μέσω ιδίων αγωγών είναι πολύ αδύναμη.
Στα ίχνη του Draghi, η Meloni συνάπτει συμφωνίες μακροχρόνιας συνεργασίας με τοπικές ενεργειακές εταιρείες, επενδύοντας σε ενίσχυση και κατασκευή νέων αγωγών (υδρογόνο), και ηλεκτραγωγών, χρησιμοποιώντας την ισχυρή κρατική ΕΝΙ σαν επιχειρησιακό μοχλό.
Το ενεργειακο προφίλ των δυο χωρών που διεκδικούν το σκήπτρο του ευρωπαϊκού hub ΦΑ είναι πολύ διαφορετικό. Στην Ελλάδα το ΦΑ έχει μερίδιο στην ηλεκτροπαραγωγή 37%, ενώ στην Ιταλία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 51%.
Η ΕΝΙ ήταν και φαίνεται ότι θα παραμένει καθοριστική στη «μεθανοποίηση» της ηλεκτροπαραγωγής. Το ποσοστό ΑΠΕ στην Ιταλία να ανέρχεται σε ένα μέτριο 17% έναντι 32% της Ελλάδας. Η πληθωρική παρουσία ιταλικών εταιρειών στην Ελλάδα (θυγατρικές της ΕΝΙ, Ιtalgas, SNAM κλπ.) προϊδεάζουν για περεταίρω ενίσχυση της χρήσης ΦΑ.
Οι ακριβές επενδύσεις σε εγκαταστάσεις LNG, υγροποιητές, επα-εξαερωτές και αγωγούς έχουν μεγάλο χρόνο απόσβεσης (πάνω από 20-25 χρόνια). Υπολογίζοντας και τον χρόνο κατασκευής των νέων εγκαταστάσεων, ο συνολικός χρονικός ορίζοντας απομακρύνει ή και ακυρώνει τον στόχο της απανθρακοποίησης της οικονομίας (μηδενικές εκπομπές CO2 για το 2050). Η προφανής αναντιστοιχία ενεργειακού σχεδιασμού με βάση το ΦΑ και κλιματικών δεσμευτικών στόχων επιχειρείται να «διασκεδαστεί» με τη λύση CCS (Carbon Capture and Storage), δηλαδή την επιστημονικά και περιβαλλοντικά αμφιλεγόμενη τεχνολογία συλλογής και αποθήκευσης CO2 που παράγεται σε όλες τις φάσεις χρήσης του ΦΑ (εξόρυξη, διακίνηση, καύση κλπ.).
Στην περίπτωση της συμφωνίας Ιταλίας - Αλγερίας προβλέπεται η κατασκευή αγωγού επιστροφής CO2 και έκχυσης και αποθήκευσης σε ανενεργά κοιτάσματα, προκειμένου να διευκολυνθεί η συνέχιση της εξόρυξης, σε μια «κυκλική» διαδικασία, χωρίς τελειωμό.
Μια άλλη «λύση καραμέλα» αφορά το υδρογόνο που υποτίθεται ότι μπορεί ανέξοδα να υποκαταστήσει το ΦΑ στους υπάρχοντες ή κατασκευαζόμενους αγωγούς. Μειγνύοντας μέχρι και 20% υδρογόνο στο ΦΑ δεν εξυπηρετεί σε τίποτα, δεδομένου ότι η ενεργειακή ισχύς ανα μονάδα όγκου του μείγματος είναι μονο το 1/3 του «καθαρού» ΦΑ. Για να εξισορροπηθεί η ελλείπουσα ενέργεια, θα πρέπει να τριπλασιαστεί η πίεση στους αγωγούς (αντικατάσταση συμπιεστών κλπ), με το ενδεχόμενο το Η2 να διαφεύγει από τα τοιχώματα των αγωγών (διαπίδυση μορίων).
Ο αμερικανικός οργανισμός SPHERA (ESG) δημοσίευσε σε ανύποπτο χρόνο (Οκτώβρης 2020) μελέτη σύγκρισης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος (εκπομπές CO2) κατά τη διάρκεια κύκλου ζωής, των δυο βασικών τρόπων διακίνησης του ΦΑ: αέριο (NG) και υγροποιημένο (LNG), μελετώντας την περίπτωση αντιπροσωπευτικών ροών.
Τα αποτελέσματα είναι συντριπτικά: η διακίνηση LNG παράγει μεγαλύτερες ποσότητες ρύπων κατά 64% (Κατάρ) και 154% (ΗΠΑ), σε σχέση με τον ρώσικο αγωγό TurkStream. Η αιτία εστιάζεται στην ενεργοβόρο διαδικασία υγροποίησης και στο κόστος μεταφοράς του LNG (ceenenergynews.com).
Προσθετικά οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία της χρήσης του ΦΑ δεν έχουν δημοσιοποιεί επαρκώς. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη (False fix) που επεξεργάστηκαν 3 οργανώσεις (ReCommon, Isde και Heal), το ΦΑ θεωρείται έμμεσα υπεύθυνο για 2.800 πρόωρους θανάτους το 2019 στην ΕΕ27, λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης (PM2.5, NO2 και Όζον), ιδιαίτερα σε κατοικημένες περιοχές, κοντά σε εγκαταστάσεις ΦΑ.
Το ΦΑ και επιθυμητό και καλοδεχούμενο είναι. Οι άνθρωποι όχι! Στην ελληνική περίπτωση χαιρετίζεται η εκρηκτική αύξηση εισαγωγών LNG σαν λύση του ενεργειακού, ενώ στον Έβρο μεταλλικοί τοίχοι χαιρετίζονται σαν λύση στο μεταναστευτικό. Στην Ιταλία είναι λίγο διαφορετικά, μιας και δεν έχει χερσαίους «κακούς γείτονες», αλλά μονο «εισβολείς» από τη θάλασσα. Η Ιταλία της ακροδεξιάς Meloni θα επενδύσει στην Λιβύη 8 δισ. σε εγκαταστάσεις ΦΑ. Από τη μεριά της η Λιβύη δεσμεύεται να συνεχίσει να εμποδίζει τις μεταναστευτικές ροές, που με την εγκληματική ανοχή των αρχών οι διαπλεκόμενοι διακινητές κρατούν σε συνθήκες που προσομοιάζουν σε σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είναι σε όλους γνωστό ότι κάθε υλική «βοήθεια» στο λιβυκό λιμενικό από την Ιταλία καταλήγει στα χέρια αδίστακτων τοπικών φατριών.
Έντεκα χρόνια μετά την πτώση-«δολοφονία» του Ghedaffi και τον «ακατανόητο» βομβαρδισμό της χώρας (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και ΝΑΤΟ) που διέλυσε κάθε κρατική υπόσταση, η Λιβύη δεν έχει ακόμη προσυπογράψει τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για τους πρόσφυγες, που θα αποτελούσε ένα θεσμικά κατοχυρωμένο εργαλείο παρέμβασης των οργανώσεων του ΟΗΕ παροχής βοήθειας στους εξαθλιωμένους μετανάστες, που υφίστανται κάθε μορφής απάνθρωπη μεταχείριση. Σήμερα κάθε επισκέπτης χωρίς visa θεωρείται παράνομος και δεν τυγχάνει καμίας πολιτικής και ανθρωπιστικής προστασίας. Η μετατροπή μιας χώρας σε lager ανθρώπων και φτηνό βενζινάδικο!