Την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων για την αγορά και εγκατάσταση στις στέγες των κατοικιών φωτοβολταϊκών (Φ/Β) με μπαταρία. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του αρμόδιου υπουργού, ο σχετικός οδηγός αναμένεται να εκδοθεί από την ΔΕΔΔΗΕ στα τέλη Μαρτίου, οπότε θα ανοίξει και η πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων.
Το πρόγραμμα αφορά αποκλειστικά συστήματα Φ/Β με μπαταρίες αποθήκευσης. Απευθύνεται σε φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά και θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Η επιδότηση (από το Ταμείο Ανάκαμψης) για το κόστος εγκατάστασης της μπαταρίας μπορεί να φτάσει έως και το 100%, ενώ η συνολική επιδότηση του συστήματος (αγορά και εγκατάσταση Φ/Β + μπαταρία) μπορεί να φτάσει έως το 60% της συνολικής δαπάνης.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, το νέο πρόγραμμα θα εξασφαλίσει ενεργειακή αυτονομία (αυτοκατανάλωση) για περίπου 250.000 νοικοκυριά με τις ευνοϊκότερες συνθήκες χρηματοδότησης να απευθύνονται σε καταναλωτές που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (ΚΟΤ, Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο).
Οι ΑΠΕ (αιολικά, Φ/Β, υδροηλεκτρικά κλπ) δεν διασφαλίζουν σταθερή ροή ενέργειας, λόγω των μεταβαλλόμενων συνθηκών ανέμου, ηλιοφάνειας, καιρικών συνθηκών κλπ. Το παραγόμενο συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα (DC) μετατρέπεται μέσω inverter σε εναλλασσόμενο (AC) (μειωμένες απώλειες στη μεταφορά, μικρότερες διατομές καλωδίων, προσαρμοστικότητα στις αλλαγές της τάσης κλπ) και αποθηκεύεται σε συσσωρευτές (μπαταρίες), για να χρησιμοποιηθεί για τη λειτουργία των διαφόρων οικιακών συσκευών, ενώ ένα μερος που περισσεύει, μπορεί να διοχετευτεί (πωληθεί) στο δίκτυο (metering) με προσυμφωνημένη αξία μονάδας (KWh) και χρονικής διάρκειας.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη (energypress-Σ.Ψωμάς), η δαπάνη αγοράς και εγκατάστασης ενός συστήματος Φ/Β με μπαταρία κυμαίνεται από 12.000 έως 15.500 ευρώ, για εγκαταστάσεις ισχύος από 3KW έως 7KW, δηλαδή για μέσες ετήσιες καταναλώσεις από 4.500 έως 10.000 KWh. H απόσβεση της επένδυσης, με σημερινά δεδομένα, κυμαίνεται από 7,5 έως 14,5 χρόνια για ίδια κεφάλαια, ενώ με την επιδότηση από 4 έως 7,5 χρόνια.
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φωτοβολταϊκών Στέγης (ΠΑ.ΣΥ.ΦΩΣ), που εκπροσωπεί περίπου 40.000 νοικοκυριά, επισημαίνει ότι το προτεινόμενο πρόγραμμα επιδοτήσεων δεν επαρκεί (υψηλό κόστος αρχικής επένδυσης) για να προσδώσει την επιβαλλομένη δυναμική στον χώρο (κατοικίες), όπου καταναλώνεται περίπου το 30% της συνολικής ενέργειας. «Ο Σύλλογος εκτιμά ότι η διπλάσια αρχική επιβάρυνση της KWh και η χαμηλή τιμή αποζημίωσης καθιστούν την εγκατάσταση ασύμφορη». Σοβαρό εμπόδιο θεωρείται επίσης και η αδυναμία λειτουργίας του μηχανισμού εικονικού συμψηφισμού της κατανάλωσης (net metering) σε όλη την επικράτεια (δηλαδή, παραγωγή και κατανάλωση σε διαφορετικό χώρο).
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στατιστική καταγραφή (2011), στη χώρα υπάρχουν περίπου 4,1 εκατ. νοικοκυριά που χρησιμοποιούν για τη θέρμανση χώρων κατά 67% πετρέλαιο, για μαγείρεμα κατά 93% ηλεκτρισμό και για το ζεστό νερό κατά 50% ηλεκτρισμό.
Στην Ευρώπη η εγκατάσταση οικιακών Φ/Β με μπαταρία αποθήκευσης BESS (Battery energy storage system) εκτινάχτηκε το 2021 κατά +107% σε σχέση με την προηγουμένη χρονιά. Συνολικά εγκαταστάθηκαν οικιακές μπαταρίες ισχύος 2,3GWh, φτάνοντας στον συνολικό όγκο στα 5,4 GWh κατανεμημένες σε 640.000 μονάδες. Η Γερμανία είχε τη μερίδα του λέοντος, πάνω από το 50% και αύξηση κατά +81%, ακολουθουμένη από την Ιταλία, Αυστρία και Πολωνία.
Η SolarPower Europe (SPE) εκτιμά ότι μέχρι το 2026 η ικανότητα συσσωρευτικής αποθήκευσης οικιακών μπαταριών θα ξεπεράσει το επίπεδο των 32 GWh.
Η εγκατάσταση Φ/Β με μπαταρία είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη μείωση σε βάθος χρόνου του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυρών, προσφέροντας ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια. Επιπλέον, η επένδυση σε ηλιακούς συλλέκτες, χάρη στην ιδιοκατανάλωση πράσινης ενέργειας, συμβάλλει στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και των εκπομπών CO2 .
Το κόστος των ηλιακών συλλεκτών και των μετατροπέων (inverter) έχει μειωθεί σημαντικά με την πάροδο του χρόνου, παρά τη μετα-πανδημική ανακοπή και την τρέχουσα, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία , δυσκολία εύρεσης υλικών. Ωστόσο, η επένδυση σε ένα φωτοβολταϊκό σύστημα εξακολουθεί να παραμένει πολύ δαπανηρή και συνεπώς δεν μπορεί να συμβάλει στη μείωση της ενεργειακής φτώχιας, αποκλείοντας τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, που πλήττονται από το ενεργειακό κόστος, να καρπωθούν τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη.
Οι εξατομικευμένες «πράσινες» λύσεις (ηλεκτρικά αυτοκίνητα, Φ/Β στην στέγη κλπ) συμβάλουν στη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών, δημιουργούν, όμως, πρόσθετες «ενεργειακές» ανισότητες. Αντίθετα, παρεμβάσεις σε συλλογικό πλαίσιο, όπως οι ενεργειακές κοινότητες, εξασφαλίζουν όρους προσβασιμότητας σε ευρύτερες ομάδες πληθυσμού, συμβάλλοντας στον περιορισμό των εκρηκτικών ανισοτήτων τις οποίες βιώνει η χώρα.
Η ριζική αλλαγή της ακολουθούμενης «επιδοματικής» ενεργειακής κυβερνητικής πολιτικής θα πρέπει να ενταχθεί σε ένα συγκροτημένο πειστικά και κοινωνικά δίκαιο κυβερνητικό πρόγραμμα της Αριστεράς.
Προγράμματα όπως το «Φ/Β στη στέγη», το αποδυναμωμένο και ανεπαρκές, «εξοικονομώ κατ’ οίκον», το αποτυχημένο «αλλάζω συσκευή», όπως και εκείνο της πανάκριβης ηλεκτροκίνησης , δεν μπορούν να είναι η απάντηση στην οξυνόμενη περιβαλλοντική και ενεργειακή κρίση.