Η καθηγήτρια Γεωργία Πετράκη έγραψε το έτος 1993 μια μονογραφία για την απεργία των μεταλλωρύχων της Καμάριζας του Λαυρίου τον Απρίλη του 1896. Πρόκειται για μια εργασία η οποία τεκμηριώνει τα αίτια και περιγράφει με λεπτομέρειες το ξέσπασμα της απεργίας μέσα από τον εθνικό Tύπο, μιας απεργίας που συγκλόνισε την κοινή γνώμη της χώρας εξαιτίας και της βιαιότητας των επεισοδίων που την συνόδευσαν.
Όπως αναφέρεται στη μονογραφία, οι απεργίες κατά τον 19ο αιώνα έσπασαν το πέπλο της σιωπής που κάλυπτε τη ζωή των λαϊκών τάξεων και έφεραν στην επιφάνεια τον λόγο των εργατών ως πρωταγωνιστών. Το σπάσιμο της σιωπής στο Λαύριο δεν έγινε από κάποια εργατική οργάνωση, γιατί τέτοια δεν είχε συσταθεί ακόμη, αλλά από τους ίδιους τους εργάτες από μικρές αφορμές, που έκαναν να ξεχειλίσει το ποτήρι των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας που ήταν υποχρεωμένοι να δέχονται, όσοι είχαν μια δουλειά σε μεταλλεία.
Αν γράφω σήμερα αυτό το σημείωμα είναι γιατί ανακοινώθηκε ότι σύντομα θα απολυθούν 6.000 εργαζόμενοι από τα νοσοκομεία, οι οποίοι απασχολούνται για τη φύλαξη, την καθαριότητα και την εστίαση και θα αντικατασταθούν από εργαζόμενους που θα προσλάβουν εργολάβοι. Από τον ημερήσιο Τύπο αντιγράφω τα εξής: «Δηλαδή, οι εργαζόμενοι που σήμερα εργάζονται με συμβάσεις και λαμβάνουν από τα νοσοκομεία 600 με 700 ευρώ το μήνα θα ζητήσουν δουλειά από τον εργολάβο και αν τους προσλάβει θα λαμβάνουν, για την ίδια εργασία, 300 ευρώ το μήνα. Και ο συνδικαλιστής προσθέτει: Θα δουλεύουν πολύ περισσότερες ώρες από αυτές που θα δηλώνονται, θα υπογράφουν ότι έλαβαν 700 ευρώ και θα λαμβάνουν 300 το μήνα. Θα κατατίθενται στην τράπεζα 700 ευρώ για να μην έχουν πρόβλημα με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και με απειλές των μπράβων θα επιστρέφουν πίσω τα 400 ευρώ. Τα ζήσαμε».
Αυτά συμβαίνουν τώρα! Οι μεταλλωρύχοι του Λαυρίου ήταν εσωτερικοί και εξωτερικοί μετανάστες, οι οποίοι εντοπίζονταν και προσλαμβάνονταν από εργολάβους. «Οι εργολάβοι ήταν υπεύθυνοι έναντι της Εταιρείας για την εξεύρεση και την εκμίσθωση των εργατών και για τις εργασίες τους αυτές παρακρατούσαν ένα μέρος του ονομαστικού ημερομισθίου, που η Εταιρεία έχει ορίσει για κάθε εργάτη». Ένα από τα πρώτα αιτήματα της απεργίας των μεταλλωρύχων ήταν να καταργηθούν οι εργολάβοι ως ενδιάμεσοι και να πληρώνονται οι εργάτες από την ίδια την εταιρεία. Αυτό γιατί όταν η εταιρεία πλήρωνε για έναν εργάτη 3,30 δραχ. τη μέρα ο εργολάβος έδινε στον εργάτη 2,40 δραχ. και παρακρατούσε το υπόλοιπο.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την εταιρεία είχαμε επέμβαση της αστυνομίας με νεκρούς. Οι αγανακτισμένοι εργάτες έβαλαν φωτιά στα γραφεία και σε αποθήκες υλικών. Το καθεστώς δεν άλλαξε.
Σήμερα 125 χρόνια μετά, με ομοσπονδίες και συνομοσπονδίες εργατών, και πάλι οι εργολάβοι εκμεταλλεύονται την εργατική δύναμη. Και τι γίνεται, αντί να αντιστέκονται οι ομοσπονδίες και οι συνομοσπονδίες, άρχισαν να ξεσηκώνονται οι πολίτες των πόλεων για να λειτουργούν τα νοσοκομεία, για να προστατεύσουν την υγεία όλων. Ποιος μεσαίωνας! Δέκατος όγδοος αιώνας και εικοστός πρώτος αιώνας, μια αλληλουχία της ίδιας εκμετάλλευσης.