Την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου διεξήχθη ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Κύπρο. Πρώτος αναδείχθηκε ο Νίκος Χριστοδουλίδης πρώην υπουργός Εξωτερικών και στενός συνεργάτης του απερχόμενου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με 32,4%, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από αυτό που του έδιναν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Ευχάριστη έκπληξη αποτελεί το ποσοστό του ανεξάρτητου υποψήφιου Ανδρέα Μαυρογιάννη, ενός φιλελεύθερου, δημοκρατικού έντιμου διπλωμάτη και πολιτικού, τον οποίο υποστήριξε το ΑΚΕΛ αλλά και ευρύτερες δυνάμεις της κυπριακής αριστεράς. Με ένα ποσοστό 29,6% και με μεγάλη άνεση της τάξης του 3,5% άφησε εκτός δεύτερου γύρου τον αρχηγό του κυβερνώντος κόμματος του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου.
Είναι γεγονός ότι οι σχετικές δημοσκοπήσεις που έδιναν τρίτο τον Ανδρέα Μαυρογιάννη έπεσαν εντελώς έξω, όχι μόνο όσο αφορά την εκτίμηση ψήφου του υποψηφίου της αριστεράς αλλά και σχετικά με το ποσοστό του Νίκου Χριστοδουλίδη. Οι προβλέψεις για ισχυρό προβάδισμα από τον πρώτο γύρο της τάξης του 8-10% που θα έδινε αέρα νίκης και για τον δεύτερο διαψεύστηκαν.
Η υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης υποστηριζόμενος από ένα συνονθύλευμα κομμάτων του ονομαζόμενου μεσαίου χώρου με αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις και ισχυρό το εθνικιστικό πρόσημο, δεν πρόσφερε τίποτα ουσιαστικό στην προεκλογική περίοδο. Περιορίσθηκε σε ευχολόγια περί ενότητας και νέου ξεκινήματος, χωρίς ουσιαστικές προτάσεις και δεσμεύσεις. Υποστηρίχθηκε από την Εκκλησία της Κύπρου και το κομμάτι της δεξιάς που είναι επιφυλακτικό στην επίλυση του κυπριακού στο πλαίσιο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Υπό αυτή την έννοια, στο δεύτερο γύρο θα πάρει το μεγαλύτερο ποσοστό από το 6% που επέλεξε να ψηφίσει το ΕΛΑΜ, την κυπριακή εκδοχή της Χρυσής Αυγής.
Είναι γνωστό ότι ο πρώην ΥΠ.ΕΞ έχει τις δικές του ευθύνες για το σημερινό ναυάγιο για την επίλυση του Κυπριακού. Όπως λέγεται, ο ίδιος τόσο στο Μοντ Πελεράν όσο και στο Κραν Μοντάνα, με κοινή γραμμή με τον πρόεδρο Αναστασιάδη δεν αποδέχτηκαν τα 6 σημεία του Γ.Γ του ΟΗΕ και τελικά με την αποχώρηση της ελληνοκυπριακής αντιπροσωπείας από τις συνομιλίες, συνέβαλαν στο σημερινό αδιέξοδο
Τα προεκλογικά επίδικα που θέτει ο Μαυρογιάννης
Η επιτυχία του Ανδρέα Μαυρογιάννη οφείλεται τόσο στο προεκλογικό πρόγραμμα του, όσο και στην απευθείας επαφή του με ευρύτερα στρώματα της κυπριακής κοινωνίας κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης επικέντρωσε σε τρία βασικά σημεία:
• Στην ανάγκη επίλυσης του κυπριακού, στο πλαίσιο της Δικοινοτικής Διζωνικής Ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα και απομάκρυνση των κατοχικών στρατευμάτων και κατάργηση των εγγυήσεων. Στην αποδοχή του πλαισίου του Γ.Γ. ΟΗΕ και στην ανάγκη να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες από εκεί που διακόπηκαν τον Ιούλιο 2017. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης αντιμετωπίζει και σωστά την όλη διαδικασία ως τελευταία ευκαιρία , θεωρώντας ότι ο χρόνος δουλεύει στην κατεύθυνση της διχοτόμησης, ενώ δίνει μεγάλη σημασία στην ανάγκη επαναπροσέγγισης με την τουρκοκυπριακή κοινότητα.
• Στην ανάγκη να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση και οι ανισότητες με ισχυρή αναδιανομή υπέρ των ασθενέστερων τμημάτων της κυπριακής κοινωνίας, να προστατευτεί η εργασία, η μικρή επιχειρηματικότητα, να ληφθούν μέτρα στην κατεύθυνση της δίκαιης πράσινης ανάπτυξης και να δοθεί προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος. Να αντιμετωπιστούν οι προσφυγικοί πληθυσμοί με απόλυτο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των διεθνών συμβάσεων.
• Στην ανάγκη να παταχθούν τα φαινόμενα της διαφθοράς, με την απονομή της κυπριακής άρα και της ευρωπαϊκής ιθαγένειας σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες πολίτες τρίτων χωρών αμφίβολης εντιμότητας και ποινικού μητρώου για τα οποία ευθύνεται ο πρόεδρος Αναστασιάδης.
Επιπλέον, ανέδειξε την αναγκαιότητα να αποκατασταθεί το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της διεθνούς κοινότητας
Ο ρόλος του ΑΚΕΛ
Η επιλογή του ΑΚΕΛ να υποστηρίξει την ανεξάρτητη υποψηφιότητα του Μαυρογιάννη καταγράφεται ως μία επιτυχημένη πολιτική επιλογή. Επιλογή που ενισχύει τον ρόλο του ΑΚΕΛ στην πολιτική ζωή, ακόμα και εάν ο υποψήφιος που υποστηρίζει δεν μπορέσει να κόψει πρώτος το νήμα στον δεύτερο γύρο. Σε περίπτωση τελικής νίκης, το ΑΚΕΛ θα μπορεί να μιλάει για ολική επαναφορά και πλήρη ανατροπή όλων των προγνωστικών.
Αυτή η εξέλιξη δεν είναι τυχαία, μετά την ήττα του 2013 και την ολοκλήρωση της προεδρίας Χριστόφια με όλα τα προβλήματά της, το ΑΚΕΛ μπόρεσε να ανασυγκροτηθεί και να διαχειριστεί την ήττα. Παρέμεινε προσηλωμένο στην ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού· συνέχισε να συγκρούεται με εθνικιστικές λογικές και πρακτικές· άσκησε τεκμηριωμένη κριτική στο πρόεδρο Αναστασιάδη για τις παλινωδίες του· πύκνωσε τις παρεμβάσεις του στα ασθενέστερα στρώματα έχοντας σαφές ταξικό πρόσημο και αντιπαλεύοντας τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τις ανισότητες· έδωσε προτεραιότητα στις πολιτικές επιλογές, χωρίς να τις υποτάσσει σε εύκολες επικοινωνιακού τύπου επιλογές· προχώρησε στην αλλαγή ηγεσίας με δημοκρατία και χωρίς κλυδωνισμούς (πρακτική του κόμματος είναι τόσο για στην Κ.Ε όσο και στην κοινοβουλευτική ομάδα να υπάρχει το ηλικιακό όριο των 65 ετών).
Η πορεία δεν ήταν εύκολη με πολλές αντιφάσεις (στις βουλευτικές εκλογές του 2021 κατέγραψε το μικρότερο ιστορικά ποσοστό του 23%,) μπόρεσε όμως τελικά να ανταπεξέλθει αξιοποιώντας την ικανότητα του να προβαίνει σε ισχυρές και αποτελεσματικές συμμαχίες. Ο πολιτικός του ρόλος και επιρροή θεωρούνται αναβαθμισμένες.
Στις 12 Φεβρουαρίου
Ο δεύτερος γύρος αποτελεί την αποφασιστική καμπή και γύρω από αυτόν αναπτύσσονται έντονες πολιτικές διεργασίες. Στο δεύτερο γύρο της 12ης Φεβρουαρίου θα αναμετρηθούν οι δύο ψυχές της Κύπρου: Οι συντηρητικοί κύκλοι, οι εθνικιστές, όσοι βολεύονται με το σημερινό αδιέξοδο και επιζητούν την συνέχιση της διακυβέρνησης Αναστασιάδη θα συσπειρωθούν γύρω από την υποψηφιότητα του Ν. Χριστοδουλίδη. Όσοι επιθυμούν λύση του κυπριακού, ενωμένη και αδιαίρετη Κύπρο και πολιτική αλλαγή θα επιλέξουν την υποψηφιότητα του Ανδρέα Μαυρογιάννη. Οι πολιτικές διεργασίες φαίνεται να τον ευνοούν.
Δεν είναι μόνο οι υποψήφιοι που κατέγραψαν μικρότερα ποσοστά όπως οι Δημητριάδης και Χριστοφίδης αλλά και το κόμμα των Οικολόγων που επικοινωνούν με το πολιτικό πρόγραμμα του Ανδρέα Μαυρογιάννη και αναμένονται να τον ψηφίσουν, κυρίως είναι μια κοινωνική δυναμική που φαίνεται να αναπτύσσεται, διεκδικώντας την ρήξη με την δεκαετή διακυβέρνηση Αναστασιάδη .
Αλλά και η επιλογή του ΔΗ.ΣΥ να επιλέξει την ψήφο κατά συνείδηση, παρά τις αφόρητες πιέσεις του απερχόμενου προέδρου για στήριξη του τέως ΥΠ. ΕΞ είναι απόρροια αυτού του κλίματος. Στην μαραθώνια συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου της Τετάρτης ένα μεγάλο τμήμα της ηγεσίας του κόμματος, και συγκεκριμένα αυτό που αναφέρεται στον ιδρυτή του Γλαύκο Κληρίδη έδειξε να συνειδητοποιεί ότι πιθανή νίκη του Χριστοδουλίδη μπορεί να οδηγήσει σε οριστική διχοτόμηση, σε αντίθεση με την επιλογή Ανδρέα Μαυρογιάννη, που μπορεί να διαμορφώσει προϋποθέσεις επανεκκίνησης της διαδικασίας επίλυσης του κυπριακού.
Σε κάθε περίπτωση, όσοι και όσες συμμετέχουμε στα κοινά από την πλευρά της ειρηνικής συνύπαρξης, επιθυμώντας σχέσεις καλής γειτονίας, συνεργασία στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, δεν μπορεί παρά να προσδοκούμε την νίκη του Ανδρέα Μαυρογιάννη.