«Προσφυγική κόπωση» παρατηρούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με άρθρο στο διεθνές think tank European Council on Foreign Relations, όσον αφορά τις προσφυγικές ροές από την εμπόλεμη ζώνη της Ουκρανίας, σε ευρωπαϊκό έδαφος δηλαδή. Ιδιαίτερα ανήσυχοι δηλώνουν και ευρωπαίοι ηγέτες για τις αυξημένες προσφυγικές ροές από Τουρκία και Μεσόγειο. Σύμφωνα με την Frontex, το 2022 αυξήθηκε κατά 64% ο αριθμός των παράτυπων εισόδων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατά 50% οι αιτήσεις για τη χορήγηση ασύλου. Επιπλέον, περίπου 4 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία βρήκαν καταφύγιο (με άλλες διαδικασίες) σε κράτη μέλη της ΕΕ. Η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ που ολοκληρώθηκε την Πέμπτη το βράδυ είχε ως αποτέλεσμα την υιοθέτηση της πιο σκληρής στάσης στο προσφυγικό/μεταναστευτικό, όπως περίπου την εισηγήθηκαν η Ελλάδα, η Δανία, η Εσθονία, η Αυστρία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Μάλτα και η Σλοβακία με κοινή επιστολή τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είχε προηγηθεί και η επικοινωνία του έλληνα πρωθυπουργού με την ιταλίδα ομόλογό του, την ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι, για «θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος» όσον αφορά το μεταναστευτικό. Τον Ιανουάριο, η ελληνική κυβέρνηση προέβη επιπλέον σε πολλαπλές ανακοινώσεις και εγκαινιάσεις της νέας επέκτασης του φράχτη του Έβρου κατά 35 χλμ, η οποία θα γίνει με χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς μέχρι τώρα η ΕΕ δεν χρηματοδοτεί φράχτες.
Οι αντιμεταναστευτικές πιέσεις έπιασαν τόπο και όπως ανακοινώθηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «θα ενεργήσουμε για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων μας και την αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης». Τα μέτρα που συμφωνήθηκαν περιλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της υποδομής φύλαξης των συνόρων της Βουλγαρίας με την Τουρκία (2 δισ. θα διατεθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για να χρηματοδοτηθεί συνοριακός φράχτης μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας, σύμφωνα με πληροφορίες, δέσμευση που δεν περιλαμβάνεται ρητά στο κείμενο συμπερασμάτων, αλλά άνοιξε ένα παραθυράκι με αναφορές σε χρηματοδότηση υποδομών στα σύνορα), με επιπλέον κάμερες και φυλάκια, όπως και αύξηση των απελάσεων. Κατά 30 δισ. ευρώ θα αυξηθεί ο προϋπολογισμός για την επιτήρηση και ουσιαστικά την στρατιωτικοποίηση συνόρων. Όπως σημειώνεται στο κείμενο συμπερασμάτων «θα πρέπει να καλύπτονται όλες οι μεταναστευτικές οδοί και με επαρκείς πόρους (…) Απαιτείται ταχεία δράση για να εξασφαλιστούν αποτελεσματικές επιστροφές (…) στις χώρες καταγωγής και διέλευσης με τη χρήση όλων των συναφών πολιτικών, μέσων και εργαλείων της ΕΕ ως μοχλών πίεσης». Εν ολίγοις, αποφασίστηκε μια Ευρώπη πιο φρούριο με σφραγισμένα σύνορα (πουθενά δεν προβλέπεται ασφαλής δίοδος), αυστηρούς ελέγχους και fast track επιστροφές.
Πολιτικό δώρο
Πρόκειται για ένα ωραίο πολιτικό δώρο στις χώρες που δέχονται πιέσεις από τις προσφυγικές ροές, οι οποίες έχουν να συγκρατήσουν ένα εσωτερικό εκλογικό ακροατήριο. Το δώρο αυτό πρώτη θα ανοίξει η Ελλάδα, αφού σε λίγους μήνες θα πραγματοποιηθούν οι εθνικές εκλογές και από ότι φαίνεται η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει ανάγκη να στραφεί προς τα δεξιά της, και να ικανοποιήσει τις αντιμεταναστευτικές και αντιπροσφυγικές φωνές. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, έφερε και ψήφισε (με το ΠΑΣΟΚ αντάμα) τροπολογία που θα απαγορεύσει την εκλογική κάθοδο σε υποψήφιους που οδήγησαν το ακροδεξιό άρμα τα προηγούμενα έτη. Την αντιπαράθεση στη Βουλή, διόλου τυχαία, σήκωσαν οι «μετανιωμένοι» ακροδεξιοί Βορίδης και Γεωργιάδης, οι οποίοι με περισσή χαρά επιχείρησαν να εξισώσουν την Χρυσή Αυγή με όσες δυνάμεις της Αριστεράς εναντιώθηκαν στην τροπολογία αυτή, η οποία δίνει στον Άρειο Πάγο την εξουσία να απαγορεύει την κάθοδο στις εκλογές κατά το δοκούν. «Μήπως θέλετε να κατέβει η Χρυσή Αυγή και δεν μας το λέτε;» απευθυνόταν με το γνωστό του ύφος ο υπουργός Εσωτερικών στα έδρανα του ΣΥΡΙΖΑ. «Μπορεί να τους σιχαίνεστε αλλά πάντα τους βοηθάγατε γιατί τους βλέπατε σαν ένα κόμμα που παίρνει ψήφους από τη ΝΔ. Είστε δυστυχισμένοι από την σημερινή τροπολογία» υπερθεμάτισε ο υπουργός Ανάπτυξης. Παράλληλα ανέλαβε δράση και ο πρώην πρόεδρος του ΛΑΟΣ, Γιώργος Καρατζαφέρης, ο οποίος κάποτε κρατούσε τα σκήπτρα της ακροδεξιάς, ο οποίος θα μιλήσεις «στους καθαρόαιμους δεξιούς», «για να μην είναι ο πρωθυπουργός ευάλωτος στις ορέξεις των άλλων».
«Δεν μπορούμε να σας επιτρέψουμε να κρατάτε τη χώρα πίσω, με τον φανατισμό και τον τυχοδιωκτισμό σας, να διογκώνετε τις ανισότητες, να σπέρνετε τον διχασμό και την προπαγάνδα, να κάνετε mainstream τον ακροδεξιό πολιτικό λόγο, να τον ξεπλένετε, όπως και τόσους ακροδεξιούς πολιτικούς που φόρεσαν κοστούμι και σήμερα κάθονται στα υπουργικά έδρανα» απάντησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Διχασμός ξανά
Στο πνεύμα των… αντικομμουνιστικών, αντιαριστερών, αντιδικαιωματικών ημερών, η Νέα Δημοκρατία επιχείρησε ξανά τον διχασμό. Διόλου παραπολιτική και «ελαφρά» είναι η «συμβουλή» του κ. Μητσοτάκη προς τον Αλ. Τσίπρα «εάν θέλετε να πείσετε ότι δεν επενδύετε συνειδητά στους διχασμούς του παρελθόντος, διαλέξτε τουλάχιστον άλλη μουσική εισαγωγή στις ομιλίες σας από τον ύμνο του ΕΑΜ». Ήρθε να κουμπώσει με το νέο προεκλογικό δίλημμα που έθεσε ο Κ. Μητσοτάκης: «προχωράμε μαζί μπροστά ή γυρίζουμε διχασμένοι πίσω». Και παράλληλα, επιχειρεί να ενισχύσει το αντιΣΥΡΙΖΑ συναίσθημα εμφανίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ ως εκτός δημοκρατικού πλαισίου και ξανά ως ένα περιθωριακό, κόμμα διαμαρτυρίας: «Προτιμάτε συνθήματα αντί επιχειρημάτων», «ο λαός ψήφισε αντιπροσώπους και όχι απεργούς», «θα σας καλέσω να επανέλθετε στον ρόλο σας και τη δημοκρατική ομαλότητα».
Ανησυχία
Η όξυνση αυτή σαφώς υποκρύπτει και μια ανησυχία, μια ανησυχία για τους δρόμους που γεμίζουν. Οι καλλιτέχνες κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις τους, με μαζικές καταλήψεις, με κάλεσμα στην κοινωνία, με παραιτήσεις όλου του εκπαιδευτικού προσωπικού στο εθνικό θέατρο, με ανάδειξη προωθητικών και όχι μόνο αμυντικών αιτημάτων για τον καλλιτεχνικό χώρο. Η κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει το κίνημα αυτό, με τους ίδιους όρους που αντιμετωπίζει τον ΣΥΡΙΖΑ. Από τη μία να τους περιθωριοποιήσει και από την άλλη να τους χαρακτηρίσει ως «επαναστάτες δίχως αιτία». «Εκ του ασφαλούς» ήταν η ταμπέλα που τους κρέμασαν αυτή τη φορά. Όμως, η κίνησή τους αυτή βρωμάει ανασφάλεια. Γι’ αυτό στρέφονται στην ακροδεξιά, στο αντικοινωνικό κομμάτι της κοινωνίας, στο κομμάτι που συσπειρώνεται με το μίσος και όχι με την αλληλεγγύη. Γιατί η αλληλεγγύη δίνει δύναμη και ώθηση.