Πρώτη εικόνα από το αεροδρόμιο του Dammam στην ανατολική Σαουδική Αραβία, μια ανάσα από τον Περσικό Κόλπο: Ένα ζευγάρι μάτια και τίποτα άλλο. Ένα ζευγάρι μάλλον μελαγχολικά μάτια μίας νεαρής κοπέλας που εργάζεται στο τμήμα υποδοχής των ξένων υπηκόων στο αεροδρόμιο και η οποία σε σπαστά αγγλικά σε ενημερώνει ότι πρέπει να αφήσεις τα δακτυλικά αποτυπώματά σου στο μηχάνημα.
Το θέαμα σου προκαλεί μία κάποια απογοήτευση. Ένα νεότατο κορίτσι φορά την ολόσωμη, κατάμαυρη μπούρκα, γιατί πολύ απλά δεν έχει το δικαίωμα να φορέσει κάτι άλλο και να εμφανιστεί δημοσίως. Στη δουλειά, λοιπόν, μπούρκα, στον δρόμο μπούρκα, στο αυτοκίνητο μπούρκα, στο εστιατόρια μπούρκα. Έτσι, υποτίθεται ότι οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας σέβονται τον θεό, τη θρησκεία, αλλά και τον άνδρα-κηδεμόνα.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι στην ακραία θρησκόληπτη αυτή χώρα έχουν γίνει μερικά βήματα προόδου τα τελευταία πέντε-έξι χρόνια. Όχι πολύ πιο παλιά, οι γυναίκες δεν είχαν καν το δικαίωμα να οδηγούν, ενώ οι παρέες που αποτελούνταν μόνο από άνδρες δεν μπορούσαν να καθίσουν δίπλα σε οικογένειες σε εστιατόρια και άλλα μαγαζιά.
Είναι αλήθεια ότι το καθεστώς επιχειρεί να κάνει κάποια πολύ δειλά, ανεπαίσθητα σχεδόν, βήματα «φιλελευθεροποίησης», ιδιαίτερα στον τρόπο που αντιμετωπίζει τις γυναίκες. Ωστόσο, στα μάτια ενός παρατηρητή, ειδικά αν αυτός είναι δυτικός, αυτά τα βήματα μοιάζουν με σημειωτόν σε παρέλαση. Επί της ουσίας οι γυναίκες παραμένουν δέσμιες του άνδρα-κηδεμόνα, γεγονός που πιστοποιείται ακόμα και με την εξωτερική τους εμφάνιση. O άντρας, είτε πατέρας, είτε σύζυγος, ορίζει και σφραγίζει τη μοίρα τους.
Μπορεί να το θεωρήσει κανείς όλο αυτό ως μέρος μίας άλλης κουλτούρας που πρέπει να γίνει σεβαστό; Δεν γίνεται, προφανώς, να υπάρξει θετική απάντηση σ' αυτό το ερώτημα όταν, εν έτει 2023, καταστρατηγούνται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών. Από την άλλη πλευρά, βέβαια ίσως να μην μπορεί να περιμένει κανείς περισσότερα πράγματα από μία απόλυτη μοναρχία, ένα καθεστώς στο οποίο «βασιλεύει» η προσωπολατρία και οι φωτογραφίες του βασιλιά και του διαδόχου του φιγουράρουν ακόμα και στα (πανάκριβα και υπερπολυτελή) ξενοδοχεία.
Στη Σαουδική Αραβία του σήμερα, το απόλυτο κουμάντο το έχει ο Μοχάμεντ μπιν Σάλμαν, διάδοχος του θρόνου και πρωθυπουργός. Πολιτικά κόμματα δεν υπάρχουν, γενικές εκλογές δεν γίνονται, κοινοβούλιο δεν υφίσταται. Τα πάντα ανήκουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στον βασιλιά Σάλμαν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ, γεγονός που καθορίζει απολύτως την πολιτική και την οικονομική ζωή αυτής της χώρας των 40.000.000 ψυχών.
Οι όποιες προσπάθειες για ένα πιο «φιλικό» προφίλ ως προς τους ξένους έχουν να κάνουν με τον ανταγωνισμό με τις άλλες χώρες της περιοχής, και ιδιαίτερα το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν. Η Σαουδική Αραβία μόλις πριν από μερικά χρόνια άρχισε να επιτρέπει την είσοδο σε τουρίστες, αντιλαμβανόμενη ότι το κοσμοπολίτικο Ντουμπάι, αλλά και το Κατάρ πλουτίζουν πλέον και από τον τουρισμό.
Κάπως έτσι εξηγείται και η ολοφάνερη πλέον προσπάθεια για ανάπτυξη, η οποία γίνεται μάλλον άγαρμπα και απότομα με τον κατασκευαστικό τομέα να δίνει τον ρυθμό. Όταν ακόμα και στην επαρχία της Al Ahsa, στα ανατολικά εδάφη της χώρας, πραγματοποιείται ένας οργασμός real estate –πάντα με τη βασιλική σφραγίδα– καταλαβαίνει κανείς ότι η χώρα επιχειρεί να περάσει στο επόμενο στάδιο, διατηρώντας πάντως αλώβητο το καθεστώς απολυταρχίας.
Αυτό το κατασκευαστικό πανηγύρι στηρίζεται φυσικά (οποία έκπληξις) στα άφθονα φθηνά εργατικά χέρια που προσφέρουν πολίτες της Ινδίας και του Πακιστάν, κατά κύριο λόγο. Η συνταγή γνωστή και από παλιά πετυχημένη, πόσω μάλλον σε μία χώρα που τα εργασιακά δικαιώματα αποτελούν ζητούμενο και όχι δεδομένο.
Υπάρχει τέλος και το άνοιγμα στο παγκοσμιοποιημένο ποδόσφαιρο. Πρόσφατα ο Κριστιάνο Ρονάλντο υπέγραψε ένα βασιλικό συμβόλαιο στην Αλ Νασρ και ο πρίγκιπας μπιν Σάλμαν υποσχέθηκε ότι το καλοκαίρι κάθε ομάδα της χώρας θα αποκτήσει έναν παίκτη παρόμοιου βεληνεκούς (με κρατικό χρήμα, εννοείται). Την εβδομάδα που μάς πέρασε έγινε, εν τω μεταξύ, γνωστό ότι η Σαουδική Αραβία πρότεινε στην Ελλάδα (!) και στην Αίγυπτο την από κοινού διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2030, με αντάλλαγμα τη χρηματοδότηση για την κατασκευή σταδίων.
Η επιχείρηση «έργα, πορνό και μπάλα για τους φτωχούς» βρίσκεται, κοντολογίς, σε πλήρη εξέλιξη, με τη διαφορά ότι στη Σαουδική Αραβία απαγορεύεται δια ροπάλου το πορνό. Πάνω από όλα, τάξις και ηθική. Η εκμετάλλευση και η καταπάτηση δικαιωμάτων συγχωρούνται.