Άλλη μια εβδομάδα αγωνιστικών κινητοποιήσεων των καλλιτεχνών. Άλλη μια εβδομάδα που η κυβέρνηση επιμένει να τους αντιμετωπίζει σαν παραπλανημένους και ανόητους. Άλλη μια εβδομάδα που εκείνοι μας δείχνουν την τέχνη του αγώνα, του συλλογικού, οριζόντιου, ανοιχτού, ενωτικού αγώνα. Την περασμένη εβδομάδα, το ρεπορτάζ τυπώθηκε εν αναμονή της δημόσιας διατύπωσης από την πλευρά της κυβέρνησης πρότασης νομοθετικής ρύθμισης για την αντιμετώπιση του ζητήματος της υποβάθμισης των καλλιτεχνών πτυχίων που επέφερε το Π.Δ. 88/25. Αντ’ αυτής, αργά το βράδυ της προηγούμενης Παρασκευής, ήρθε ένα εντελώς ανεπαρκές προσχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης.
Η μία μετά την άλλη ακολούθησαν οι δημόσιες δηλώσεις εκπροσώπων των καλλιτεχνικών σωματείων που εξέφραζαν τη δυσαρέσκεια τους για την αντιμετώπιση που συνεχίζει να τους επιφυλάσσει η κυβέρνηση. Την περασμένη Δευτέρα, δεκαοχτώ σωματεία από τον χώρο του πολιτισμού, σε κοινή επιστολή τους προς τον υφυπουργό Σύγχρονου Πολιτισμού, Ν. Γιατρομανωλάκη, που έδωσαν στη δημοσιότητα, επισήμαιναν: «Δυστυχώς η κυβέρνηση με το προσχέδιο αυτό, το οποίο δεν ανταποκρίνεται στα αιτήματα μας, δείχνει για ακόμη μια φορά ότι δεν θέλει να δώσει λύση στα υφιστάμενα προβλήματα. Διευκρινίζουμε ότι ο πρωθυπουργός στη συνάντησή μας δεσμεύτηκε για νομοθετική ρύθμιση και όχι ΚΥΑ, που είναι νομικά ασθενέστερη και υποδεέστερη από Νόμο ή Προεδρικό Διάταγμα. […] Η ΚΥΑ αυτή δεν μας κατατάσσει σε νέα Επαγγελματική Κατηγορία (ούτε άλλωστε θα μπορούσε, αφού δεν είναι νομοθετική ρύθμιση), παραμένουμε στην κατηγορία Δ.Ε. (μέσω του Π.Δ. 85/2022) έτσι όπως έχουν περιγραφεί εκεί τα προσόντα επιλογής. […] Η ΚΥΑ αυτή δεν ικανοποιεί ούτε στο ελάχιστο το αίτημα του αγώνα μας που είναι η επιτέλους αναγνώριση των καλλιτεχνικών σπουδών μας, μέσω της διαβάθμισής μας, στην κατηγορία Τ.Ε.».
Παράλληλα, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών τόνιζε και σε δική του ανακοίνωση την ίδια μέρα: «Η προτεινόμενη ΚΥΑ βελτιώνει –πράγματι– τις αποδοχές των καλλιτεχνών με καθιέρωση ειδικής μισθολογικής κατηγορίας ισότιμης με Τ.Ε. (τεχνολογικής εκπαίδευσης). Με μια πολύ σημαντική παγίδα όμως επιβεβαιώνοντας την πίστη μας πως “ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες”. Η ΚΥΑ αυτή δεν μας κατατάσσει σε επαγγελματική κατηγορία, αφού δεν προσδιορίζει προσόντα διορισμού. Με την “ντρίπλα” που προτείνουν, να ονομαστούν οι θέσεις ως “καλλιτεχνικού έργου”, το μόνο που προσφέρουν είναι μια οριζόντια μισθολογική αναβάθμιση, η οποία εξασφαλίζεται, όμως, για οποιονδήποτε προσληφθεί για το “έργο” αυτό (π.χ. ηθοποιού, σκηνογράφου, κ.λπ.). Δηλαδή, όλοι συλλήβδην οι διπλωματούχοι τριετούς φοίτησης ανώτερων και αναγνωρισμένων από τον νόμο και το Σύνταγμα σχολών, οι απόφοιτοι διετούς φοίτησης ΙΕΚ / ΔΙΕΚ, οι απόφοιτοι Κολεγίων ή ακόμα και εμπειρικοί καλλιτέχνες –χωρίς καν πτυχίο ή δίπλωμα σχετικό με τα καλλιτεχνικά– αν προσληφθούν για έργο (ηθοποιού, σκηνογράφου, κ.λπ.) θα αμείβονται με τον ίδιο μισθό.»
Ο αγώνας συνεχίζεται
Έτσι οι κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών συνεχίστηκαν με τη μεγάλη προγραμματισμένη συναυλία στήριξης έξω από το Rex την Δευτέρα. Εκεί εκτός από πλήθος αλληλέγγυου κόσμου, παραβρέθηκαν και εκπρόσωποι κομμάτων που στηρίζουν τον αγώνα των καλλιτεχνών. Μεταξύ άλλων και η γραμματέας της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Ράνια Σβίγκου και ο γγ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.
Μάλιστα, το μήνυμα του αγώνα έφτασε μέχρι το Βερολίνο και την Μπερλινάλε, όπου ο ηθοποιός Αργύρης Ξάφης, στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου για την ταινία «Music» της Αντζελα Σάνελεκ, στην οποία πρωταγωνιστεί μαζί με την Μαρίσα Τριανταφυλλίδου, άδραξε την ευκαιρία να μιλήσει για τον αγώνα των καλλιτεχνών και να ζητήσει τη συμπαράσταση του καλλιτεχνικού κόσμου της Ευρώπης. Επιπλέον, μαζί με συναδέλφους του ύψωσαν ένα πανό με το μήνυμα «Σταματήστε να σκοτώνετε τον πολιτισμό στην Ελλάδα», ενώ στέκονταν στο κόκκινο χαλί (φωτό).
Παράλληλα, μήνυμα στήριξης στον αγώνα των καλλιτεχνών έστειλε και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Σαουμπίνε, γνωστός και αγαπητός στο ελληνικό κοινό, γερμανός σκηνοθέτης Τόμας Οστερμάγιερ. Αφού χαρακτήρισε το Π.Δ. 88/22 «πράξη εχθρότητας» για όλο το «ευρωπαϊκό θεατρικό τοπίο», σημείωσε: «Δυστυχώς, η οικονομική κατάσταση των νέων ανθρώπων που ασχολούνται με το θέατρο στην Ελλάδα είναι ήδη κάτι παραπάνω από δύσκολη. Η επιδείνωσή της μέσω ενός Π.Δ. είναι απαράδεκτη. Οι διαμαρτυρίες των φοιτητών και των καθηγητών των καλλιτεχνικών σχολών έχουν την απόλυτη αλληλεγγύη μου». Ενώ στο δημόσιο γάλλο-γερμανικό ειδησεογραφικό οργανισμό arte.tv παρουσιάστηκε σχετικό αφιέρωμα για τον αγώνα των καλλιτεχνών στην Ελλάδα.
Εμμονή σε γνώριμες τακτικές από την κυβέρνηση
Εν τω μεταξύ, οι λαθροχειρίες της κυβέρνησης και η εμμονή στη γνώριμη τακτική της διάσπασης του κινήματος φαίνεται ότι καλά κρατεί. Πρώτα ήταν η προσπάθεια του πρωθυπουργού να εμφανίσει τους καλλιτέχνες ως υπέρμαχους της αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος, πράξη που αποκρούστηκε ποικιλοτρόπως από τους καλλιτέχνες, αλλά απαντήθηκε και στο κάλεσμα που απεύθυναν το συντονιστικό της κατάληψης της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, η ΠΟΘΑ και το ΣΕΗ για τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας χθες Πέμπτη στα Προπύλαια: «Η εκπαίδευση, ο πολιτισμός και η προστασία των δικαιωμάτων του πολίτη εν γένει είναι ζήτημα όλων μας». Καλούνται σύσσωμο το σπουδαστικό και φοιτητικό σώμα «να είναι μαζί μας στον αγώνα για τη διασφάλιση του άρθρου 16 και την ικανοποίηση των αιτημάτων μας».
Έπειτα, την περασμένη Τρίτη, την ώρα που ήταν προγραμματισμένη η έκτακτη γενική συνέλευση του ΣΕΗ, ο υφυπουργός Ν. Γιατρομανωλάκης επέλεξε να απαντήσει στην επιστολή των 18 σωματείων λέγοντας ότι στη συζήτηση στο Μαξίμου τόσο ο γραμματέας του ΣΕΗ όσο και ο πρόεδρος της ΠΟΘΑ εστίασαν στο μισθολογικό ζήτημα, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «το αίτημα στη συνάντηση ήταν μισθολογικού χαρακτήρα και η προτεινόμενη ΚΥΑ απαντά ακριβώς σε αυτό, προτείνοντας μισθολογική εξίσωση». Ή ο κ. Γιατρομανωλάκης δεν έχει ακούσει και διαβάσει τίποτα από όσα όλο το προηγούμενο διάστημα εκκωφαντικά φωνάζουν οι καλλιτέχνες, αφού μόνο έτσι θα μπορούσε καλοπροαίρετα να εξηγηθεί γιατί χρειάστηκε να υπερασπιστεί το προσχέδιο της ΚΥΑ καταφεύγοντας στα λεγόμενα μιας κλειστής συνάντησης και παρουσιάζοντάς τα σαν να αλλοιώνουν τα δημόσια αιτήματα των καλλιτεχνών. Ή η απάντησή του ήταν στοχευμένη: να δημιουργήσει την εντύπωση ότι όσα λέγονται κεκλεισμένων των θυρών είναι άλλα από όσα διακηρύσσονται δημόσια. Κρίνοντας ίσως εξ ιδίων τα αλλότρια;
Φυσικά και αυτή η προσπάθεια ομόφωνα αποκρούστηκε από τους εκπροσώπους των σωματείων και των σπουδαστών των κατειλημμένων σχολών, που παρέστησαν στη συνάντηση με τον πρωθυπουργό. Παραμένουν ενωμένοι σαν μια γροθιά και τονίζουν: «Μόνο ως μια προσπάθεια διάσπασης του κινήματος και αμαύρωσης των συνδικαλιστικών φορέων του μπορεί να χαρακτηριστεί αυτή η επιστολή».
Παλεύουμε για δικαιώματα, όχι για επιδόματα
Πάντως, στο ψήφισμα της γσ του ΣΕΗ που δημοσιοποιήθηκε αμέσως μετά τονίζεται: «Δεν είμαστε δύο ολόκληρους μήνες στον δρόμο για 179 ευρώ (όση είναι η μισθολογική διαφορά από την κατηγορία Δ.Ε. στην Τ.Ε.). Αν η κυβέρνηση πιστεύει πως με αναλογική εφαρμογή της επιδοματικής πολιτικής των energy/market/fuel/tourism passes θα λύσει το πρόβλημα, είναι βαθιά γελασμένη και εξοργιστικά ανάλγητη. Δεν παλεύουμε για επιδόματα. Παλεύουμε για δικαιώματα». Παράλληλα, σημειώνεται: «Δεν ζητάμε σε καμία περίπτωση αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Ζητάμε –εντός των προβλέψεων του άρθρου 16– υπαγωγή όλων των αποφοίτων καλλιτεχνικών σχολών και των εργαζομένων στην Τέχνη και στον Πολιτισμό, στην κατηγορία Τ.Ε. (πλην αυτών που ήδη ανήκουν στην κατηγορία Π.Ε.), κάτι το οποίο γίνεται και έχει ήδη γίνει σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Φυσικά, τα αιτήματά μας για ίδρυση δημόσιας τριτοβάθμιας ανώτατης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και ενιαίας δημόσιας καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, σε όλες τις βαθμίδες και της ενίσχυσης του σπουδαστικού σώματος με παροχές σίτισης, στέγασης και δωρεάν συγγραμμάτων παραμένουν ενεργά μαζί με όλο το πεδίο των διεκδικήσεών μας», συμπληρώνει το ΣΕΗ.
Ενώ καταλήγει επισημαίνοντας ότι «ο αγώνας είναι διαρκείας, μαραθώνιος και όχι αγώνας 100 μέτρων» γι’ αυτό ανακοινώνονται σειρά κινητοποιήσεων και στοχευμένων κινήσεων: την Παρασκευή 24 Φεβρουάριου, συνάντηση με ΕΝΘΕΠΑ για ΣΣΕ, το σαββατοκύριακο 25-26, συντονισμός με σπουδαστές για ευρωπαϊκή ημέρα δράσης και συμβολική κατάληψη της Πλατείας Συντάγματος, την Καθαρά Δευτέρα, συναυλία στα Προπύλαια ή το Σύνταγμα.
Για τη συνέχεια προγραμματίζονται: συλλογική σύμβαση με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας και δεύτερη συνάντηση για ΣΣΕ με ΠΕΘ, διασωματειακή ημερίδα για την εκπαίδευση, σύσταση διακαλλιτεχνικής ομάδας εργασίας από τα σωματεία για το «τι πανεπιστήμιο θέλουμε», κήρυξη νέας απεργίας σε συνεργασία με τα άλλα καλλιτεχνικά σωματεία, αναλόγως της πορείας των διαπραγματεύσεων με το ΥΠΠΟΑ, που φυσικά θα συνοδεύονται με κινητοποιήσεις, κατάθεση τροπολογίας σε όλα τα κόμματα, η οποία θα επεκτείνει τον Ν.4325/15 που ισχύει για τους μουσικούς στους ΟΤΑ. Τέλος, τονίζουν ότι «σκεφτόμαστε από τώρα πως το καλοκαίρι διοργανώνεται το Φεστιβάλ Αθηνών και πώς θα μπορούσαν –αν χρειαστεί– να συνεχιστούν και εκεί οι κινητοποιήσεις μας, καλώντας τα καλλιτεχνικά σωματεία στον σχεδιασμό τους».
Μάλλον θα προλάβει τις μακροπρόθεσμες κινητοποιήσεις η ανακοίνωση των εκλογών. Ή ίσως είναι καλύτερα ο αγώνας να καθορίσει το πλαίσιο της προεκλογικής περιόδου με καθαρά αιτήματα και αγωνιστική διάθεση, στον δρόμο που χαράζουν οι καλλιτέχνες.
Ήδη ορισμένες και ορισμένοι παλιοί μας γνώριμοι και αγαπημένοι συναγωνιστές δήλωσαν τη συμμετοχή τους στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Ανάμεσά τους, η ηθοποιός Άννα Ελεφάντη, υποψήφια στην Α’ Αθήνας, η ηθοποιός Μαρία Κανελλοπούλου, υποψήφια επίσης στην Α’ Αθήνας και η σεναριογράφος και ηθοποιός Άννα Χατζησοφιά, υποψήφια στην Αττική, στον Βόρειο Τομέα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει διακηρυγμένη
θέση και βούληση
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει διακηρυγμένη θέση για ίδρυση ανώτατης σχολής Παραστατικών Τεχνών. Είναι ψηφισμένη μάλιστα στην τελευταία απόφαση του πρόσφατου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, του ανώτατου οργάνου του κόμματος. Μιλάει για αναβάθμιση των καλλιτεχνικών σπουδών, για διαβάθμιση των καλλιτεχνικών πτυχίων και για ίδρυση ανώτατης σχολής Παραστατικών Τεχνών. Πρόκειται για παλιό αίτημά μας που υπάρχει στις προγραμματικές προβλέψεις του Τμήματος Πολιτισμού του κόμματος ανέκαθεν, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου στην Αριστερά.
Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ έγιναν βήματα. Το 2016 με νόμο έδωσε επαγγελματικά δικαιώματα Τ.Ε. στους μουσικούς των ΟΤΑ, που άτυπα επεκτάθηκε σε όλες τις καλλιτεχνικές ειδικότητες. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει μοντέλο για μια νομοθετική ρύθμιση που θα θεραπεύει όσα επέφερε το Π.Δ. 88/22. Επίσης, με ΚΥΑ το 2018 έδωσε ισοβάθμιση στα πτυχία όσων είχαν τελειώσει τις σπουδές τους μέχρι το 2003. Όμως αυτά τα βήματα χρειάζεται να συμπληρωθούν.
Η τωρινή κυβέρνηση, ωστόσο, κινήθηκε στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση και τώρα εμπαίζει επί δύο μήνες τους αγωνιζόμενους καλλιτέχνες. Απαξιώνει τις σπουδές, απαξιώνει την εκπαίδευση, απαξιώνει τη μόρφωση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος όχι μόνο από τις προγραμματικές του διακηρύξεις αλλά και από το ίδιο το κίνημα να προχωρήσει στη διαβάθμιση των καλλιτεχνικών σπουδών και στην ίδρυση ανώτατης σχολής Παραστατικών Τεχνών. Είναι μονόδρομος.
Άννα Χατζησοφιά,
σεναριογράφος, ηθοποιός, υποψήφια βουλεύτρια με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην Αττική, στον Βόρειο Τομέα
Η μάχη των μαχών
Η εκλογική αναμέτρηση που έχουμε μπροστά μας, είναι το δίχως άλλο «μάχη των μαχών» - η πιο κρίσιμη από τη μεταπολίτευση και μετά.
Ανήκω σε κείνη την κομματική γενιά, που η συμμετοχή στα ψηφοδέλτια των κάθε λογής εκλογικών αναμετρήσεων (σύλλογος, σωματείο, Δήμος, Περιφέρεια, Βουλή) ήταν περίπου κομματικό καθήκον, στο οποίο όφειλες να ανταποκριθείς, χωρίς «προαπαιτούμενα» και προσωπικές επιδιώξεις.
Οι μάχες που δίναμε -τουλάχιστον μέχρι το 2012- είχαν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (περιορισμένα ποσοστά προσωπικής φιλοδοξίας και ενισχυμένα αυταπάρνησης και ανιδιοτέλειας), ενώ το συλλογικό υπερίσχυε του προσωπικού. Μιλώ για τον κανόνα, κι όχι για τις δυσάρεστες μικρές εξαιρέσεις που φυσικά υπήρχαν. Γνωρίζοντας πως τα χρόνια της αθωότητας έχουν οριστικά παρέλθει (ο εκσυγχρονισμός, η φούσκα της πλαστής ευμάρειας, οι εύκολες «δόξες», τα ΜΜΕ έχουν αγγίξει και την Αριστερά - ας μη γελιόμαστε!) πιστεύω βαθιά, πως είναι η ώρα όλες και όλοι, να ανασύρουμε κομμάτια από τον παλιό καλό μας εαυτό, να θυμηθούμε λησμονημένα ήθη και να συνταχτούμε «με τους αιθεροβάμονες και τους ονειροπόλους». Με τους φτωχούς, τους διαφορετικούς, τους ξένους, τους καλλιτέχνες, τους εκπαιδευτικούς, τους υγειονομικούς... Με μόνη και αποκλειστική επιδίωξη τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ!
Σε ό,τι με αφορά: «Πάντα να ρίχνεις στις πληγές σου νέο κουράγιο, ν' ανάβει η μάχη, να νικήσεις....» Β.Λ.
Μαρία Κανελλοπούλου,
ηθοποιός, υποψήφια βουλεύτρια με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην Α’ Αθηνών
Δεν μπορώ να φοβάμαι
και να μένω άπραγη
Επιλέγω να είμαι υποψήφια σε αυτήν την εκλογική μάχη διότι νιώθω ότι δεν πάει άλλο. Αν το 2019 είχαμε βάσιμες υποψίες ότι μια τετραετία με αυτήν την κυβέρνηση θα μας πάει πίσω γκρεμίζοντας όσα προσπάθησε να χτίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα σε μια συνθήκη εξαιρετικά σκληρή, τώρα, κοιτάζοντας πίσω αυτήν την τετραετία, φοβάμαι για το μέλλον – ειλικρινά, όχι μελοδραματικά. Δεν μπορώ να φοβάμαι και να μένω άπραγη. Όλοι και όλες, ανάλογα με τις δυνάμεις μας, τον βαθμό έκθεσης που μπορούμε να αντέξουμε, τη διάθεση και τη διαθεσιμότητά μας, χρειάζεται να αναλάβουμε την ευθύνη μας και να αγωνιστούμε.
Αυτή η κυβέρνηση είναι ένα κράμα ακροδεξιών, αμόρφωτων εταίρων που λειτουργούν σαν το κράτος να τους ανήκει, που θέλουν να γκρεμίσουν κάθε έννοια κοινωνικού κράτους και να επιβληθούν οι ίδιοι και ορισμένοι ολιγάρχες της παρέας τους σε όλους μας. Θεωρώ ότι είμαι μια κρίσιμη στιγμή, αν παραμείνουν στην κυβέρνηση και επισφραγίσουν τις πολιτικές τους, δεν ξέρω πώς θα αντιστραφεί αυτή η κατάσταση.
Μέσα από τον τωρινό αγώνα των καλλιτεχνών συμπυκνώνονται οι αγωνίες όλων. Η τέχνη είναι μια διαδικασία αποκαλυπτική. Δεν είναι τυχαίο ότι πυροδοτείται ξανά ο αγώνας και η κινητοποίηση μέσα από τους καλλιτέχνες.
Άννα Ελεφάντη,
ηθοποιός υποψήφια βουλεύτρια στην Α’ Αθήνας