«Στις 8 Μάρτη θα γεμίσουμε ξανά τους δρόμους και τις πλατείες της χώρας μας δείχνοντας ότι οι γυναίκες είναι πρωταγωνίστριες στις αλλαγές που σημειώνονται, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τις δύο μεγάλες νίκες των τελευταίων ημερών με την ψήφιση του νόμου για τις σεξουαλικές ελευθερίες, τις εκτρώσεις, την άδεια για την έμμηνο ρύση των γυναικών και τον νόμο τρανς για τις κοινότητες ΛΟΑΚΤΙ», τόνισε στην «Εποχή» η Μαρία ντελ Μαρ Γκαρθία Πουίγκ, η 46χρονη φιλόλογος και εκδότρια, που από το 2015 είναι βουλεύτρια του Podemos από τη Βαρκελώνη και που μεταξύ άλλων συμμετέχει ως πρώτη αντιπρόεδρος στην Επιτροπή Ισότητας της ισπανικής βουλής και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των φεμινιστικών και όχι μόνο αγώνων για την ψήφιση των νομοσχεδίων υπέρ των γυναικών και των κοινοτήτων ΛΟΑΤΚΙ.
«Ανοίξαμε τις πόρτες της βουλής στα κινήματα των φεμινιστριών και των κοινοτήτων ΛΟΑΤΚΙ για να πιέσουν να ψηφιστούν οι νόμοι», συμπλήρωσε η Γκαρθία Πουίγκ, υπογραμμίζοντας την ηγεμονική θέση του Podemos και της Αριστεράς ως δύναμη μειοψηφίας στην κυβέρνηση μειοψηφία του Πέδρο Σάντσεθ. «Στις αυτοδιοικητικές και τις βουλευτικές εκλογές που έρχονται, με επικεφαλής την Άντα Κολάου και την Γιολάντα Ντίαθ θα ζητήσουμε την ψήφο των πολιτών, υπογραμμίζοντας ότι η ψήφος στο Podemos και τις προοδευτικές δυνάμεις που εκφράζουμε ενωτικά, αποτελεί την πραγματική χρήσιμη ψήφο».
Την Πέμπτη, πριν από δύο ημέρες τέθηκαν σε ισχύ οι δύο τελευταίοι νόμοι που ψηφίσατε πρόσφατα υπέρ των γυναικών και των τρανς...
H κυβέρνηση του Θαπατέρο είχε ψηφίσει τον νόμο για το δικαίωμα ταυτότητας φύλου και των γάμων μεταξύ μελών των κοινοτήτων ΛΟΑΚΤΙ, που αποτέλεσαν δείγματα ισότητας. Μετά ακολούθησε μια νεκρική σιγή στην ισπανική βουλή και ένα μεσαιωνικό πισωγύρισμα, με το δεξιό Λαϊκό Κόμμα να περιορίζει και τον νόμο για τις αμβλώσεις που είχε ψηφιστεί στην περίοδο του Θαπατέρο. Κατά τη διάρκεια της θητείας της βουλής από το υπουργείο Ισότητας της Ιρένε Μοντέρο βγήκαν τρεις σημαντικοί νόμοι, ο «νόμος του ναι είναι ναι», ο νόμος για τα δικαιώματα στη σεξουαλικότητα, ή «νόμος τρανς» για άτομα ΛΟΑΚΤΙ, και ο νόμος για την αναπαραγωγή, ή «νόμος για τις αμβλώσεις». Αυτοί οι τρεις νόμοι μάς επιτρέπουν να κάνουμε γιγαντιαία βήματα υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοινοτήτων ΛΟΑΚΤΙ. Χωρίς υπερβολές, οι τρεις αυτοί νόμοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημείο αναφοράς για ανάλογες νομοθεσίες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, γιατί βρίσκονται στην πρωτοπορία. Για πολλές από αυτές τις διατάξεις αναγκαστήκαμε να αγωνιστούμε και να επιμείνουμε περισσότερο απ’ όσο περιμέναμε, γιατί όπως για παράδειγμα με τον νόμο για τα δικαιώματα των ΛΟΑΚΤΙ, ενώ υπάρχει μια μεγάλη συναίνεση στην κοινωνία, αναγκαστήκαμε να δώσουμε μεγάλες μάχες στο κοινοβούλιο, που αποδείχθηκε πολύ πιο οπισθοδρομικό από την κοινωνία μας. Υπάρχει μια τεράστια ωριμότητα στην κοινωνία για την αντιμετώπιση των τρανς, για να ζει ο κάθε άνθρωπος όπως θέλει, αλλά στο κοινοβούλιο αντιμετωπίσαμε μια ισχυρή αντίδραση ακόμη και από τμήματα των προοδευτικών κομμάτων ή της συγκυβέρνησης. Πριν λίγες ώρες ο νόμος δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, που μας επιτρέπει να πούμε ότι κερδίσαμε μια μεγάλη μάχη.
Συνέβη το ίδιο με τον νόμο για την σεξουαλικότητα, που επιφέρει μεγάλες αλλαγές στις αμβλώσεις και την αναγνώριση του δικαιώματος άδειας εργασίας για τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την έμμηνο ρύση.
Εδώ και χρόνια οι εκτρώσεις στα δημόσια νοσοκομεία θα έπρεπε να είναι ελεύθερες και δωρεάν, αλλά αυτό δεν συνέβαινε, γιατί η δημόσια υγεία δεν τις κάλυπτε. Με τον νέο νόμο οι γυναίκες έχουν κατοχυρώσει το δικαίωμα σε μια νόμιμη, ασφαλής και δωρεάν έκτρωση στο δημόσιο σύστημα υγείας. Οι ανήλικες που έχουν περάσει το 16ο έτος της ηλικίας τους θα μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα να κάνουν έκτρωση χωρίς την ανάγκη συναίνεσης ενός ή και των δύο γονέων. Κάτι που είχε καταργήσει η προηγούμενη κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος. Επίσης καταργήθηκε η αντιμετώπιση των νέων κοριτσιών σαν μωρά, που θα έπρεπε να σκεφτούν πρώτα τρεις ημέρες πριν κάνουν έκτρωση. Σήμερα οι κοπέλες είναι ελεύθερες. Με τη νέα νομοθεσία αναγνωρίζεται το δικαίωμα αδείας στις γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα στη διάρκεια της περιόδου τους. Ελπίζουμε να δούμε και άλλες ευρωπαϊκές, και όχι μόνο, χώρες να ακολουθούν αυτό το παράδειγμα.
Από ορισμένους συνδικαλιστές ακούστηκαν αρνητικά σχόλια για αυτό το μέτρο…
Ορισμένοι σκέφτηκαν ότι αυτό θα ήταν αρνητικό για τις γυναίκες χωρίς να καταλαβαίνουν τη δυναμική του μέτρου.
Ο νόμος του «μόνο το ναι είναι ναι» άφησε μια εποχή στην Ισπανία και γενικότερα σε πολλές φεμινιστικά κινήματα και άλλων χωρών, καταγγέλλοντας πρωτίστως τη βία κατά των γυναικών και τις γυναικοκτονίες.
Ακόμη και όταν ψηφίσαμε με μεγάλο κόπο και κινητοποιήσεις τον νέο νόμο, προσπαθούν να τον απονομιμοποιήσουν και να τον διαβάλλουν. Ο νόμος αποτέλεσε τον καρπό της αντίδρασης της κοινωνίας στον ομαδικό βιασμό μιας κοπέλας από μια ομάδα που αυτοαποκαλείτο «Αγέλη». Η πρωτόδικη απόφαση πυροδότησε πλήθος αντιδράσεων, γιατί έδειξε ότι πολλές φορές δεν υπάρχει δικαιοσύνη στις αποφάσεις της δικαιοσύνης. Οι φεμινίστριες και οι γυναίκες, με αιχμή τις νέες κοπέλες, βγήκαν μαζικά στους δρόμους καταγγέλλοντας την υποβάθμιση της βίας κατά των γυναικών. Από εδώ και πέρα καμιά γυναίκα δεν θα πηγαίνει στο δικαστήριο για να αποδείξει ότι αντιστάθηκε στον βιασμό της ή στην απόπειρα βιασμού της. Απλά και μόνο εάν δηλώσει ότι δεν συναινεί σε σεξουαλική πράξη, θεωρείται ότι ασκήθηκε βία εναντίον της. Αν η γυναίκα δεν πει το «ναι» και πει «όχι», για τον νόμο έχουμε σεξουαλική επίθεση. Αρκεί το «όχι», και όχι εάν η γυναίκα πάλεψε εναντίον του βιαστή, ήταν σε κατάσταση σοκ ή υπό την επήρεια χημικών ουσιών δεν πρόβαλε αντίσταση. Φθάνει μόνο να μην υπάρχει συναίνεση. Αυτή ήταν η απάντηση των γυναικείων και φεμινιστικών κινημάτων στην πατριαρχική δικαιοσύνη που έριχνε το φταίξιμο στις γυναίκες σε πολλές περιπτώσεις άσκησης βίας εναντίον τους. Πέρα από την πιο δίκαιη δικαιοσύνη που επιτρέπει αυτός ο νόμος, προχωρήσαμε ακόμη περισσότερο εισέρχοντας στην παιδεία των ανδρών, την ίδρυση επαρχιακών κέντρων 24ωρης βάσης για την ψυχολογική, νομική και ιατρική στήριξη των γυναικών που είναι θύματα σεξουαλικής βίας ακόμη και για τις γυναίκες που δεν θέλουν να καταθέσουν μηνύσεις.
Ποιος ήταν ο ρόλος των φεμινιστικών και γυναικείων κινημάτων που αναφερθήκατε;
Στην Ισπανία είχαμε ένα από τα μεγαλύτερα φεμινιστικά κινήματα τα τελευταία χρόνια σε όλο τον κόσμο. Η 8 Μάρτη αποτελεί μια ημέρα μεγάλης απεργίας των γυναικών και τεραστίων κινητοποιήσεων. Οι απεργίες των γυναικών και οι κινητοποιήσεις τους είναι τόσο μαζικές, που προκαλούν την έκπληξη και των συνδικάτων. Όταν δημιουργήσαμε το Podemos είχαμε πει από την πρώτη στιγμή ότι θα έπρεπε να ήταν εργαλείο για τα κινήματα. Όταν έπρεπε να προχωρήσουμε στις νομοθετικές ρυθμίσεις απευθυνθήκαμε στην κοινωνίας μας. Πιστεύω ότι η ισπανική κοινωνία είναι φεμινιστική, είναι μια κοινωνία που αισθάνεται την υπεράσπιση των κοινοτήτων και ατόμων ΛΟΑΚΤΙ. Γι’ αυτό το υπουργείο Ισότητας άνοιξε τις πόρτες και τα αυτιά του για να ακούσει τα λαϊκά αιτήματα, συγκέντρωσε τα μεγάλα αιτήματα και διεκδικήσεις των κινημάτων. Όταν το Λαϊκό Κόμμα προσπάθησε να σαμποτάρει τον νόμο για τις εκτρώσεις, πυροδοτήθηκε το κίνημα «Κατέκτησε την ελευθερία σου», με τις γυναίκες να πηγαίνουν από τη μια μεριά στην άλλη της Ισπανίας για να διασφαλίσουν το δικαίωμα στην έκτρωση. Εμείς όλη αυτή την περίοδο καλούσαμε τα φεμινιστικά κινήματα και τις κοινότητες ΛΟΑΚΤΙ στη βουλή για να συμμετέχουν σε όλες τις συζητήσεις, τους ζητούσαμε να ασκούν καθημερινά πιέσεις για να φθάσουμε στην ψήφιση των νόμων. Χωρίς τις κινητοποιήσεις και τη μόνιμη παρουσία τους δεν θα είχαν ψηφιστεί οι νόμοι. Οι γυναίκες είναι πρωταγωνίστριες της καθημερινότητας της χώρας μας. Την Τετάρτη, στις 8 Μάρτη εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες θα βγουν ξανά στους δρόμους, θα απεργήσουν και θα διαδηλώσουν για τα δικαιώματά τους. Στα φεμινιστικά κινήματα δεν συμμετέχουν λίγες γυναίκες. Είναι μαζικά. Η Ισπανία είμαστε μια φεμινιστική κοινωνία. Είναι καταπληκτικό ότι κάθε 8 Μάρτη οι δρόμοι και οι πλατείες μας γεμίζουν με νέες γυναίκες και πολλούς νέους άνδρες.
Πώς αντέδρασαν η Δεξιά και η Ακροδεξιά;
Το ξέρετε πολύ καλά και στην Ελλάδα. Όσο πιο πολύ σπρώχνουμε για αλλαγές, τόσο πιο πολύ αντιδρά η Δεξιά και η Ακροδεξιά. Όσοι οι γυναίκες ζητάνε αλλαγές, τόσο περισσότερο έρχεται στην επιφάνεια η μισογύνικη νοοτροπία και ο σεξισμός της Ακροδεξιάς και της Δεξιάς, παρόλο που θα πρέπει να αποφεύγουμε εύκολες εξισώσεις ανάμεσα στο Λαϊκό Κόμμα και το Vox ή την Καθολική Εκκλησία. Το σίγουρο είναι ότι πολλές δεξιές γυναίκες, του Λαϊκού Κόμματος, αντιμετωπίζουν θετικά αυτούς τους νόμους. Υπάρχει μεγαλύτερη συναίνεση στην κοινωνία από τις αίθουσες του κοινοβουλίου, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις και οι κοινωνικές έρευνες. Ο κόσμος αξιολογεί πολύ θετικά αυτά που έκανε η κυβέρνηση για τις γυναίκες.
Πάντως εάν τα κινήματα δεν είχαν σημεία αναφοράς στην πολιτική, δεν θα είχατε αυτούς τους νόμους. Το Podemos και το Unidas Podemos αποτελείται μειοψηφία σε μια μειοψηφική κυβέρνηση. Θα έλεγε κανείς ότι καταφέρατε να επιβάλλει την ηγεμονία σας πάνω στο τραπέζι, όπως διεκδικούσε παλαιότερα ο Ιγκλέσιας, για να μην αναφερθώ στον Γκράμσι….
Είναι αλήθεια και το είδαμε ειδικά με την ψήφιση του νόμου για τα τρανς άτομα. Ανοίξαμε τις πόρτες του κοινοβουλίου σε όλες και όλους. Πραγματοποιήσαμε πολλές συνεδριάσεις με τις κοινότητες ΛΟΑΚΤΙ, για να τους ζητήσουμε πάντα ένα σημαντικό πράγμα: ασκείστε πιέσεις, πρέπει να ασκείτε πιέσεις, γιατί είναι ο νόμος σας και πρέπει να τον υπερασπιστείτε. Καταφέραμε να κερδίσουμε τις αντιστάσεις που υπήρχαν στη βουλή, ακόμη και σε μέλη της συγκυβέρνησης και του υπουργικού συμβουλίου. Αυτή ίσως είναι η ηγεμονία που αναφέρεσαι. Οι τρανς γυναίκες, που είναι από τα άτομα που έχουν δεχθεί τις μεγαλύτερες επιθέσεις, ύβρεις και περιθωριοποίηση, αποτέλεσαν τις πιο δυναμικές ακτιβίστριες για να πιέσουν να ψηφιστεί ο νόμος. Ο ακτιβισμός, τα κοινωνικά κινήματα, οι αγώνες στους δρόμους και στη βουλή κατάφεραν να οδηγήσουν μια μειοψηφικά δύναμη στη βουλή να προωθήσει τόσο σημαντικούς νόμους.
Σε λίγο θα ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος για τις αυτοδιοικητικές και προς τα τέλη του χρόνου για τις βουλευτικές εκλογές. Ποιοι είναι οι στόχοι σας;
Θέλουμε οι πολίτες να αξιολογήσουν το έργο της κυβέρνησης που συμμετέχουμε. Το Podemos είναι ένα κόμμα που έχει ισχυρή παρουσία σε πολλούς δήμους και στοχεύουμε να κερδίσουμε περισσότερους δήμους σε συνεργασία με άλλες αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις για να αλλάξουμε τα πράγματα. Βασικός στόχος μας είναι η επανεκλογή της Άντα Κολάου στον δήμο της Βαρκελώνης, που έχουμε κάνει ένα τεράστιο έργο. Η Βαρκελώνη αποτελεί σύμβολο στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοινοτήτων ΛΟΑΚΤΙ χάρη στην Κολάου και την Αριστερά μας. Από την υγεία και την παιδεία, στα θέματα γυναικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ενέργειας και κατοικίας, κάναμε εξαιρετικά πράγματα στη Βαρκελώνη. Η Κολάου και η Βαρκελώνη δείχνουν τον δρόμο πάνω στον οποίο θα πρέπει να κινηθούμε στις δημοτικές εκλογές. Το φθινόπωρο στις βουλευτικές εκλογές με επικεφαλής την Γιολάντα Ντίαθ θα ζητήσουμε από τους πολίτες την ψήφο τους, υπογραμμίζοντας πόσο χρήσιμη ήταν για να ανοίξει μια προοδευτική προοπτική για τη χώρα και τους ανθρώπους της. Βρεθήκαμε στην κυβέρνηση μεσούσης της πανδημίας και ενός ευρωπαϊκού πολέμου και καταφέραμε να κάνουμε πολλά πράγματα μέσα από τη συγκυβέρνηση σοσιαλιστών και Αριστεράς. Νομίζω ότι είναι ξεκάθαρο ότι χωρίς την ισχυρή και δυναμική παρουσία του Podemos μέσα στο Unidas Podemos και την κυβέρνηση, πολλά πράγματα δεν θα είχαν γίνει και ακόμη περισσότερα δεν θα είχαν γίνει όπως έγιναν. Πρέπει να αυξήσουμε τους ψήφους και τις έδρες μας για μπορέσουμε να μετράμε περισσότερο και να έχουμε μεγαλύτερο βάρος και αποφασιστικότητα στην επόμενη κυβέρνηση.
Στη Βαρκελώνη έχετε δημιουργήσει εδώ και καιρό το ενωτικό En Comu Podem, που φαίνεται να αποτελεί μια καλή συνταγή συνεργασίας των προοδευτικών και αριστερών δυνάμεων ακόμη και σε εθνικό επίπεδο…
Είναι αλήθεια ότι το En Comu Podem και ο δήμος της Βαρκελώνης αποτελούν τον καθρέπτη που θα έπρεπε να κοιταζόμαστε. Ήμασταν εδώ και χρόνια πολύ πιο μπροστά σε ό,τι αφορά την ενότητα δράσης των προοδευτικών και αριστερών δυνάμεων, ενωτικά και χωρίς ηγεμονισμούς. Το κάναμε στη Βαρκελώνη και στην Καταλονία. Στον ορίζοντα μας υπάρχει μόνο η ενότητα και η συνεργασία μας στο πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο με όλες τις πολιτικές οργανώσεις και κινήματα που διεκδικούν μια άλλη Ισπανία.