Μετά την κατακραυγή του κόσμου, η κυβέρνηση παραδέχθηκε πως το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη δεν οφείλεται μόνο σε ανθρώπινο λάθος, αλλά και στη μη ολοκλήρωση του έργου για τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας. Ο υπουργός Γ. Γεραπετρίτης είπε για τη σχετική σύμβαση του 2014, ότι μέχρι το 2019 είχε προχωρήσει μόνο κατά 32% και η δική του κυβέρνηση την έφτασε στο 70%. Την ίδια ώρα στη δημοσιότητα έχουν έρθει έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ που μιλούν, όπως και η αξιωματική αντιπολίτευση, για ολοκλήρωση του 68% μέχρι το 2019. Τι ισχύει τελικά, βάσει των γνώσεών σας;
Δεν ισχύουν αυτά που είπε ο υπουργός. Αυτό που γνωρίζουμε εμείς, είναι πως μέχρι και το 2019 υπήρχε τηλεδιοίκηση από το Παλαιοφάρσαλο μέχρι τους Νέους Πόρους, και στην περιοχή του δυστυχήματος δηλαδή. Υπήρχε και ο τοπικός χειρισμός του σταθμάρχη, όπως ήταν και τώρα, που έβλεπε τις αλλαγές μέσα στον σταθμό κτλ, αλλά υπήρχε και το τηλεδιοικούμενο δίκτυο που έλεγχε όλη την περιοχή, οπότε αν γινόταν κάποιο σφάλμα, το έβλεπε ο χειριστής της τηλεδιοίκησης, που βρισκόταν σε άλλο κτίριο από τους σταθμούς, και έτσι το απέτρεπε. Τηλεδιοίκηση υπήρχε ήδη και στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη πριν αναλάβει η κυβέρνηση. Εν γένει, η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έκανε κάτι ιδιαίτερο στο ζήτημα. Τη μοναδική τηλεδιοίκηση που έβαλε η σημερινή κυβέρνηση, είναι αυτή του Λιανοκλαδίου. Εκεί υπήρχε η παλαιά τηλεδιοίκηση όταν ακόμη δεν ήταν ηλεκτροδοτούμενο το δίκτυο, όταν δηλαδή ήταν η παλαιά γραμμή που ανέβαινε από τον Μπράλο προς τον Δομοκό. Μετά, πριν περίπου τρία χρόνια, όταν έγιναν τα τούνελ και το δίκτυο έγινε ηλεκτροκίνητο, με τα τρένα να πηγαίνουν σε διπλή γραμμή από την Τιθορέα μέχρι τον Δομοκό, τότε έκλεισε η παλαιά τηλεδιοίκηση του Λιανοκλαδίου και πέρυσι μόλις δόθηκε η καινούργια τηλεδιοίκηση στο ηλεκτροδοτούμενο δίκτυο για αυτές τις περιοχές. Αυτό είναι όλο και όλο το έργο για την τηλεδιοίκηση που έκανε η ΝΔ και τίποτα άλλο.
Ο υπουργός είπε ακόμα στη συνέντευξη Τύπου ότι το τοπικό κέντρο τηλεδιοίκησης, όπως και τα ηλεκτρονικά συστήματα, στη Λάρισα λειτουργούσαν κανονικά όταν έγινε το δυστύχημα. Αληθεύει αυτό; Τότε πώς δεν απετράπη;
Δεν είναι αλήθεια, πρέπει να εννοούσε ότι λειτουργούσε ο τοπικός χειρισμός μέσα στον σταθμό ή αλλιώς δεν είναι σωστά ενημερωμένος. Δεν λειτουργεί κάτι άλλο εκεί, αφού ακόμα και το κτίριο της τηλεδιοίκησης στη Λάρισα είναι διαλυμένο πλέον. Έχουν δείξει ακόμα και πλάνα στα κανάλια γι’ αυτό. Πρέπει να εννοεί τον πίνακα ελέγχου, που αυτός, όμως, είναι ο τοπικός χειρισμός. Με αυτόν μπορείς να κάνεις ηλεκτρονικά τις αλλαγές, να γυρίσεις τα κλειδιά δηλαδή, αλλά μέχρι εκεί. Γυρίζει, δηλαδή, ο σταθμάρχης τα κλειδιά, φαίνεται στον πίνακα το ίχνος του τρένου που περνάει, αλλά μέσα στον σταθμό και για δύο-τρία χιλιόμετρα μόνο. Μέχρι εκεί φαίνεται το πού έχει στείλει το τρένο και μετά το ίχνος του εξαφανίζεται.
Το έργο, λοιπόν, της τηλεδιοίκησης που θα επέτρεπε να γνωρίζουμε όλη την ώρα που βρίσκονται τα τρένα, γιατί δεν έχει ολοκληρωθεί 9 χρόνια μετά; Και πώς γίνεται το κράτος να εμπιστευτεί την ίδια εργολαβική εταιρεία για την υποτιθέμενη γρήγορη, τώρα, ολοκλήρωσή του, όπως είπε ο υπουργός; Δεν υπήρχαν χρονικά όρια στη σύμβαση που έπρεπε να τηρηθούν, δεν θα υπάρξει κάποια κύρωση για την παραβίασή τους;
Λογικά πρέπει να υπήρχαν συγκεκριμένα χρονικά όρια, αλλά δινόντουσαν συνέχεια στην εταιρεία παρατάσεις και ανανεώσεις της σύμβασης με καινούργια χρήματα, προκειμένου να ολοκληρώσει το έργο, που ποτέ βέβαια δεν ολοκλήρωνε. Η δικαιολογία τους στις καθυστερήσεις τόσων χρόνων ήταν ότι γίνονται δολιοφθορές. Πράγματι υπήρχαν, αλλά δεν είμαστε η μοναδική χώρα στην οποία συμβαίνουν αυτές. Εκπρόσωπος, για παράδειγμα, της διοίκησης των γαλλικών σιδηροδρόμων μίλησε αυτές τις μέρες για τις καθημερινές κλοπές καλωδίων που αντιμετωπίζουν, αλλά πάντα την επόμενη μέρα βρίσκεται εκεί το συνεργείο να τα αντικαθιστά και άρα δεν υπάρχει κίνδυνος για την ασφάλεια των επιβατών και των εργαζομένων. Η δικαιολογία των δολιοφθορών, λοιπόν, δεν αρκεί για τη μη ολοκλήρωση του έργου. Ο πρωθυπουργός μίλησε τώρα απευθείας με την Alstom για την επίσπευση του έργου, αλλά μετά από όλα αυτά που έχουν γίνει, μου φαίνεται απλά αστείο.
Ο πρωθυπουργός, επίσης, την Πέμπτη στο υπουργικό συμβούλιο κατηγόρησε τους «εργατοπατέρες», όπως χαρακτήρισε τους συνδικαλιστές, για τα προβλήματα στον σιδηρόδρομο…
Βέβαια, η κλασική εύκολη λύση των εργατοπατέρων. Τους πειράζει προφανώς που βγήκαν αυτοί οι «εργατοπατέρες» και έχουν αναδείξει όλα τα προβλήματα ασφαλείας που υπάρχουν εδώ και πόσο καιρό και απλά δεν άκουγε κανείς. Ίσως αν δεν υπήρχαν αυτοί, να ήταν πάρα πολύ εύκολο για την κυβέρνηση να ρίξει όλο το φταίξιμο σε έναν σταθμάρχη, να τον κλείσουν ισόβια, και να μην έχουν και κανένα πολιτικό κόστος.
Η κυβέρνηση εξήγγειλε την επανεκκίνηση του σιδηρόδρομου, κάνοντας λόγο για τοποθέτηση δύο σταθμαρχών, χωρίς όμως να μιλά για προσλήψεις, αλλά για μείωση σταθμών και συρμών, για καλύτερο συντονισμό και μετέπειτα ολοκλήρωση του έργου ηλεκτρονικών συστημάτων και ενίσχυση οικονομικών και προσωπικού του κλάδου. Πώς κρίνετε τα μέτρα;
Στην ουσία το μέτρο που εξήγγειλε, είναι να βάλουμε πάλι πλάτη απλά οι εργαζόμενοι. Η τοποθέτηση δύο σταθμαρχών ήταν εδώ και καιρό και δική μας πρόταση, τουλάχιστον σε κάποιους κομβικούς σταθμούς. Αν γίνει αυτό, ο σιδηρόδρομος θα μπορέσει να επαναλειτουργήσει, γιατί έχει και τους δικούς του κανόνες ασφαλείας, πρέπει να πούμε. Τον κανονισμό κυκλοφορίας, δηλαδή, που αν τηρείται, δεν πρόκειται να γίνει κάτι. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει σίγουρα να ολοκληρωθούν τα άλλα έργα, ώστε να δουλεύουμε και να κινούμαστε και με ταχύτητα και με ασφάλεια.
Τα σωματεία των εργαζομένων τι άλλο προτείνατε κατά τις συναντήσεις με τον υπουργό για να είναι ασφαλείς οι μεταφορές στον σιδηρόδρομο;
Πρώτα απ’ όλα, προκειμένου να ισχύσει και το μέτρο των δύο σταθμαρχών, αλλά και γενικότερα για να λειτουργήσουν με ασφάλεια τα τρένα, ζητήσαμε να γίνουν άμεσα πολλές προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ. Και μάλιστα προσλήψεις νέων παιδιών, ώστε να έχουν μέλλον στον σιδηρόδρομο, γιατί αυτή τη στιγμή είναι πολύ γερασμένο το προσωπικό. Κάθε μέρα συνταξιοδοτείται και κάποιος. Μιλούσαμε για ένα δυναμικό μόλις 750 ανθρώπων και μέσα σε ένα μήνα έχουμε μείνει 730. Ήδη τώρα που μιλάμε, πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν 4 σταθμάρχες από την Αθήνα. Το πρώτο μέλημα, λοιπόν, θα πρέπει να είναι η ενίσχυση του προσωπικού, ώστε να ανοίξουν και σταθμοί, που είναι το δεύτερο αίτημα, και όχι να μειωθούν, όπως λέει η κυβέρνηση. Παλαιότερα κάθε 20 χλμ υπήρχε και από ένας σταθμός και έτσι ήταν πιο ασφαλής η κυκλοφορία των τρένων, γιατί και όταν γίνονταν έργα, οι μονοδρομήσεις που πρέπει να συμβαίνουν τότε, αφορούσαν λιγότερα χλμ, και γιατί υπήρχε πιο συχνός «εντοπισμός» των τρένων.
Με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών, υπήρξαν πάλι φωνές που μιλούν για ανίκανο δημόσιο και υπέρ της ιδιωτικοποίησης του ΟΣΕ, παραβλέποντας βέβαια ότι ιδιώτες είναι αυτοί που έχουν καθυστερήσει τα έργα ασφάλειας των τρένων. Ο περαιτέρω κατακερματισμός του ΟΣΕ με αυτόν τον τρόπο, δεν θα επέφερε μεγαλύτερα προβλήματα;
Σαφώς και θα ήταν περισσότερα τα προβλήματα και αυτό το διαπιστώσαμε δυστυχώς στην πράξη και εδώ, αλλά το έχουμε δει και σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στην Αγγλία, που όταν κάποια κομμάτια του σιδηροδρόμου πήγαν σε ιδιώτες, ξεκίνησαν τα μεγάλα δυστυχήματα. Όταν ήταν ενιαίος ο ΟΣΕ, δεν είχαμε τέτοια γεγονότα και καλό θα ήταν και τώρα να γινόταν ενιαίος και αδιαίρετος, αλλά δυστυχώς δεν τους συνέφερε έτσι…
Ο Αντώνης Βαρσαμάς είναι αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Σταθμαρχών ΟΣΕ.