Η Μαρούλα Κλιάφα είναι μια από τις μεγάλες κυρίες της παιδικής λογοτεχνίας. Χρόνια τώρα γράφει πρωτοποριακά βιβλία για παιδιά και νέους. Τολμά να καταπιάνεται με θέματα με πολιτικό αποτύπωμα, που καίνε. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τους Έλληνες φασίστες, τον αντιδικτατορικό αγώνα, τον εμφύλιο πόλεμο. Το τελευταίο της βιβλίο «Τη νύχτα που το σκυλί μας μεταμορφώθηκε σε λύκο» βρίσκεται στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου. Και δικαίως! Διότι η αγαπημένη μας κα Μαρούλα μας χαρίζει βιβλία με τρυφερή ματιά μιας αδυσώπητης πραγματικότητας που δεν αποκρύπτεται. Και με τη φρεσκάδα μιας νιότης που είναι ζητούμενο σε κάθε ηλικία.
Πώς είναι να ζει κανείς στα Τρίκαλα με «Ένα δέντρο στην αυλή σας»; Τι σας εμπνέει;
Το να ζεις στα Τρίκαλα σε μια μονοκατοικία περιτριγυρισμένη από δέντρα, με τον Ληθαίο ποταμό να κυλάει τριακόσια μέτρα από το σπίτι σου και να βλέπεις από τα παράθυρά σου τις βουνοκορφές του Κόζιακα είναι προνόμιο.
Η πλειονότητα των Ελλήνων γνωρίζει τα Τρίκαλα από τον Μύλο των ξωτικών και το αυτοκίνητο χωρίς οδηγό. Δύο θέματα γνωστά από τη διαφήμιση. Όμως η πόλη έχει να επιδείξει επιτεύγματα πολύ πιο σημαντικά.
Τα Τρίκαλα με το αρχαίο της όνομα Τρίκκη συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο –είναι μαζί με τη Λάρισα από τις αρχαίες πόλεις που κατοικούνται αδιαλείπτως–, έχει πλούσια λαϊκή παράδοση –παραμύθια, θρύλους, μοιρολόγια–, συνδικαλιστική δράση –ο Γεωργικός Σύνδεσμος με στόχο την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών ιδρύθηκε στο γειτονικό χωριό Μεγάλα Καλύβια το 1907–, στιβαρή αντιστασιακή δράση –το άγαλμα του στρατηγού του ΕΛΑΣ Στέφανου Σαράφη κοσμεί την κεντρική μας πλατεία–, αλλά και πολιτισμικά επιτεύγματα. Ας θυμηθούμε τους συνθέτες ρεμπέτικης μουσικής Τσιτσάνη και Καλδάρα, τον στιχουργό Κώστα Βίρβο και την Καλλιτεχνική χορωδία της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου.
Πάνω σε αυτό το πλούσιο παρελθόν στηρίζεται η τοπική μας ιστορία. Χάρη στη συστηματική ενασχόλησή μου με τη μελέτη αρχείων, την αποδελτίωση παλαιών εφημερίδων και τη συλλoγή μαρτυριών κατά τη δεκαετία του 1970, όταν ακόμα δεν ήταν της μόδας να συλλέγεις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν την κολιγιά, τους Βαλκανικούς πολέμους, την κατοχή και στη συνέχεια τον τραγικό εμφύλιο, γνωρίζω πολύ καλά την πρόσφατη ιστορία μας, η οποία αποτελεί μια από τις πηγές εμπνεύσεων μου.
Επιπλέον με το να ζω σε μια πόλη ογδόντα χιλιάδων κατοίκων, όπου λίγο πολύ όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, μου δίνεται η ευκαιρία να έρχομαι σε επαφή με δεκάδες ανθρώπους όλων των κοινωνικών τάξεων και πολιτικών πεποιθήσεων.
Έχοντας τα μάτια μου και τα αυτιά μου ανοιχτά, παρατηρώ τα όσα συμβαίνουν γύρω μου. Με άλλα λόγια ζω την καθημερινότητα, γεγονός που με βοηθάει να ασχολούμαι στα μυθιστορήματά μου με θέματα κοινωνικά όπως ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, η μετανάστευση, η βία στα σχολεία, το gaming.
Είναι σήμερα πιο «Δύσκολοι καιροί για πικρούς πρίγκιπες»; Εσείς πώς ζήσατε ως παιδί;
Οι καιροί είναι πάντα δύσκολοι για τους ευαίσθητους ανθρώπους. Πολύ περισσότερο σήμερα, λόγω των ραγδαίων κοινωνικών αλλαγών. Δυστυχώς στις μέρες μας επικρατεί μια υπέρμετρη ανάγκη για προβολή και εύκολο πλουτισμό. Κανείς δεν μιλάει πλέον για αξίες και ιδανικά. Όλα αυτά με τα οποία εγώ και η γενιά μου μεγαλώσαμε θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα.
Όσο για το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, η ζωή μου ως παιδί, μολονότι προέρχομαι από εύπορη οικογένεια, λόγω των πολεμικών γεγονότων, κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν. Γεννημένη το 1937 έζησα τους βομβαρδισμούς. Ακόμα αντηχεί στα αυτιά μου ο ήχος της σειρήνας. Κατά την κατοχή το μισό σπίτι μας επιτάχθηκε. Οι Γερμανοί μετέτρεψαν τη σαλονοτραπεζαρία μας σε στρατώνα. Εκείνο όμως που με σημάδεψε ήταν ο εμφύλιος. Όμως όλα αυτά τα τραγικά γεγονότα που έζησα κατά την περίοδο αυτή τα περιγράφω στο τελευταίο μου μυθιστόρημα με τίτλο «Τη νύχτα που το σκυλί μας μεταμορφώθηκε σε λύκο». Πρόκειται για βιβλίο, κατά το μεγαλύτερο μέρος, αυτογραφικό. Αποφάσισα μάλιστα πως με αυτό θα κλείσω τη συγγραφική μου καριέρα. Κάποια στιγμή θα πρέπει να φεύγεις από το προσκήνιο. Για εμένα τώρα ήρθε η ώρα να αποσυρθώ.
Ξέρετε καλά την «Ιστορία ενός νεαρού gamer». Πώς καταφέρνετε να είστε τόσο κοντά στους /στις σημερινούς/ες εφήβους;
Στην ερώτησή σας αυτή δεν μπορώ να δώσω μια συγκεκριμένη απάντηση. Η αλήθεια είναι πως τα καταφέρνω με τους εφήβους. Το πώς και το γιατί δεν το ξέρω. Ίσως κάποιο κομμάτι εφηβικό να έχει διατηρηθεί μέσα μου.
Πάντως γεγονός είναι πως στα σχολεία που με καλούν –έχω επισκεφθεί δεκάδες γυμνάσια– δημιουργείται μια ευχάριστη ατμόσφαιρα. Γίνονται ενδιαφέρουσες συζητήσεις όχι μόνο για τη λογοτεχνία αλλά και για τρέχοντα θέματα. Συχνά οι νεαροί αναγνώστες μου με ξαφνιάζουν με τις παρατηρήσεις και απόψεις τους. Μου αρέσει που δεν έχουν αναστολές. Αν κάτι στο βιβλίο μου δεν τους άρεσε δεν διστάζουν να μου το πουν. Μερικές φορές μάλιστα η κριτική τους είναι τσεκουράτη.
Φαίνεται όμως πως και εγώ τους ξαφνιάζω. Γι’ αυτό και με αποκαλούν «γιαγιά των ονείρων τους». Προσωνυμία που πολύ με κολακεύει.
«Αντρες με γερμανική στολή». Απεχθείς οπαδοί του φασισμού ζουν ανάμεσά μας. Γιατί άραγε;
Οι λόγοι είναι πολλοί και διαφορετικοί. Αναφέρω μερικούς: Η έλλειψη παιδείας. Η άγνοια για το τι σημαίνει φασισμός και πόσα δεινά επέφερε στον κόσμο. Ο φόβος του άλλου, του διαφορετικού. Ο σοβινισμός που κάποιοι πιστεύουν πως είναι πατριωτισμός. Η ροπή αρρωστημένων ανθρώπων προς τη βία.
Παίζονται «Άγρια παιχνίδια» σε βάρος των λαών σήμερα. Ποια να είναι άραγε η σωστή αντίδραση;
Η απάντηση στο ερώτημά σας βρίσκεται στους στίχους του ποιητή Νίκου Γκάτσου (μουσική Μάνου Χατζιδάκι). Σας τους θυμίζω: «Καληνύχτα Κεμάλ. Αυτός κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ. Καληνύχτα».