Ο πρόεδρος Μακρόν και η κυβέρνησή του βρίσκονται μπροστά σε μια πρωτοφανή κατάσταση. Σε ένα κίνημα μαζικό, δυναμικό που προβάλλει με συνέπεια το αίτημα για την απόσυρση της μεταρρύθμισης για το συνταξιοδοτικό.
Μια μεταρρύθμιση που υπονομεύει τα θεμέλια του κοινωνικού κράτους της χώρας με άξονα την αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 62 στα 64 χρόνια και την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για όλες τις κατηγορίες των εργαζομένων. Η κυβέρνηση Μακρόν αρνήθηκε τον διάλογο, επιμένοντας αλαζονικά στη θέση της. Και συνέδεσε τη μεταρρύθμιση με τη δήθεν διάσωση του συνταξιοδοτικού από τα τυχόν ελλείμματα και τις συνέπειες επιβάρυνσης του δημοσίου χρέους της χώρας. Τα επιχειρήματα αυτά εξόργισαν τα συνδικάτα που είχαν συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Παρόμοιες προτάσεις είχαν και οι δυνάμεις της Αριστεράς που συνέβαλαν αποφασιστικά προκειμένου να διαφοροποιηθούν στη Βουλή και πολλοί από τους ανεξάρτητους –ακόμη και ρεπουμπλικάνους βουλευτές.
Η κυβέρνηση μπροστά στον κίνδυνο να χάσει τις ψηφοφορίες για το νομοσχέδιο στη Βουλή, μεθόδευσε έτσι τη συζήτηση ώστε να τελειώνει με συνοπτικές διαδικασίες. Η τακτική της αυτή δεν τη βοήθησε, αντίθετα την απομόνωσε από πιθανούς συμμάχους της. Η απομόνωση αυτή στη Βουλή, παρά τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις με τη Δεξιά, και η αμείωτη συνέχιση των αγωνιστικών κινητοποιήσεων, οδήγησε το μπλοκ του Μακρόν σε αδιέξοδο. Δεν του έμενε άλλη λύση εκτός από την προσφυγή στο 49.3. Με αυτόν τον τρόπο το νομοσχέδιο πέρασε χωρίς συζήτηση και ψηφοφορία από τη Βουλή και έγινε νόμος του κράτους. Αμέσως κατατέθηκε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης από είκοσι ανεξάρτητους βουλευτές που προέρχονται από το Σοσιαλιστικό Κόμμα έως τη Δεξιά, κυρίως από τις περιφέρειες της χώρας. Η πρόταση αυτή έγινε έτσι ώστε να συγκεντρώσει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων στη Βουλή. Τελικά, συγκέντρωσε συνολικά 278, έναντι 287 ψήφων του στρατοπέδου Μακρόν και Δεξιάς –χρειαζόταν, δηλαδή, άλλες εννέα ψήφους για να υπερψηφιστεί η πρόταση μομφής. Ο κίνδυνος ήταν μεγάλος για την κυβέρνηση. Διασώθηκε βέβαια στη Βουλή, αλλά δεν μπορεί να διασωθεί από το κίνημα της νεολαίας και των εργαζομένων που αντέδρασαν αμέσως. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ξεχύθηκε ο κόσμος στους δρόμους και τις πλατείες. Το απεργιακό κίνημα ξαναφούντωσε με τις κυλιόμενες απεργίες και την επέκτασή τους σε πολλούς βασικούς τομείς της οικονομίας.
Επιστράτευση απεργών
Έτσι η οργή μετεξελίχτηκε σε εξέγερση. Η κυβέρνηση αρκέστηκε στις κατηγορίες για ανεύθυνες ενέργειες που οδηγούν στο χάος. Και ανέθεσε στην αστυνομία να επιβάλει την τάξη και να προχωρήσει σε επιστράτευση εργαζομένων, για να σπάσει την απεργία τους. Στις πρακτικές αυτές οι εργαζόμενοι, αλλά και η κοινωνία γενικότερα, απαντούν με εκδηλώσεις αλληλεγγύης και ενίσχυσης των απεργών. Οι κινητοποιήσεις αυτές γενικεύτηκαν την επομένη, 23 Μαρτίου, με τη μεγάλη, 8η κατά σειρά, πανεργατική και νεολαιίστικη κινητοποίηση.
Ο Μακρόν έσπασε τη σιωπή του
Ο πρόεδρος Μακρόν, μετά τις ραγδαίες εξελίξεις όπου φάνηκε πόσο ενωμένοι είναι οι εργαζόμενοι απέναντι σε μια εύθραυστη κυβέρνηση, αναγκάστηκε να μιλήσει –αν και καθυστερημένα. Την περασμένη Τρίτη το βράδυ, κάλεσε στα Ιλίσια τους επιτελείς του και τους βουλευτές του κόμματός του για να τους ενημερώσει, προφανώς, για τις προθέσεις του για το μέλλον. Εάν κρίνουμε, όμως, απ’ όσα διέρρευσαν στον Τύπο, τίποτε από αυτά δεν ειπώθηκε. Ο πρόεδρος ανέφερε ότι «το πλήθος που διαδηλώνει δεν έχει τη νομιμότητα έναντι του λαού που εκφράζεται μέσω των εκλεγμένων του» και, συνέχισε, «η εξέγερση δεν έχει την εξουσιοδότηση να αντιπροσωπεύει τον λαό». Συμπλήρωσε δε, για να μην μείνει καμιά αμφιβολία «στη δημοκρατία δεν ισχύει [αυτό που ισχυρίζονται μερικοί] ότι ο νόμος που ψηφίστηκε με λίγες ψήφους δεν είναι νόμιμος». Ο πρόεδρος κάλεσε τους βουλευτές του «να ξαναοργανώσουν το κοινοβουλευτικό έργο, γιατί μπροστά ανοίγει μια νέα περίοδος…». Απέφυγε, ωστόσο, να μιλήσει για το πώς εξελίχτηκαν έτσι τα πράγματα, ώστε μετά από μια δύσκολη διαδικασία για τους βουλευτές του, μια εμβληματική μεταρρύθμιση κατέληξε να περάσει χωρίς ψηφοφορία, αλλά με τον νόμο 49.3. Αρκέστηκε να πει «η χρήση του συντάγματος, για να περάσει η μεταρρύθμιση, είναι μια καλή πράξη, εάν θέλουμε να σεβαστούμε τους θεσμούς μας». Για τον Μακρόν δεν έχει καμία σημασία το γεγονός ότι η πρόταση μομφής δεν πέρασε για λίγες μόνον ψήφους. Αντίθετα, για αυτόν έδειξε ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική πλειοψηφία».
Όσα είπε ο πρόεδρος στους βουλευτές του εκτιμάται πως επιχείρησε να τα εκλαϊκεύσει με τις εμφανίσεις στα δύο κρατικά κανάλια. Συνεπώς, δεν ειπώθηκαν όσα περίμεναν κάποιοι για ενδεχόμενο ανασχηματισμό της κυβέρνησης, τη διάλυση της Βουλής ή την απόσυρση της μεταρρύθμισης, όπως έπραξε ο Ζακ Σιράκ με τη σύμβαση πρώτης εργασίας (επρόκειτο για σύμβαση εργασίας μαθητευόμενων με ελάχιστη αμοιβή).
Επικίνδυνος πυρομανής
Η ομιλία Μακρόν προς τους βουλευτές του προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις της Αριστεράς. Όλα τα κόμματα που μετέχουν στη NUPES, με ανακοίνωσή τους, τόνισαν ότι ο Μακρόν «είναι ένας επικίνδυνος πυρομανής». Χαρακτηριστική, μάλιστα, είναι και η δήλωση του Ζαν Λυκ Μελανσόν ότι «η κυβέρνηση είναι ήδη νεκρή». Εάν δεν αποσύρει άμεσα τη μεταρρύθμιση, δεν θα μπορέσει «να συγκρατήσει την αντίσταση». «Ο Μακρόν συνεχίζει να προκαλεί και να ψεύδεται. Όσα λέει δείχνουν έλλειψη πολιτικής κουλτούρας και ιστορικής γνώσης», δήλωσε ο εκπρόσωπος των οικολόγων.
Ο Μακρόν με την ομιλία του στο προεδρικό μέγαρο έδειξε πως δεν γνωρίζει ή δεν θέλει να γνωρίζει την πραγματικότητα στη Γαλλία. Τα πρωτοσέλιδα των μεγάλων εφημερίδων ήταν αρκετά αποκαλυπτικά. «Η Ελίζαμπεθ Μπόρν διασώθηκε αλλά ηττημένη. Η διάσωσή της έχει μια γεύση πίκρας», ήταν ο τίτλος της Λιμπερασιόν». Και η φιλελεύθερη Opinion γράφει «Η Μπορν σε αναστολή. Η κρίση συνεχίζεται. Η κυβέρνηση πέθανε με την προσφυγή της στο 49.3».
Τα συνδικάτα από την πλευρά τους δεν θεωρούν ότι η επιβολή του νομοσχεδίου με τον 49.3 τερματίζει και τις κινητοποιήσεις. Αντίθετα, «ο αγώνας συνεχίζεται». «Η μεταρρύθμιση πρέπει να αποσυρθεί», όπως δήλωσε ο γραμματέας της CGT, Φιλίπ Μαρτινέζ. «Απέναντι σε αυτό το χάος που έχει προκληθεί, η Αριστερά οφείλει να απαντήσει ενωμένη. Για την απόσυρση της μεταρρύθμισης και τον σεβασμό της δημοκρατίας», είπε ο γ.γ. του ΚΚΓ, Φαμπιέν Ρουσέλ. «Θα αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες ώστε να οδηγήσουμε σε αποτυχία την πολιτική Μακρόν». Επίσης, ο Φ. Ρουσέλ, υπογράμμισε ότι ήδη έχει γίνει προσφυγή στο συνταγματικό συμβούλιο για την επανεξέταση του νομοσχεδίου, ενώ ταυτόχρονα έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για την προσφυγή σε λαϊκό δημοψήφισμα με την πρωτοβουλία των πολιτών. «Το στοίχημα είναι μεγάλο, καθώς απαιτείται να συγκεντρωθούν 4,7 εκατομμύρια υπογραφές, δηλαδή το 10% του εκλογικού σώματος. Αυτός ο στόχος είναι εφικτός με βάση τα σημερινά δεδομένα, με την τεράστια πλειοψηφία του λαού να είναι εναντίον της μεταρρύθμισης». Και κατέληξε λέγοντας: «για να πει ο λαός την τελευταία λέξη».