Η ασφάλεια των υποδομών αποτελεί εξαιρετικά κρίσιμη προτεραιότητα στην ευρωπαϊκή ατζέντα και έχει κεντρικό ρόλο σε όλες τις πολιτικές για τα ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών.
Μείζον ζήτημα για την ΕΕ και ειδικότερα για την Ελλάδα αποτελεί η οδική ασφάλεια. Οι θάνατοι από τροχαία στη χώρα μας συνιστούν μία διαρκή γενοκτονία. Είχα την τιμή να είμαι εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην έκθεση για την πολιτική της ΕΕ στην οδική ασφάλεια έως το 2030. Η έκθεσή μου υιοθετήθηκε με συντριπτική πλειοψηφία ως ψήφισμα και αποτελεί τον οδικό χάρτη του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για το πώς θα μειώσουμε μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας κατά 50% τους θανάτους και σοβαρούς τραυματισμούς στους ευρωπαϊκούς δρόμους.
Η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα στην ΕΕ που την προηγούμενη δεκαετία έπιασε και ξεπέρασε τον στόχο της μείωσης 50% των θανάτων από τροχαία και έχει βραβευτεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών, ETSC. Η πρόοδος οφείλεται κυρίως στην ολοκλήρωση μεγάλων και σημαντικών οδικών έργων από το 2015 έως το 2019, που βελτίωσαν καθοριστικά την ασφάλεια των ελληνικών αυτοκινητοδρόμων. Ωστόσο, η χώρα μας παραμένει σε πολύ χαμηλή θέση στην οδική ασφάλεια, στην 23η από τα 27 κράτη μέλη, με 54 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκων ετησίως, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 42.
Σε ό,τι αφορά τις ασφαλείς υποδομές, έχουμε ζητήσει από την Κομισιόν και τα κράτη μέλη, ανάμεσά τους και την Ελλάδα, να χρηματοδοτήσουν κατά προτεραιότητα τα έργα και τις υποδομές, που θα αντιμετωπίζουν την επικινδυνότητα των οδικών δικτύων, με το μεγαλύτερο όφελος για την προστασία της ζωής. Συγχρόνως, στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο θέτουμε στο επίκεντρο τους ευάλωτες χρήστες του δικτύου: πεζούς, ποδηλάτες και δικυκλιστές. Τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι η πρόοδος της τεχνολογίας έχει ωφελήσει σχεδόν αποκλειστικά τους επιβάτες των αυτοκινήτων. Ζητούμε, λοιπόν, μια δέσμη μέτρων για την προστασία και των ευάλωτων χρηστών με βασικούς πυλώνες τα 30 χλμ/ώρα ως όριο ταχύτητας στις πόλεις, μηδενική ανοχή στην κατανάλωση αλκοόλ, την ορθή επιβολή των κανόνων και την αντιμετώπιση της ατιμωρησίας.
Το δεύτερο κρίσιμο ζήτημα, που ανέδειξε με τον πλέον τραγικό τρόπο το δυστύχημα των Τεμπών, αφορά στην ασφάλεια και βιωσιμότητα των σιδηροδρόμων στην Ελλάδα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επενδύσει εκατομμύρια ευρώ με τη μορφή επιχορηγήσεων από τα ευρωπαϊκά ταμεία στους σιδηροδρόμους, διότι το τρένο είναι το μέσο μεταφοράς του μέλλοντος και «κλειδί» για τη βιωσιμότητα των μεταφορών και της οικονομίας. Η Ελλάδα έχει λάβει χρηματοδοτήσεις 700 εκατ. ευρώ την τελευταία σχεδόν δεκαετία, εκ των οποίων το 90% για τις σιδηροδρομικές υποδομές, και μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει προβλεφθεί επιπλέον χρηματοδότηση 130 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των σιδηροδρόμων.
Ωστόσο, η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει εκπληρώσει ακόμη τις προβλεπόμενες υποχρεώσεις σχετικά με τη μεταφορά της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τους σιδηροδρόμους στο εθνικό δίκτυο, με αποτέλεσμα η Κομισιόν, πρόσφατα, στις 15 Φεβρουαρίου, να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εκκινώντας τις διαδικασίες επί παραβάσει κατά της χώρας μας για τη μη πλήρη συμμόρφωση των εθνικών αρχών με την Οδηγία για τον ενιαίο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό χώρο.
Η κυβέρνηση της ΝΔ παρέλαβε το 2019 την ολοκληρωμένη υποδομή διπλής σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας–Θεσσαλονίκης, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πλήρη λειτουργία του συστήματος τηλεματικής ETCS. Συγχρόνως, παρέλαβε το ETCS, υλοποιημένο έργο στο 72%, το οποίο όμως δεν ολοκλήρωσε πότε στα τέσσερα χρόνια που κυβερνά. Επίσης, αν και η ίδια η κυβέρνηση της ΝΔ ενσωμάτωσε στο εθνικό δίκαιο με τον ν. 4632/2019 την Οδηγία για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων, δεν την εφάρμοσε ποτέ πλήρως.
Με πρωτοβουλία μου, η ευρωομάδα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κατέθεσε σχετική ερώτηση στη Κομισιόν, με την οποία θέτουμε επιτακτικά το ζήτημα της ορθής εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στη διερεύνηση σιδηροδρομικών ατυχημάτων. Στόχος μας είναι να πιέσουμε την Κομισιόν να μην εφησυχάσει, αλλά να ελέγξει αποτελεσματικά τόσο την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στη χώρα μας, όσο και την ολοκλήρωση των έργων υποδομής. Ο σιδηρόδρομος πρέπει να αποκτήσει κεντρικό ρόλο στο μεταφορικό δίκτυο της χώρας μας, ως βιώσιμο και πράσινο μέσο μεταφοράς, που πρωτίστως όμως θα είναι ασφαλές.