Παρότι η βουλή δεν έχει διαλυθεί και η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζει το νομοθετικό της έργο, με διατάξεις ευνοϊκές για εκείνη ή το κοινό της, ατάκτως ειρημένες σε διάφορα νομοσχέδια, το κόμμα ΝΔ περιοδεύει. Ο Κ. Μητσοτάκης βρέθηκε μέσα σε μία εβδομάδα στην Ήπειρο, στον Έβρο, στην Πετρούπολη και θα συνεχίσει τις επόμενες μέρες στην ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Αντίστοιχα, ο Αλ. Τσίπρας περιόδευσε σε δυτική Μακεδονία, Κόρινθο, Αγία Παρασκευή, Ηλεία. Παρουσίασε σε θεματικές εκδηλώσεις το πρόγραμμα για την α’ κατοικία, την επαγγελματική στέγη και την αγροτική γη, το πρόγραμμα για την ασφάλεια στις μεταφορές, τις θέσεις για το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε να ορίσει τη δική του ατζέντα. Αυτό δεν παρέσυρε τη ΝΔ στο να παρουσιάσει τις δικές της αντίστοιχες θέσεις (δεν παρεκκλίνει, άλλωστε, ποτέ του σχεδιασμού της), αλλά προκάλεσε μια άκρατη επιθετικότητα απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, για διαστρέβλωση στοιχείων, για μη ρεαλιστικές προτάσεις. Και είναι να αναρωτιέσαι, πώς γίνεται τα στοιχεία του ΣΥΡΙΖΑ να είναι τόσο εκ διαμέτρου αντίθετα με τα στοιχεία της ΝΔ;
Αγώνας δύο αθλημάτων
Μα είναι διαφορετική η οπτική, διαφορετική η αφετηρία, διαφορετικός ο στόχος, διαφορετικά τα υποκείμενα. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της α’ κατοικίας, ο Αλ. Τσίπρας παρουσίασε στοιχεία που φέρνουν στο κέντρο τους δανειολήπτες, ο Χρ. Σταϊκούρας απάντησε με στοιχεία που φέρνουν στο κέντρο τους πιστωτές. Για την οικονομία, ο Κ. Μητσοτάκης εστίασε στις επενδύσεις και τα μεγάλα έργα, ο Αλ. Τσίπρας φέρνει στο πρώτο πλάνο τους μικρομεσαίους, τους αγρότες, τους πιο ευάλωτους. Για την διακυβέρνηση, ο Αλ. Τσίπρας κάνει λόγο για προγραμματική συμφωνία, ο Γ. Οικονόμου απαντά πως μια κυβέρνηση των ηττημένων θα αποτελεί καταστρατήγηση της λαϊκής εντολής. Και ύστερα, ο Κ. Μητσοτάκης στις ομιλίες του γυρίζει την πλάτη στο παρόν και παρουσιάζει ένα μέλλον ευοίωνο, εφόσον στο τιμόνι βρεθεί μια κυβέρνηση με εκείνον πρωθυπουργό, διαφορετικά «όλα αυτά τα οποία πετύχαμε μέσα σε τέσσερα χρόνια μπορούν εύκολα να ανατραπούν, εάν το εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που προσδοκούμε». Ο Αλ. Τσίπρας ορίζει ως στόχο «μέχρι τις εκλογές να κουβεντιάσουμε για τα πραγματικά προβλήματα που έχει η ελληνική κοινωνία», τονίζοντας ότι «η κυβέρνηση, ο κ. Μητσοτάκης, οι υπουργοί του, τα μέσα ενημέρωσης που τους στηρίζουν, δεν θέλουν καθόλου να συζητήσουμε για αυτά τα μεγάλα προβλήματα. Και δεν θέλουν, διότι δεν έχουν απαντήσεις. Τέσσερα χρόνια τώρα έχουν δώσει δείγματα γραφής. Δεν έχουν να δώσουν απαντήσεις στην ακρίβεια, στη συρρίκνωση του εισοδήματος». Είναι σαν να βλέπουμε έναν αγώνα, με την μία ομάδα να παίζει διαφορετικό άθλημα από την άλλη.
Εκ διαμέτρου αντίθετοι
Το Ινστιτούτο Eteron, με τη συνεργασία της aboutpeople, παρουσίασε την ακτινογραφία των ψηφοφόρων. Η απάντηση σε αυτή την ψυχεδέλεια που ζούμε βρίσκεται σε αυτά τα στοιχεία, μιας έρευνας που δεν εστιάζει στη βραχεία διάρκεια του εκλογικού ανταγωνισμού, ούτε στο συσχετισμό ισχύος μεταξύ των κομμάτων. Η έρευνα αυτή δείχνει ότι τα εκλογικά σώματα της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ είναι σχεδόν εκ διαμέτρου αντίθετα, είναι δύο παράλληλοι κόσμοι: «Στο θέμα της προσωπικής οικονομικής κατάστασης των ερωτώμενων τα εκλογικά σώματα της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ είναι εξόχως διακριτά μεταξύ τους αλλά και σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού. Η διαφοροποίηση των δυνητικών εκλογέων της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ είναι τόσο έντονη ώστε να δικαιολογεί την εικόνα “δύο κόσμων” που αντιπαρατίθενται». Συγκεκριμένα το εκλογικό σώμα της ΝΔ αποτελείται από «ικανοποιημένους» για την προσωπική οικονομική κατάσταση (37% έναντι μόλις 15,2% στο σύνολο του πληθυσμού), σε αντίθεση με το εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ όπου οι ικανοποιημένοι είναι 5,1%, ενώ κυριαρχεί η ομάδα των «δυσαρεστημένων» (79,6Ζ% έναντι μόλις 26,9% στη ΝΔ). Επιπλέον, οι «αισιόδοξοι» για τη βελτίωση της ατομικής οικονομικής κατάστασης υπερεκπροσωπούνται σημαντικά εντός της ΝΔ (39,6% έναντι 20,1% στο σύνολο του πληθυσμού), ενώ οι «απαισιόδοξοι» για το οικονομικό τους μέλλον υποεκπροσωπούνται δραματικά (11,8% του εκλογικού σώματος της ΝΔ, έναντι 40% στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Αντίστροφα, στο δυνητικό εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ καταγράφεται ισχυρότατη υποεκπροσώπηση των «αισιόδοξων» (10,3% έναντι 20,1% στο σύνολο του πληθυσμού) και σημαντική υπερεκπροσώπηση των οικονομικά απαισιόδοξων (57,3%).
Η πολιτική αντιπαράθεση, επομένως, δεν γίνεται για να πείσει η ΝΔ τον ψηφοφόρο του ΣΥΡΙΖΑ και το αντίστροφο. Ο ένας πόλος δεν μπορεί να πλησιάσει τον άλλο, δεν έλκονται σε καμία περίπτωση, είναι σε όλους τους τομείς απωθητικοί. Για παράδειγμα, το 69,7% εκφράζει δυσαρέσκεια για τον τρόπο που στην πράξη λειτουργεί η δημοκρατία στην Ελλάδα. Οι εκλογείς της ΝΔ διαφοροποιούνται σημαντικά από αυτή τη γενική τάση και εκφράζουν ικανοποίηση (75,4%).
Ζητούμενο η κινητοποίηση
Η πολιτική αντιπαράθεση είναι δύο παράλληλες προεκλογικές καμπάνιες, με διαφορετική ατζέντα, διαφορετικές προσδοκίες. Το ζητούμενο αυτών των εκλογών μάλλον είναι η κινητοποίηση. Το να πάνε να ψηφίσουν. Αν φτάσουν μέχρι την κάλπη δεν θα βρεθούν με δύο φακέλους στο χέρι (ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ) να μην ξέρουν ποιον να διαλέξουν. Η ΝΔ δεν είναι τυχαίο που έχει εξαφανίσει από το λόγο της τα Τέμπη (οι συγγνώμες στέρεψαν και οι ευθύνες εξαντλήθηκαν), που ανησύχησε με τις κινητοποιήσεις για το νερό και σπεύδει να δηλώσει πως το αναγνωρίζει ως δημόσιο αγαθό, παρότι η πορεία της είναι στην αντίθετη κατεύθυνση, που επενδύει στο φόβο και την ανασφάλεια (η ρητορική έχει εστιάζει στην τρομοκρατία αν αλλάξει η κυβέρνηση: οι μισθοί τότε είναι επισφαλείς, η ασφάλεια από τους «ξένους» είναι εύθραυστη, η ευρωπαϊκή αγκάλη είναι υπό αμφισβήτηση). Ξέρει το εκλογικό της κοινό, το έχει μελετήσει, το έχει απομονώσει επί τέσσερα χρόνια από την κοινωνική πραγματικότητα, το έχει προετοιμάσει για αυτή την εκλογική αναμέτρηση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αντίστοιχα χαρτογραφήσει το εκλογικό του ακροατήριο; Σύμφωνα με την έρευνα του Eteron, «ο ΣΥΡΙΖΑ συγκροτεί τόσο ιδεολογικά όσο και κοινωνιολογικά, ένα κλασικού τύπου αριστερό πολυσυλλεκτικό προφίλ, με ιδιαίτερα περιορισμένη, για μεγάλο κόμμα κυβερνητικής κλίσης, τη διείσδυσή του στις πιο εύπορες ομάδες του πληθυσμού». Κατά δήλωσή τους το 11,7% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στην κατώτερη τάξη (2,9% το αντίστοιχο της ΝΔ), το 43,4% στην μεσαία προς κατώτερη τάξη (22,8% στη ΝΔ), το 40,8% στη μεσαία τάξη (64,7% στη ΝΔ) και το 3,1% στην ανώτερη και μεσαία προς ανώτερη τάξη (8,6% στη ΝΔ). Οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν σημαντική τη διάκριση Αριστερά-Δεξιά (62,7%), ενώ το 58,3% των πολιτών πιστεύει ότι δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή εποχή. Ακόμα, το δίπολο πολιτισμικού φιλελευθερισμού και πολιτισμικού συντηρητισμού δομεί σε μεγάλο βαθμό αντιτιθέμενες απόψεις και στάσεις και αυτό συναντάται σε σειρά θεματικών, π.χ. στον περιορισμό των διαδηλώσεων, την αστυνομική βία, την επαναφορά της θανατικής ποινής, την παρουσία μεταναστών στη χώρα ως κακό. Επιπλέον, για τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ ο καπιταλισμός είναι κάτι κακό (85,6%), σε αντίθεση με τους ψηφοφόρους της ΝΔ που το θεωρούν πλειοψηφικά καλό (53,3%), η ανταγωνιστικότητα είναι κάτι καλό για τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ σε ποσοστό 69,5% (92,3% της ΝΔ), η οικονομία της αγοράς είναι κάτι κακό για τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ (53,1%) και κάτι καλό για της ΝΔ (86,7%), οι ιδιωτικοποιήσεις κάτι κακό για του ΣΥΡΙΖΑ (85,7%) και κάτι καλό για της ΝΔ (79,8%), ο ριζοσπαστισμός κάτι καλό για του ΣΥΡΙΖΑ (57,2%), κάτι κακό για της ΝΔ (60,2%).
Οι δρόμοι είναι χαραγμένοι από τους ψηφοφόρους τους για τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Ζητούμενο είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ να δει τους φωτεινούς σηματοδότες και να μην παρασύρεται να πηγαίνει σε δεξαμενές ψηφοφόρων που δεν θα ακούσουν καν τι έχει να πει.