Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Για τον γράφοντα οι πρώτες εκλογές που συνοδεύτηκαν από ένα άγουρο, αλλά αρκετά έντονο πολιτικό συναίσθημα, ήταν αυτές του 2012, όταν επί της ουσίας αναδιαμορφώθηκε το πολιτικό σκηνικό της χώρας με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, τη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ, τη μείωση των ποσοστών της ΝΔ, αλλά και την εμπέδωση της Χρυσής Αυγής. Κάποιος πιο «παλιός», ίσως να μην θεωρεί τόσο μεγάλη τη χρονική απόσταση του «τότε» με το «σήμερα». Από την άλλη, όλοι παραδέχονται ότι τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν εντυπωσιακά πυκνά. Δολοφονία Φύσσα, μνημονιακή λαίλαπα, αριστερά στην εξουσία, δημοψήφισμα, συμβιβασμός, προσφυγικό, Πρέσπες, «κανονικότητα» Μητσοτάκη, Τραμπ, πανδημία, εισβολή στην Ουκρανία, ακρίβεια και Τέμπη.
Κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα, στις εκλογές της 21ης Μάη και στη φουρνιά των ανθρώπων που μετράνε αντίστροφα να βρεθούν πρώτη φορά στην κάλπη. Χωρίς πολλά-πολλά δίνουμε τον λόγο σε δύο εκπροσώπους αυτής της γενιάς. Ίσως έτσι κατανοήσουμε κι εμείς καλύτερα τις δικές τους ανησυχίες, αλλά και όσα τους σημάδεψαν στη διαδρομή μέχρι την πρώτη τους ψήφο.
Ο Βασίλης, μαθητής της Γ' Λυκείου και η Κυριακή 20 ετών, σπουδάστρια και εργαζόμενη στην εστίαση ξεκινούν από την ίδια αφετηρία. Αμφότεροι θα ψηφίσουν και αμφότεροι θεωρούν κρίσιμο οι συνομήλικοι τους να προσέλθουν στις κάλπες και να μην απέχουν. Ο Βασίλης μάς λέει ότι η νέα γενιά δεν πρέπει να αξιολογήσει τις εκλογές με τη λογική του «έλα μωρέ και τι θα γίνει;». Πιστεύει ότι η ψήφος του μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις, αναγνωρίζει μεν ότι πολλοί συνομήλικοι του είναι «απογοητευμένοι και προβληματισμένοι», όμως ταυτόχρονα δεν παραβλέπει την ύπαρξη και της άλλης πλευράς, «των νέων και δραστήριων συνομηλίκων του» που δεν προτίθενται να «σπαταλήσουν» την ψήφο τους σε «τρολ» επιλογές. «Ακόμα και σήμερα υπάρχουν νέοι που αναπαράγουν λογικές "παλιού ΠΑΣΟΚ ορθόδοξου" σαν κριτήρια ψήφου», μας λέει με πίκρα. Και δεν έχει άδικο. Η σοσιαλμιντιακή απάθεια και η ανώδυνη άποψη της καθολικής αποδόμησης του πολιτικού συστήματος έχουν πέραση και στους νέους. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, άλλωστε, αναπαράγει εσχάτως το αφήγημα του «όλοι ίδιοι είναι» για να αποποιηθεί τις δικές του πολιτικές ευθύνες για τα Τέμπη.
Μιλώντας για το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, και ο Βασίλης και η Κυριακή παρακολουθούν τις πολιτικές εξελίξεις χωρίς να ξεχνούν την τραγωδία αυτή. «Μπήκαμε στη θέση των παιδιών που χάθηκαν και των οικογενειών τους και μετά το δυστύχημα βλέπουμε τις ευθύνες να διαχέονται παντού εκτός από εκεί που θα έπρεπε», σχολιάζει η Κυριακή, επισημαίνοντας πως τα Τέμπη επαναφέρουν στην προεκλογική συζήτηση το αίτημα για μια «ασφαλή ζωή». Ο Βασίλης τονίζει πως μετά τα Τέμπη «οι νέοι βγήκαν μπροστά, επειδή συνειδοποίησαν ότι σε ένα μέσο τόσο βασικό, τόσο ιστορικό και θεωρητικά τόσο ασφαλές, όπως το τρένο, βρήκαν τον θάνατο τόσοι άνθρωποι».
Δεν είναι, όμως, μόνο τα Τέμπη. Η Κυριακή που ενηλικιώθηκε εν μέσω πανδημίας, μαθημάτων zoom και υγειονομικών μέτρων, παρατηρεί πως για τη γενιά της «η καταστολή έγινε βίωμα». «Φοβόμασταν μην αρρωστήσουμε και βρεθούμε σε ένα υποστελεχωμένο νοσοκομείο, ζήσαμε την τρομοκρατία των ΜΜΕ, είδαμε την αστυνομία να τραμπουκίζει φοιτητές στα πανεπιστήμια, ακόμα και οι υποκλοπές είναι ένα θέμα που μας αγγίζει», μας λέει σκιαγραφώντας την τελευταία τετραετία. Ενώ στέκεται ειδικά στο θέμα της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής που επηρέασε και την ίδια, λέγοντας πως «η κυβέρνηση έσβησε τα όνειρα νέων ανθρώπων για να δώσει πελατεία στα ιδιωτικά κολλέγια».
Και τώρα τι; Ο Βασίλης θεωρεί κρίσιμο ο κόσμος να ψηφίσει θέτοντας σε «προτεραιότητα το κοινωνικό και όχι το ιδιωτικό συμφέρον». Η Κυριακή δηλώνει, μάλλον, πιο αισιόδοξη. Θέλει να δει την πολιτική αλλαγή, ελπίζει και στέλνει το μήνυμα ότι «έχουμε σχεδόν δύο μήνες μπροστά μας και πρέπει να καταλάβουμε ότι το μέλλον είναι στα χέρια μας».
Καταληκτικά, μερικές σκέψεις του - ελάχιστα μεγαλύτερου ηλικιακά - υπογράφοντος. Και ο Βασίλης και η Κυριακή αναγνωρίζουν τα σημάδια απογοήτευσης και απάθειας της γενιάς τους, αλλά διατηρούν την «αισιοδοξία της πράξης» και για αυτό αξιολογούν ως σημαντικές τις εκλογές της 21ης Μαΐου. Το αμέσως επόμενο στοίχημα για αυτούς, αλλά και για το τμήμα της κοινωνίας που επιδιώκει την «αλλαγή» που και οι δύο συνομιλητές μου ανέφεραν στην κουβέντας μας, είναι ενδεχομένως η νοηματοδότηση αυτής της αλλαγής. Η σύνδεση της με ένα συλλογικό όραμα, με μια νέα προσέγγιση για την πολιτική συμμετοχή, για τη δράση των κινημάτων, για τη σχέση κράτους-πολίτη.
Σε προηγούμενο κείμενο της Δ. Κολτσίδα στην «Εποχή», με τίτλο «Για μια πολιτική της τρυφερότητας», η συγγραφέας έθετε τους τρείς πυλώνες αυτής της πολιτικής. Σχηματικά: Μια οικονομία των ανθρώπινων αναγκών. Το συναίσθημα στην πολιτική. Μια πολιτική για όλες και όλους. Για όσους ψηφίζουν πρώτη φορά, για όσους είναι λίγο μεγαλύτεροι ή λίγο μικρότεροι τους, ίσως οι επικείμενες εκλογές να αποτελέσουν την αφετηρία της αναζήτησης των τριών αυτών πυλώνων. Με ποιους και για ποιους θα τις διεκδικήσουν; Με τι μέσα, με τι εργαλεία σκέψης και ανάλυσης αυτής της πολύπλοκης πραγματικότητας που μας διαπερνά; Με ποια συλλογικά οράματα, αλλα και με ποια προσωπικά όνειρα; Η «πρώτη φορά στην κάλπη», άλλωστε, δεν αποτελεί παρά μια αφετηρία.
Θ. Λ.