Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Με αιφνιδιαστική τροπολογία της τελευταίας στιγμής, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αλλάζει τα ωράρια των καταστημάτων. Ειδικότερα, η τροπολογία εισήχθη στο νομοσχέδιο 5039/2023 του υπουργείου Ανάπτυξης με τίτλο «Μέτρα στήριξης των συγγενών των θυμάτων και των πληγέντων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών». Μια ακόμα φορά που ψηφίζεται κάτι εξαιρετικά σημαντικό σε άσχετο νομοσχέδιο. Αυτό συνέβη τώρα σε προεκλογική περίοδο, τις τελευταίες ημέρες λειτουργίας της βουλής. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε 24/03 και υπερψηφίστηκε 30/03.
Σύμφωνα με το νομοθετικό μέτρο, «με απόφαση του κατά τόπον αρμόδιου Δημάρχου, μετά από πρόταση του τοπικού εμπορικού συλλόγου» το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων «μπορεί να παρατείνεται μέχρι και τις 6:00 της επόμενης ημέρας». Δηλαδή, τα καταστήματα που τώρα λειτουργούσαν έως τις 9 το βράδυ, θα μπορούν πλέον να συνεχίσουν με μεταμεσονύχτιο 24ωρο ωράριο. Στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας αναφέρεται πως η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας θεσμοθετείται, ώστε να δίνεται η δυνατότητα εμπορικών δράσεων όπως είναι οι «λευκές νύχτες», το «black friday» κοκ.
Είχε προηγηθεί ο νόμος 5019/2023, τον Φεβρουάριο, που επί της ουσίας απελευθέρωσε όλες τις Κυριακές του έτους. Τα καταστήματα, πλέον, μπορούν να είναι ανοικτά και τις Κυριακές. Αξίζει να σημειωθεί πως σε εκείνο το άρθρο, το ωράριο διευκρινιζόταν ρητά «από τις 6:00 έως τις 21:00». Το υπουργείο Ανάπτυξης δεν έφερε σε αυτή τη συζήτηση το ζήτημα επέκτασης του ωραρίου, αντιλαμβανόμενο πως θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις.
Πέρασε πρώτα την απελευθέρωση της Κυριακής και, λίγες εβδομάδες μετά, έφερε και την κατάργηση του ωραρίου. Η κυβέρνηση έκλεισε εκκρεμότητες; Δεν πρόλαβε να φέρει το νομοσχέδιο τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια, να το διαβουλευτεί δημόσια με τους αρμόδιους φορείς, να αντιπαρατεθεί και να παρουσιάσει ολοκληρωμένα μία πρόταση; Γιατί επιλέγει τον αιφνιδιαστικό τρόπο νομοθέτησης; Σε ένα μέτρο που προφανώς θα προκαλούσε αντιδράσεις γιατί είναι εύλογο ποιους εξυπηρετεί και ποιους πιέζει.
Το 3% εισπράττει τα 3/5
Οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας, οι επιχειρήσεις που απασχολούν κάτω από τέσσερις εργαζόμενους («επιχειρήσεις μινιατούρα») αντιπροσωπεύουν το 89% του συνόλου της επιχειρηματικότητας. Αυτές οι επιχειρήσεις για να ανταπεξέλθουν στο ακραία ανταγωνιστικό περιβάλλον 24ωρης λειτουργίας θα πρέπει να σηκώσουν νέα οικονομικά βάρη. Φυσικά θα υπάρξει και κάθε μορφή εκμετάλλευσης των εργαζομένων και καταπάτησης δικαιωμάτων.
Στο σύνολο του κλάδου του εμπορίου, το 3% των μεγαλύτερων επιχειρήσεων πραγματοποιούν το 61% των πωλήσεων και εισπράττουν τα 3/5 της καταναλωτικής δαπάνης. Στο υπόλοιπο 97% μένουν τα 2/5 της αγοράς, σύμφωνα με μελέτη για τον «οικονομικό και κοινωνικό ρόλο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα», το 2022.
Τον Απρίλιο 2021, το υπουργείο Εργασίας υπό τον Κωστή Χατζηδάκη είχε νομοθετήσει την κατάργηση του 8ωρου και τη δυνατότητα ελαστικών ωραρίων, κατόπιν συμφωνίας εργοδότη- εργαζόμενου. «Διευθέτηση του χρόνου εργασίας για περιόδους που οι επιχειρήσεις μπορεί να έχουν αυξημένες ανάγκες, να μπορεί να πηγαίνει κανείς μέχρι τις 10 ώρες εργασίας. Μπορείς να συμφωνήσεις με τον εργοδότη σου να δουλεύεις παραπάνω ώρες το καλοκαίρι και το χειμώνα να πας να μαζέψεις τις ελιές σου αλλά όχι με άδεια άνευ αποδοχών αλλά πληρωμένη», ήταν μία από τις πολλές δηλώσεις του τότε υπουργού.
Η κυβέρνηση έδρασε μεθοδικά. Σε τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης κατήργησε μία-μία τις ρυθμίσεις που είχαν απομείνει και έθεταν ορισμένους κανόνες στην αγορά. Πέρα από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες επέκτασης του ωραρίου, απελευθέρωσης της Κυριακής και κατάργησης του 8ωρου, δεν μπορούμε να παραλείψουμε τον τραπεζικό αποκλεισμό και τον αποκλεισμό από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το 2021, οι επιχειρήσεις που είχαν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό δεν ξεπερνούσαν τις 40.000 σε σύνολο περίπου 800.000 που καταγράφει η ελληνική οικονομία. Οι κρατικοί και ευρωπαϊκοί πόροι πάνε σε λίγους και ισχυρούς, όπως και τα 3/5 της αγοράς που απορροφά το 3% των μεγάλων αλυσίδων. Ένα άνισο, μη βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο που η Νέα Δημοκρατία όχι μόνο δεν ρυθμίζει, αλλά ενισχύει περαιτέρω.
Το καλάθι της εργοδοσίας
«Με μια τζίφρα δημάρχου θα μας εξαναγκάζουν να δουλεύουμε μέσα στη μαύρη νύχτα και όσες Κυριακές επιθυμούν οι μεγαλέμποροι! Μπορεί ο υπουργός Ανάπτυξης να μοιράζει καλάθια ντροπής στους εργαζόμενους και τις οικογένειες τους, αλλά από ότι φαίνεται το καλάθι που προσφέρει στην εργοδοσία τα έχει όλα! Ωράρια, Κυριακές, εργασιακές σχέσεις λάστιχο, μισθούς ψίχουλα και μια σειρά άλλους νόμους που εξασφαλίζουν εργαζόμενους σύγχρονους δούλους και τσακίζουν τις ζωές μας για τα κέρδη των εκμεταλλευτών μας», αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας.
«Η συγκεκριμένη ρύθμιση για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αποτελεί μια ιδιαίτερα και σε κάθε περίπτωση δυσμενή συνθήκη, καθώς δίνεται στους δήμαρχους η δυνατότητα να καθορίσουν εκτεταμένα χρονικά διαστήματα λειτουργίας όλων των καταστημάτων κάθε είδους με συνεχή 24ωρη λειτουργία. Οποιαδήποτε διεύρυνση δεν θα προσφέρει επιπλέον τζίρο, αλλά μόνο επιπλέον κόστη», αναφέρουν σε επιστολή η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) και η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ).